Sarahgats’s Blog

Ispesipikong Layunin 2. Masa-Filipino ang mga nabanggit na SONA.
Pinagmulang Wika (Ingles) Target na Wika (Filipino)
PGMA’s State of the Nation Address at the Opening of the 1st Regular Session of the 12th Congress
House of the Representatives, Batasang Pambansa, Quezon City (July 23, 2001)

His Excellency President Ramos, Senate President Drilon and the other Senators, Speaker De Venecia and the other Congressmen and Congresswomen, the Justices of the Supreme Court, the Members of the Diplomatic Corps, mga maralitang tagalungsod nanonood ngayon sa video wall at sa TV; mga maraming nakikinig sa radyo; mahal kong kababayan.

Kamakailan, may sumulat sa aking tatlong batang taga-payatas, sina Jayson, Jomar at Erwin. Ginawa nilang paper boats ang liham at pinalutang sa Pasig river patungo sa Malacañang.

Ito ang sinulat ng sampung taong gulang na si Jomar Pabalan: “sana po ay mabigyan ng permanenteng trabaho ang tatay ko para hindi siya mahirapan.”

Sabi naman ni Jason Vann Banogan, sampung taong gulang: “sana po matulungan ninyo ako na makatapos sa pag-aaral ko hanggang kolehiyo, kasi po ang nagpapaaral sa akin ay ang lola ko lamang.”

At ang tanging nais ni Erwin Dolera, walong taong gulang: ipasara ang Payatas dumpsite, at bigyan ng lupa ang kanyang pamilya.

Napakalinaw, napakasimple ang hiling ng mga anak ng Payatas: trabaho. Edukasyon. Sariling tahanan. Idagdag na rin: pagkain sa bawat mesa. Ito ang mithiin ng masa.

And this, in common sense and plain talk, is the core of my vision.

A vision for the future must be rooted in the past.

A revolution gave birth to the first republic in Asia.

A sense of nationhood was born but also the dream of a better life for all Filipinos. Andres Bonifacio, the poor man, the great plebeian who started this revolution, nurtured this dream.

In 1963, another poor man rose. He rose to the most powerful position in the land and risked everything to fulfill the poor man’s dream.

Inspired by the great plebeian, my father, President Diosdado Macapagal, promulgated the land reform law to emancipate the peasant from a feudal bondage to the soil.

In 1986 Filipinos peacefully reclaimed their civil liberties in the people power revolution. Under the leadership of Corazon Aquino, we reaffirmed our commitment to freedom and democracy on a mere stretch of highway — with hardly a drop of blood shed or a shot fired in anger.

Six months ago, on that same highway, people rose up to restore morality as the first institution of society and as the animating principle of justice and the rule of law.

Thus, we see, the historic pillars of a national vision: prosperity, freedom, justice.

Ito ang mga layuning ipinaglaban ng bayan mula nang ito’y isilang: kasaganaan, kalayaan, katarungan.

We also see in our great history a progressive advancement towards the ultimate goal to transfer power over the state from the traditional economic and political bosses to the people.

Last may one, the poor raised their voices in anger and their fists in fury. Imprisoned in poverty, shackled to shame, denied justice in society, they personally delivered the message that, 100 years after they revolted to establish this nation, they had yet to partake of the national dream.

Dinig na dinig ko ang pahayag nila, at napakumbaba ako. Hindi ba’t nasa balikat ko ang tungkuling mamuno sa pakikibaka laban sa salot ng kahirapan? Ako na siyang anak ng tinawag na “poor boy from Lubao”?

I take this duty upon my shoulders.

I do so without fear or foreboding of failure.

For I know that the greatest obstacle we as a nation must overcome is inside us. The enemy to beat is ourselves: when we spread division rather than unity; when we put ourselves above country and profit above fairness; when we think the worst of those with whom we should be working for the common good, and when we wallow in despair rather than rise to achievement –indeed, when we make politics replace patriotism in our country’s hour of need.

Let us, here in the home of democracy, therefore resolve, to grab hold of this enemy within, and beat him.

The internal enemy engaged, the battle will not be easy. We inherited very difficult problems.

From 2.5 million jobless four years ago, unemployment now stands at four million. From a budget surplus in 1997 under President Ramos of more than a billion pesos, my government inherited a deficit exceeding 140 billion pesos. In the same period, poverty incidence rose from 36.8 percent of the population in 1997 to 40 percent in the year 2004.

And, unlike the situation in 1997 when a battered Asia could still lean on the strength of the advanced economies, today our main trading partners like Japan and America are slowing down as well.

But we will prevail. We will prevail because the mainstream of our nation is united.

In the may elections, this administration received a solid mandate to carry on with the business of governance and reform.

I do not view this mandate as a choice between personalities of this administration and those of the opposition.

I see it rather as a vote for all of us — administration and opposition — to roll up our sleeves, stop looking back, and move forward, most especially in the fight against mass poverty.

Hinalal tayo upang labanan ang kahirapan, hindi ang isa’t-isa.

Our challenge is clear: sugpuin ang kahirapan.

In this spirit, I appeal to everyone here today to undertake something unconventional but much to be desired in these especially hard times.

From today, let us set aside bickering and politicking for at least one year. We may congratulate ourselves on our forbearance at the next state of the nation address.

Sa halip na alitan, isang taon tayong magtulungan sa ikabubuti ng taong bayan.

This is our duty. This is our mandate. This is our mission.

Unity for the country’s recovery will set the stage for national mobilization needed to undertake the great and difficult tasks ahead.

What are these tasks?

When I became president last January, I told the people about my vision of winning the war against poverty within the decade.

To succeed, the template of our national agenda must revolve around four components — apat na elemento ng pakikibaka sa kahirapan.

The first is an economic philosophy of free enterprise appropriate to the 21st century. Pagnenegosyo upang dumami ang trabaho. Not a pitiless free-for-all but free enterprise with a social conscience.

The second component is a modernized agricultural sector founded on social equity. Palalaguin ang kita at ani ng maralitang tagabukid.

The third component is a social bias toward the disadvantaged to balance our economic development plan. Pagkalinga sa mga bahagi ng lipunan na naiiwanan ng kaunlaran.

And the fourth component is to raise the moral standards of government and society. Moralidad sa gobyerno at lipunan bilang saligan ng tunay na kaunlaran.

Pagnenegosyo, pagpapaunlad ng agrikultura, kalinga sa nagigipit na sektor, at moralidad sa gobyerno at lipunan — ito ang mga sandata natin sa digmaang-bayan laban sa kahirapan.

I have therefore organized my interpretation of the state of the nation along these four components of our national anti-poverty ideology.

The first is an economic philosophy for the 21st century. Under this philosophy, the way to fight poverty is to create jobs, not destroy them.

To create jobs, we will attract investments. To attract investments, we will attend to macro measures and concerns.

In addressing macro concerns, we will focus on long-term structural issues. We started with the reform of the power sector, and I congratulate those of you who are here and who were in the previous Congress for this accomplishment. Now, we will turn to other basics like infrastructure, productivity, and the savings rate.

In focusing on infrastructure, we will harness the private sector via the build-operate-and-transfer law. Our priorities include telecommunications facilities for high-speed productivity at low cost, roads to target tourist destinations, infrastructure for the modernization of agriculture, mass transport infrastructure for metro manila, and commuter and transport systems to disperse communities towards Subic-Clark and CALABARZON.

We will minimize bottlenecks to productivity, such as the high cost of power, deterrents to investments in agriculture, overly confrontational labor-management relations, and corruption and red tape at the national and local government levels.

To reduce the cost of power, we will begin implementing the Power Sector Reform Law which the previous Congress just passed.

To reduce deterrents to investments in agriculture, I ask Congress to enact a law making farm land acceptable as loan collateral.

To reduce excessive friction in labor and management relations, we will go the extra mile to work for industrial peace, and to work with labor and business to retrain workers for the fast-changing technologies of the new economy.

To reduce corruption in the executive branch, cabinet secretaries will have to deliver tangible results within 12 months in fighting graft. Our new e-procurement program will save billions and minimize anomalies. And I gave the reinforced presidential anti-graft commission added teeth to investigate and prosecute moto propio corruption in high places. And we will make the B.I.R. and customs showcases in this fight against graft and corruption.

To reduce corruption among elective officials, we will help honest people get elected by financing the full computerization of elections. We have released two billion pesos of the needed 3.4 needed for computerization. I ask Congress to add another 500 million in the 2002 budget. Let us make the polls of may 14, 2001 the last national elections that use primitive methods of voter identification and ballot tabulation.

To reduce red tape in the national government, within 12 months, all government agencies will implement measures to cut in half the number of signatures required for their service. Housing permits shall only need 45 approvals, instead of 188. If legislation is required to effect this efficiency, the agencies concerned will draft appropriate bills for my endorsement to Congress.

I congratulate the LTO for issuing licenses in half an hour. I congratulate the NBI for issuing clearances in one day.

I ask our local governments likewise to streamline their operations and slash red tape. There must be continuity between national and local governments in their efforts to be investor-friendly.

We will address issues related to the savings rate, so that the cost of domestic capital can be reduced. These issues are tied up with the strength of the financial and fiscal sectors.

With regard to the financial sector, I ask Congress to amend the BSP charter and the Banking Act to improve supervision and promote financial prudence. These amendments should take us out of the money-laundering list.

We adhere to a freely convertible peso and market exchange rates. However, we support the central bank’s measures to curb speculation.

To those speculating against the peso, I only have this to say: have you no pity for the common people; have you no love for your country? Makonsyensya naman kayo.

Instead of speculating, let us further strengthen the financial sector. We will design innovative policies to develop our capital market. We will set up a Secondary Housing Mortgage market, an asset management company, and a provident fund for overseas Filipinos. We will simplify and clarify the system of incentives. We will interpret investment laws in favor of the investor.

And I ask Congress to enact laws on capital market reform such as the Personal Equity Retirement Act, the Investment Company Act, the Securitization Act, and amendments to the Securities Regulation Code.

With regard to the fiscal sector, we will control the budget deficit by collecting taxes vigorously and spending money prudently. For the longer term, I ask Congress to enact a law providing for a gross income tax.

Alisin na natin ang mga tax deduction na nagiging sanhi lamang ng katakut-takot na corruption.

The strength of the financial and fiscal sectors partly lies in how we use the realities in the global and regional environment to our benefit. Thus we will enhance our relations with the united states, whose economic and military power continues to make it important as a factor in the affairs of the region and in the nation. We will also strengthen bilateral economic and political relations with Japan, our biggest source of development assistance and a major trading partner. And more and more, we will design foreign policy and foreign trade policy in the context of ASEAN. And I ask Congress to enact a law giving overseas Filipinos, who continue to play a critical role in the country’s economic and social stability, giving them the right to vote.

Preparing our growth sectors of the future enables us to tap the opportunities of the 21st century.

We will promote fast-growing industries where high-value jobs are most plentiful. One of them is information and communications technology, or ICT, our English literacy, our aptitude and skills give us a competitive edge in ICT Filipino workers are ranked number one in the field, number one among knowledge workers. And analysts point to two developing countries as the likely world centers for software development and data management in this decade: India and the Philippines. We will live up to that forecast.

As a first step, let us declare that technology is the foundation of future economic development, as china did in 1998. ICT will jumpstart our old stalling economy and make it leapfrog into the new economy.

High-speed connectivity at low cost will increase the use of ICT it is also the way for Smart and Globe to properly interconnect. Then we will finally hear the last of those annoying words, “network busy.”

Our rules will promote rather than regulate ICT, but in turn, I ask cellular phone companies to stop charging on dropped calls, this is both irritating and unfair to the public.

I ask Congress to enact laws to address internet privacy and security, allow for multi-media convergence, and create a department of telecommunications and information technology.

To prepare our youth to be the next generation of knowledge workers, we will upgrade math and science teaching in basic education.

We will take a hard look at education and ask: is it preparing the youth for the jobs of the new economy? Or is it just-keeping-them-off-the-streets-until-they-are-thrown-there jobless after graduation? If they finish school at all.

To increase the chances of Filipino children finishing school, we will minimize the cost of going to school. When we stopped the collection of miscellaneous fees last enrollment day, 900,000 more students enrolled than anticipated. And to reduce the time and money spent to actually travel to school, I want a school building in every barangay by 2004. Ibig nating tumalas ang ulo ng mga estudyante, at hindi malaspag ang paa.

To improve the quality of education as required by the new economy, we will increase the number of textbooks per student as well as the quality of instruction. This year all public school students will have textbooks for priority subjects in grades one to four and in the first and second years of high school. And they will have better paid and therefore better motivated teachers not to mention more teachers because sound fiscal management enabled us to provide a supplemental budget of 1.5 billion pesos to hire more teachers and increase their pay without increasing our deficit.

Aside from ICT, we also have the competitive edge in tourism in the natural wonders of our country and the natural warmth of our people. We will provide the roads to those wonders and the means to take the tourists there. Thus, we will continue to liberalize the airline industry.

The second component of our national agenda to fight poverty is the modernization of agriculture founded on social equity.

Nasa bukid ang nakararaming maralita, kaya payayamanin natin ang pagsasaka at pangingisda.

There can be a million new jobs in agriculture and fisheries. Within the year, the Department of Agriculture shall begin to implement the program to generate them. We will approach this with a sense of urgency. I do not want the one million new jobs to come in the long term. I want a timetable. I want to identify accountabilities. I want milestones.

Hindi ito pangakong mapapako dahil nakasalalay rito ang kabuhayan ng milyung-milyong maralitang Pilipino.

Mga kababayan kong magsasaka, ang inyong pangulo mismo ang magbabantay sa kagalingan ninyo.

Starting tomorrow I will hold office at the Department of Agriculture, until I can get a clear and demonstrable picture of our agricultural accomplishments for our first 100 days and I can see the program for the million new jobs get off the ground, and I can see that short-term goals are in synch with the goals of farmer groups and agribusiness.

Upang lumikha ng isang milyong trabaho sa kanayunan, tutuparin natin sa wakas ang Agricultural And Fisheries Modernization Act o AFMA. Hindi bababa sa dalawampung bilyong piso ang gagastusin upang mapalakas ang kita, ani at huli ng magsasaka at mangingisda. Kasama na rito ang mga sumusunod: anim na bilyon sa patubig; dalawang bilyon sa post-harvest facilities; dalawang bilyon sa imprastraktura; dalawang bilyon sa pautang; at dalawang bilyon sa research and development.

There is money — and there will be money — and the Department of Agriculture shall demonstrate its capacity to use these funds.

Sa anim na bilyong piso sa patubig at dalawang bilyon sa post-harvest mula Aparri hanggang Jolo, makakalikha tayo ng walongdaang libong trabaho. Sa pagbukas ng dalawangdaang libong ektarya ng bagong lupang masasaka makakalikha ito ng dalawangdaang libong trabaho. Sa ganitong paraan malilikha ang isang milyong trabaho sa kanayunan.

Ngunit dapat tiyakin ang merkado ng produksyon ng mga bagong magtatrabaho sa agrikultura at pangingisda pati na rin ng kasalukuyang magsasaka at mangingisda.

Para sa kaginhawaan ng taong-bayan, dapat hindi nagkukulang ang bigas. Sabi nga ng AFMA, sikapin nating magkaroon ng rice self-sufficiency. In the meantime, we will remove the monopoly of the nfa in importation. If a shortage seems likely, we will allow the farmers themselves to import rice, basta magbayad sila ng Customs duties. Gagamitin naman ang binayarang buwis para sa modernisasyon ng rice production.

Murang bigas at masaganang magsasaka — ito ang hangad natin para sa masa.

Mas malaki pa ang matutulong ng gobyerno sa mga magsasaka ng niyog oras na maresolba pabor sa magsasaka ang kaso ng Coconut Levy. Kapag mangyari ito, gagamitin ang pondo para sa modernisasyon ng mga niyugan. Pinawalang-bisa ko ang kautusan sa coconut levy mula sa dating administrasyon upang hindi madehado ang magsasaka. Hindi tayo hihinto habang hindi nakikinabang ang mangnyo-niyog sa coco levy fund.

To fight poverty, agricultural modernization will be socially equitable. We shall redeem in earnest the promise of land reform, a commitment that spans several presidents. Isa pa itong pangakong hindi dapat mapako.

Bawat taon, mamahagi ang gobyerno ng (dalawangdaang) libong ektarya para sa reporma sa lupa: 100,000 of private land and 100,000 hectares of public land, including 100 ancestral domain titles for indigenous peoples.

We will bring our war against poverty to rural Mindanao, especially the areas most affected by the past conflicts. We have helped more than half of the 27,000 evacuee families return to their farms and rehabilitate their homes. The rest will go back home this year. In the next 12 months, we will spend 500 million pesos from the OPEC fund for community projects in these areas.

If the long-delayed Malmar irrigation dam is not completed by September, I will transfer its construction to the Army Engineering Brigade. This dam is so important because it will irrigate 3,000 hectares immediately, with another 10,000 to follow next year.

We will make Mindanao the gateway to ASEAN by putting back on track the East Asean Growth Area.

Inshala, mahimo tinu-od ang saad sa Mindanao ubos sa akong administrasyon.

The third component of our national agenda is a social bias to balance economic development.

This social bias consists in immediate measures for the poor as well as improving and ensuring the quality of life of the masses.

Bukod sa magbubukid, maralitang taga-lungsod ang malaking sektor na kailangan ang dagliang tulong.

Upang agad silang matulungan, nabigyan na ng ating administrasyon ang karapatang bumili ng lupang tinitirahan sa mahigit walumpung libong pamilyang maralita. And we will work double time to give security of land tenure to 150,000 urban poor families every year. Sandaan at limampung libong pamilya taun-taon ang magkakaroon ng karapatan na bumili ng sariling tirahan. Ginagawa ko ito dahil nalulungkot ako ‘pag may nakikita akong squatter sa sariling bayan.

Dapat din tugunan ang karaingan ng madla sa mahal na bilihin at kulang na sahod. Umaasa akong magpapasya ang Kongreso o wage board sa nararapat na sweldo. Pansamantala, nananawagan ako sa mga negosyanteng may kakayahan: magbigay na kayo agad ng emergency cost of living allowance. Maaari naman itong I-credit kapag may bagong sahod o allowance mula sa batas o sa wage board.

Sa kabilang dako, kumikilos ang gobyerno upang mapigilan ang pagtaas ng presyo ng mga pangunahing pangangailangan ng manggagawa. Binabantayan ang presyo ng langis, at salamat naman na bumaba ito noong biyernes. Pinagsisikapan din ng gobyernong huwag itaas ang pasahe, lalo na ang LRT.

Dahil presyo ng bigas ay napakaimportante sa mga manggagawa, magpapasada tayo ng isanlibong rolling stores. Ang mga manggagawa at maralita ay makakabili dito ng bigas sa halagang labing-apat na piso sa halip na labing-walo bawat kilo.

Bababa din ang presyo ng gamot. Sa loob ng isang taon hahatiin natin ang presyo ng gamot na madalas bilhin ng madla.

At upang iwasan ang malaking gastos sa pagpapagamot, itong taon, ilalahok sa national health insurance ang kalahating milyong maralitang taga-lungsod. Sa ganoong paraan, ang Insurance ang magbabayad ng pagpapagamot.

At upang maiwasan ang pag-upa na nagbabantang tumaas, tinutulungan natin na magkaroon ng sariling tahanan ang mga manggagawa at maralita. Handa na ang sampung libong tahahan sa iba’t-ibang lugar para lumipat na rito ang manggagawa at maralita. Pinondohan na rin natin ang pagtayo ng labing-walong libo pang tahanan. Taun-taon, magtatayo ng sandaang libong tirahan para sa manggagawa at limampung libong pabahay para sa higit na maralita. Nakahanda sa government financial institutions ang dalawampung bilyong piso para sa pabahay ng manggagawa.

Itaga ninyo: dalawampung bilyong piso para sa mga tahanan ng masa. Ito ang handog ng gobyerno para sa seguridad ng pamilyang pilipino.

Upang mapatakbo ng mabuti ang mga programang ito, hinihiling ko sa Kongreso na lumikha ng kagawaran ng pabahay. A Department Of Housing will not only build homes for the poor, it will also spark the housing industry and create jobs.

Hinihiling ko rin sa Kongreso na sa tax reform na gagawin ninyo, damihan ang kategoriya ng manggagawang hindi na kailangang magbayad ng buwis.

Mayroon tayong espesyal na proyekto para sa mga kabataang maralita ng metro manila na hindi na makapag-aral, ngunit walang trabaho. This is the emergency employment program. Bawat taon, dalawampung libong out-of-work, out-of-school youth ang bibigyan ng dagliang trabaho. Maaari magtagpi ng bubong, mag-ayos ng railing, mag-gwardya sa eskwela ng kanilang barangay, maglinis ng kalsada o estero, o iba pang dagliang trabaho.

The social bias in our economic development plan involves ensuring the quality of life of the masses.

Sa sulat ni Erwin na taga-Payatas — ‘yung binanggit ko kaninang pag-umpisa ng diskurso — hiniling niya na ipasara ang dumpsite. Talaga namang dapat nang magkaroon tayo ng bagong sistema sa pag-aasikaso ng basura. Basura ang sanhi ng maraming problema sa siyudad: masamang hangin, paglaganap ng sakit, trapik, at iba pa. Tapusin na natin ito. Inatasan ko ang Metro Manila Development Authority na bago makalipas ang isang taon, maglunsad ng programa upang ayusin ang problema ng basura.

Suyang-suya na rin tayong lahat, lalo na ang madla, sa trapiko ng Metro Manila. Babawasan ang trapik sa tulong ng mass transit. Nagtatayo tayo ng limang bagong linya ng mass transit para makapagbigay-ginhawa sa halos apat na milyong pasahero. Tatlong linya matatapos sa 2004, isa sa 2005, at isa pa sa 2006. These five Mass Transit Systems are being prioritized because they will add 119 kilometers of railway projects. During construction, I expect the MMDA to minimize the resulting congestion, and I expect it to minimize the current congestion within six months.

Masyadong masikip ang Metro Manila, kaya miserable ang buhay sa slum areas. Magkakaroon ng mabilis na transportasyong magdurugtong ng mga karatig-rehiyon sa kamaynilaan. Ang nasisikipan na sa Maynila, makakalipat balang araw sa maaliwalas na lalawigan.

We will decongest metro manila by attracting communities north towards Subic-Clark, and south towards Calabarazon and Batangas Port. We will achieve this not by demolishing shanties but by building commuter and transport systems to better homes.

Whether in Metro Manila or in the countryside, we will make microfinance a cornerstone in our fight against poverty. Ang ibig sabihin nito ay maliliit na paluwagan para sa maliliit na negosyo. Kakalisensiya lang ng opportunity microfinance bank, ang unang micro-lending program sa bansa na naging bangko. Bawat taon, dadagdagan natin ng tatlongdaang libong maralitang kababaihan ang makikinabang sa paluwagang programa ng microfinance.

Panahon na upang makinabang ang maliliit sa iniimpok ng bayan. At umasa kayo, nagbabayad ang masa. In microfinance, the repayment rate is 98 percent.

Wala pang kuryente ang marami nating barangay. Kaya araw-araw, gabi-gabi, magkakabit ng koryente sa apat na barangay. Sa ganoon, walumpu’t-limang porsyento ng barangay ay magkakailaw na sa loob ng isang taon.

With exports slowing down due to the world downturn, we will strengthen the domestic market. We will intensify efforts to promote Small and Medium enterprises or SMES especially in the countryside. Last Friday I inaugurated the SME board in the Philippine stock exchange. To help small and medium enterprises, I will restore the policy of providing government guarantee for their bank loans.

The fourth component of our national agenda is improving moral standards and the rule of law.

We need every ounce of resource to wage this war on poverty. We cannot afford to lose anything to waste or graft and corruption.

First we must strengthen justice and the enforcement of law and order.

This pertains to two levels. At the level of principle, this administration affirms its commitment to the principle that no one is above the law.

Thus, our policy is to support the fair and speedy trial of all the accused involved in the cases against former president Joseph Estrada.

If there were times that I showed concern for the personal circumstances of the former president, it is not a sign of diminished determination to see justice done.

Rather, it is out of sensitivity to the feelings of the segments of our masa who have continued to identify with his personal circumstances.

But as I sometimes extend a hand covered by a velvet glove, inside it is an iron hand where justice and the rule of law are concerned.

As a sign of this, I will support legislation to amend the charter of the Ombudsman so he can accept the services of private prosecutors.

The second level pertains to our sense that justice prevails and the rule of law works in our daily lives.

A re-energized police will stamp out the crimes that have plagued our businesses, terrorized the common folk, and embarrassed our country. In the economics of fighting crime, the more resources devoted to crime prevention, the less the amount of crime. Our administration will spend to modernize and professionalize the police. We will start with one billion pesos.

Although the numbers say that index crimes in the first semester were down 14 percent since a year ago, we are determined to stamp out violent crimes altogether. The ongoing reorganization of the police is part of the effort to add vigor to its anti-crime drive. The new National Anti-Crime Commission will tighten coordination among law enforcement agencies as well as with the Chinese-Filipino community. We are giving special attention to the kidnap-for-ransom syndicates. I want the bulk of them to be behind bars before the year is over, so that every Filipino will at last feel safe in his home, in his workplace, and in his streets.

On the drug front, I ask Congress to enact a law reducing the amount of drugs in a suspect’s possession for him to be charged with drug trafficking.

We will uphold law and order through a holistic response consisting of political, economic, psychosocial and security components. We will meet the defense and security challenges of this era. To achieve this end, we have earmarked additional funding in several billions of pesos for the AFP modernization program.

We have given the armed forces and the police the leeway to fight a treacherous and elusive enemy in Basilan. But it must end, and it will end soon, for good. The leadership of the Abu Sayyaf has started to fall. The crackdown has neutralized 130 of them. Many of them have come down from their mountains because they have been abandoned by their leaders. Itaga ninyo sa bato: tatapusin natin ito.

On the peace process, while the AFP stands ready to protect our people at a moment’s notice, we will continue to talk with the Moro Islamic Liberation Front and the National Democratic Front as long as all sides maintain good faith. Our ceasefire agreement with the MILF last month encouraged us in this.

To attain our full potential as a nation, let us come to terms with the fundamental issues in Mindanao. Let us forge consensus on a just, lasting, and honorable peace in one country. Peace and development are inseparable twins. But our framework must not compromise constitutionality, national sovereignty and territorial integrity. Instead, let us recognize that we have a multi-ethnic society which should be founded on social justice for all and institutionalized accommodation of ethnic traditions. This would finally introduce a new culture in our nation’s attitude towards Mindanao.

We will also introduce a new culture in governance: a culture of plain talk and common sense.
Cabinet secretaries will do less cluster and inter-agency committee work so they can concentrate on running their departments. Less meetings, more action, more tangible results whether in generating jobs, improving peace and order, or fighting graft.

I throw full support behind BIR Commissioner Rene Banez. He has undertaken a mission many believe impossible: overhauling the BIR which accounts for 80 percent of our tax revenues.

Rene has been threatened. He has been blocked by restraining orders at every turn. After the supreme court ruled in his favor, he was accused of the very corruption he is stamping out.

This man needs friends, who share his goals, and I know he will find them in this young Congress.

The Bureau of Customs is exceeding collection targets. But the anti-smuggling drive must be relentless. So must the drive against the harassment of legitimate businessmen doing legitimate imports. I call on all concerned to help end the open drawer syndrome.

But the government cannot do it alone. It cannot do it alone in Customs, it cannot do it alone in fighting graft, I cannot do it alone in fighting poverty. I’m not a miracle worker. All of us must do our share. We have to think Filipino, buy Filipino, invest Filipino. I invite the Taipans and other business people all over the country to start pump-priming the economy by investing once again in the Philippines. I invite you to create jobs, accelerate progress, and thereby address the root causes of the crime and unrest that so much alarm us.

Sa madaling salita, mga kababayan, magkaisa tayo at magtulung-tulong upang labanan ang salot ng kahirapan at isulong ang kasaganaan, kapayapaan, at katarungan sa bayan. Magkaisa tayo. Labanan ang kahirapan.

Marami na akong sinabi tungkol sa gagawin ko. Subalit mabibigkas sa ilang salita lamang ang pakay ng lahat ng mga plano, programa at panukalang tinukoy ko: trabaho, edukasyon, sariling tahanan, pagkain sa bawat mesa.

Sa lahat ng mabibigay ko sa bayan, kabuhayan, karunungan, tahanan at pagkain para sa masa ang ipagmamalaki ko nang higit sa lahat.

Lahat ng ito ay para sa mga kabataang tulad nila Jayson, Jomar at Erwin, at sa magiging anak nila dahil tungkulin natin ito sa mga darating na henerasyon.

Mga kababayan, nais ko pong ipakilala sa inyo ang mga anak ng Payatas. Eto sina Jason, Jomar, at Erwin.

Salamat sa inyo, Jason, Jomar at Erwin. Salamat at sumulat kayo sa akin ng mga liham na ginawa ninyong bangkang papel at pinalutang sa Pasig.

Jason, Jomar at Erwin, pakinggan niyo ako.

Paparamihin natin ang mga kababayang may trabaho. Paparamihin natin ang mga batang makapag-aaral sa kolehiyo. Paparamihin natin ang mga kababayang may sariling tahanan. Paparamihin natin ang pamilyang may pagkain sa mesa. Ang pangarap ninyo ay pangarap ko rin. Gagawin ko ang lahat upang matupad ang pangarap natin.

Mga kababayan: tulungan ninyo akong tuparin ang pangarap nila Jason, Jomar, at Erwin. Magkaisa tayo upang lahat ng kabataan — kasama ang kanilang magulang — ay magkaroon ng bagong buhay at bagong pag-asa sa hinaharap.

Trabaho. Tahanan. Edukasyon. Pagkain sa bawat mesa.

Salamat, Jayson, Jomar at Erwin pinaalala ninyo sa akin ang napakahalagang tungkulin ko.

Pinaalala ninyo sa aming lahat kung bakit kami ay narito ngayon sa bulwagang ito.

Mga senador at kongresista: ipangako natin sa kanila, sa harap at sa tulong ng poong maykapal, na sa mga susunod na araw, buwan at taon, tayong mga hinalal, tayong may pananagutan sa kanilang kinabukasan ay handang magsakripisyo at magkaisa para sa kabutihan, kaunlaran, katatagan ng bayan at sa kinabukasan ng kabataan.
Jason, Jomar, at Erwin, hindi namin kayo bibiguin.

I am not a miracle worker. But I will do what is right and I will do my best. Let us all do what is right, let us all do what is best and god will take care of the rest.

Maraming salamat sa inyong lahat.

PGMA’s State of the Nation Address at the Opening of the 1st Regular Session of the 12th Congress
House of the Representatives, Batasang Pambansa, Quezon City (July 22,2002)

In the corridors of power, in the palace where I work, past Presidents of the Republic sit in their portraits in judgment of me. In this gallery of the highest public servants, none sits in sterner judgment than the man who first led me by the hand into the palace as a teenager.

In a country where a man’s worth was measured by his property, he was born in a nipa hut, into a family that tilled less than a hectare of land.

After years of hard struggle and brilliant achievement, my father took his oath as president of the Philippines on ground made hallow by the martyrdom of our national hero. A hero whose name he would honor, and whose ideals he would pursue.

Indeed, in a democracy, a man may rise to the nation’s highest service by dint of energy and intelligence alone, without regard to wealth and connections of which my father had none.

It was Jose Rizal who wrote: “a life not dedicated to a great idea is useless; a mere pebble in the field that forms no part of an edifice.”

The words of Diosdado Macapagal echoed this theme as he assumed the mantle of national leadership forty years ago: “no president can build the whole edifice of a nation. All that he is called upon to do is to add a fine stone to that edifice, so that those who shall come after him may add other fine stones that will go for a strong and enduring structure.”

Modest words from a modest man who would yet change for all time how a feudal society would come to view a vital institution-land reform.

My countrymen, the fine stone I should like to add to the edifice of our nation, right above the stone of social justice that my father left behind, is a strong Republic.

Two essential features mark out a strong republic. The first is independence from class and sectoral interests so that it stands for the interests of the people rather than of a powerful minority. The second is the capacity, represented through strong institutions and a strong bureaucracy, to execute good policy and deliver essential services -the things that only governments can do.

The results of these two features-good policies and empowered institutions-is faster economic development and social reform. A strong republic takes care of the people and takes care of their future. Thus, a strong republic is the bedrock of the victory we seek over poverty within the decade.

During these past eighteen months, our efforts to build the strong republic have been difficult, with both domestic and global conditions extremely harsh. At home, the poor were pitted against the rich to further inflame our nation’s social divisions.

Abroad, the contracting economies of our main trading partners were further aggravated by the tensions generated by the global war against terrorism.

Meanwhile, one shocking corporate scandal after another severely eroded public faith in the most promising system for conducting economic activity-the free market.

These were the large long-term crises of social justice and the capitalist system itself, whose resolution awaits events well beyond one small nation’s ability to influence in the short term.

But as I report on the state of the nation today, I can say this: the immediate crises have been resolved.

This resolution was achieved by focusing on three things.

First, by showing tangible results in the delivery of government services. Thus, in my state of the nation address last year, I did something never done before: I detailed a long list of measurable targets that would show a government on the move, marking progress by swift sure steps , despite the turbulent state of domestic and global affairs.

Halimbawa , target natin noong isang taon: dalawandaang libong ektarya para sa land reform. Nakamit natin: dalawandaan at limpam pung libong ektarya. Congratulations sa mga provincial topnotchers: Negros Occidental, at Sultan Kudarat, itong mga probinsiya bawat isa ay may higit pitong libong ektarya.

Target natin: dalawampung bilyong piso para sa modernisasyon ng agrikultura. Nakamit natin: dalawampu’t apat na bilyon.

Target natin: sandaan at limampung libong pamilyang maralitang tagalunsod na makatitiyak sa lupang tinitirikan. Nakamit natin: sandaan at walumpung libo..

Target natin: sandaan at limampung libong pamilyang mahihirap na magkaroon ng pabahay. Nakamit natin: sandaan at limampung libo na nga.

Target natin: sanlibong rolling stores na magbebenta ng bigas na P14 per kilo. Nakamit natin: 1,500 rolling stores.

Target natin: ibaba sa kalahati ang presyo ng gamot na madalas bilhin ng mahihirap. Nakamit natin: mahahanap ang mababang presyo ng gamot sa mga parmasiya ng 80 hospital ng pamahalaan at sa mga outlet ng UNILAB. But sad to say, except for UNILAB, the wider distribution network of commercial drugstores-under pressure from the multinational drug companies-will not sell our cheaper medicines. We are studying punitive measures to correct this unfair, unjust, and heartless situation.

Target natin: limandaang libong maralita para sa health insurance. Nakamit natin: apat na milyon.

Target natin: pagdating ng 2004, may eskwela sa bawat barangay. May 1,612 na barangay na wala pang eskwela. Nakamit natin: 1,005 na malapit nang matapos, bukod pa sa 285 schoolbuildings na humahalagang P100 million galing sa alokasyon ni Senate President Franklin Drilon.

Target natin: kompletong libro sa pangunahing subjects sa grades one to four at sa first at second year high school. Nakamit natin: magkakaroon ngayong taon ng 54 million books para sa labing-anim na milyong estudyante.

Target natin: pag-ibayuhin ang pagtuturo ng mathematics. Nakamit natin: dagdag na oras para sa math sa bagong curriculum.

Target natin: mas maraming guro. Nakamit natin: labinlimang libong bagong guro.

Target natin: dagliang trabaho para sa dalawampung libong out-of-school youth. Nakamit natin: tatlumpung libo.

At noong isang taon, dinala ko ang tatlong batang kumatawan sa adhikain ng Payatas. Sabi nila, ang kailangan nila ay edukasyon, kabuhayan, pabahay. Higit apat na daan ng batang taga- Payatas ay iskolar na ngayon, kasama na si Jayson, Erwin at Jomar. Halos walundaang pamilya ang nabigyan ng kabuhayan kasama ang pamilya nila. May pitong daang pamilyang binigyan ng karapatang bilhin ang lupang kanilang tinitirahan.

Inaatasan ko ang Department of Environment and Natural Resources na apurahin ang pag-ayos ng natitirang problema sa lupa ng mga residente ng Payatas.

This is just the tip of our accomplishments, all in the just the first year of the ten-year fight I projected against poverty. I am submitting the entire iceberg to Congress in a comprehensive performance report. For good measure, it has been published and nationally circulated. These were our commitments. We delivered on them. A strong republic does what it says.

It takes care of the people and takes care of their future.

Our second focus to achieve the resolution of the immediate crises was the preservation and defense of the republic against forces that seek to destroy its unity and tear the fabric of its society, not least in the name of ideas that history has already passed by.

The turning points are clear.

This year, may 1 passed peacefully.

This year, our soldiers rescued Gracia Burnham and finished off her terrorist captor.

This year, what used to be camp Abubakar became an authentic community of new hopes and dreams, where our flag flies and our soldiers protect those who have returned to their homes.

Beyond the symbolic significance of these accomplishments, we have brought back inter-faith solidarity, energized by the invaluable initiative of Speaker Jose De Venecia, and sealed peace agreements with the Moro Islamic Liberation Front.

We achieved all of these backed by the valor, professionalism, and restraint of our soldiers and police. I salute our men and women in uniform, at the forefront of our republic’s efforts to fight terror and enforce peace.

The third focus to resolve the crises and build a strong republic was to restore macroeconomic stability and win back investor confidence.

The linchpin was to control our fiscal deficit. If edsa 2 had not happened, the government would simply have gone bankrupt with a deficit of P245 billion. But we controlled it, brought it down to P147 billion and against all odds, turned our international credit rating from risky to stable. It was hard work, here and abroad, to rekindle global interest in our country, but we did it.

The adoption of strong administrative measures, including fighting smuggling and graft and corruption, will enable us to close the gap in our revenue targets for this year.

The basic macro signs indicate that things are under control. Inflation is at a low, driven down by stable food prices and now by declining power costs.

Nang ako ay naging pangulo, ang presyo ng galunggong ay otsenta pesos ang kilo. Noong isang linggo, nakabili ako sa palengke ng sesenta pesos lamang. Ang presyo rin ng bigas na binibili ng mahihirap ay nananatiling P16 ang kilo sa palengke, at P14 sa mga rolling store, gaya pa rin nang isang taon.

Interest rates are also at a low, and our peso is stable. From P56 to the dollar, it is now a little over p50.

Internationally, the Philippines is back on the map.
We are the third best performing economy is Asia and the best in Southeast Asia.

As a result of our decisive action after September 11, the Philippines is now a recognized player in world affairs. The president of the Philippines was the first head of government to emphasize the interconnection between the war against terrorism and the war against poverty. Now, nations large and small embrace this interconnection.

We have gained powerful allies in our domestic war against terrorism. I am certain that our increased international visibility will continue generating capital inflows for the Philippines.

Where we have fallen short of achieving what we intended, it has not been from misdirection or a lack of trying. After all, it has really been only one year and a half.

In any event, I promise to work even harder if that is possible, and do even better because I believe that there is always room for improvement. I cannot grow taller but I can always get better.

My working agenda for the coming year will focus on creating and improving job opportunities. Citizens with rewarding jobs paying decent wages constitute not just a stone in the edifice but the very foundation of a strong republic.

We need investments to generate jobs, and to draw in investments, we will address certain problems in the short term: katiwalian, peace and order, and the cost of power.

Bilang Pangulo, tinatanggap ko ang pahayag ng mga negosyante na dapat sugpuin ang katiwalian sa bansa.

Noong isang taon nga sa aking state of the nation address, sinabi ko na, na aalisin natin ang mga hadlang sa ating productivity, kagaya ng mahal na kuryente at katiwalian.

At dahil ako ay naluklok sa pagkapangulo dala ng malawakang galit sa anomaliya, alam kong kailangan wakasan ang katiwalian. Naniniwala rin ako na pinahihina ng katiwalian ang daloy ng puhunan sa ating bansa.

Kaya noong isang taon, sinabi ko na ang kabinete ko ay kailangan gumawa ng konkretong resulta sa paglaban sa katiwalian. Pinapaalala ko sa kanila ngayon na sa mga sumusunod na araw, magbigay ng kanilang ulat sa naturang mga resulta.

But even now I can tell you that our new e-procurement program is saving billions and minimizing anomalies.

Even now the Presidential Anti-Graft Commission is doing its best to ensure that good governance is carried out. Inaatasan ko ang PAGC na gumawa rin ng ulat tungkol sa kanilang trabaho.

Tungkol naman sa katiwalian sa mga korte, inaatasan ko ang Department of Justice na kasuhan yung prosecutor na tinuloy pa iyong kaso kontra sa Kimberly-Clark kahit nagkaroon na ng affidavit of desistance ang complainant. Kaya tuloy ang kimberly clark ay dinala iyong kanyang asia operations sa thailand embes na sa Pilipinas. Inaatasan ko ring kasuhan ng DOJ iyong prosecutor na ginawang accessory lamang embes na principal iyong ilang mga nagkidnap kay rowena tiu. At inaatasan ko rin ang doj na kasuhan pati na rin ang mga huwes na gumagawa ng katiwalian.

Noong isang taon, sinabi ko na gagawin nating sample ang B.I.R. At Customs sa paglaban sa katiwalian.

This is still a continuing effort. Tax evasion is a white-collar crime and the response is a white collar response-systems improvement, audit, prosecution. But smuggling is something else. It is done by hoodlums and criminal gangs. But the punishment for both must be the same: blue-collar time. Kalaboso.

Indeed, criminal gangs and homegrown terrorists have exploited the poisoned political atmosphere to spread poisons of their own: kidnapping, gambling, drug-dealing and rampant smuggling.

You have seen political will in the harsh interpretation of command responsibility with regard to illegal gambling. That draconian application was a dress rehearsal for enforcing command responsibility in the even more difficult challenges of kidnapping, drug-dealing, and smuggling.

I am determined to build a strong republic by breaking the back of terrorism and criminality.

In the year 2000, despite all the reports of rampant smuggling, only p16 million worth was confiscated. But, last year, in a show of political will, my administration seized p1.2 billion worth of smuggled goods, including more than a million bags of smuggled rice, as compared to much less than a hundred thousand the year before.

I congratulated the commissioner of Customs but told him also: go beyond getting smuggled goods and get me the big time smugglers. I have instructed the DOJ to charge these big-time smugglers not just with smuggling but also with economic sabotage-a non -bailable capital offense.

Criminal syndicates will be treated as what they are, direct threats to national security. Criminals are criminals, whether of the common kind or the kind that kills in the name of political advocacies. They will feel the full brunt of the arsenal of democracy. Freedom, too, is entitled to self-defense.

I have given very clear orders to spare nothing in hunting down kidnappers.

We will go by scorecards and track progress by counting beans, if we have to.

Remember Mary Grace Rosagas of Uratex who was kidnapped from up. Remember her aunt Connie Wong who was killed by the kidnappers. Remember Rowena Tiu who was kidnapped in la union. Remember the owner of liana supermarket. Remember the whispers about the kidnapping of the granddaughter a big banker and the son of a steel magnate. We have taken down the syndicates responsible for kidnapping them and 52 other victims and in the process 170 kidnappers were killed or captured.

The ideal response to kidnapping was in the case of Rowena Tiu. She was rescued in 8 days, the ransom money was recovered, and her kidnappers were arrested and are now facing trial. That is why hers was the first and last kidnapping to take place in Region 1 in my administration.

I want to smash the other 21 syndicates in the same way. We are getting a clearer picture of the leadership, membership and area of operations of these syndicates. I now want their linkages and modus operandi. I am overseeing how they are being watched, tracked and infiltrated. We will start with the two biggest syndicates, the Bucala and Fajardo gangs. I have challenged the Philippine national police to eliminate them within a year.

I have told the PNP that they must start with the cleansing of their own ranks. You remember the front page photograph of that shootout last Saturday. In the front seat next to the driver was a PNP academy graduate who was AWOL from the police force. He was the planner, the negotiator of the gang. The rascals among them disgrace the uniform and paint in the same broad brush the majority who do their duty well.

I salute the men and women of the police who scorned to be bribed and confiscated 500 kilograms of shabu in Quezon province last year, and caught the biggest fish so far in the drug trade.

I salute the men and women who raided the shabu factories in Batangas, Zambales, San Juan, Varsity Hills, and other places, seizing a total of P5 billion worth of illegal drugs and lab equipment in the largest drug busts ever in our history of crime fighting.

Within a month, we shall organize the new dangerous drugs board and the Philippine drug enforcement agency which Congress has just created. And I thank senator barbers for sponsoring the bill in the senate. With the drug menace now elevated to the level of a national security problem and no longer just a police problem, I am instructing the armed forces of the Philippines to field military resources for intelligence and to field soldiers in drug raids in support of civilian law enforcement. Drug lords will be treated as enemies of the state!

In this war with the drug trade there will be no compromise and no quarter, not for fear or favor.

Indeed, we are at war: at war with the terrorists, at war with the kidnappers, at war with the drug lords– and we are determined to win decisive victories on all fronts.

The Global Anti-terrorist Coalition is a historical watershed. This new global consensus helps us immensely in finally breaking the cycle of terrorism and criminality. To that end, we shall enhance our strategic relationship with the united states through continuing training exercises to sharpen our soldiers’ capabilities to move and communicate, to fix and finish off their targets.

I am happy to let you know that yesterday we captured the mastermind of the GenSan bombings that killed and maimed 80 persons a few months ago.

This man that we captured yesterday is considered the number one expert terrorist bomber.

We cannot afford to lose. Even a stalemate will be a defeat. For what is at stake is our country as a viable proposition in the world economy. And we must be viable if we are to win the most fundamental war, the war against poverty.

I ask the newly elected barangay captains to take an active role in this war. To be the front liners in this fight in your communities.

And as with war in the past, so will it be with this war. . As commander-in-chief, I am taking a direct hand in the war against the enemies of the republic. This was how I did it with the Abu Sayyaf, leading to the death of Abu Sabaya. This is how I will do it with the criminal gangs.
Nakasalalay dito ang pamamayani ng ating republika. Our strong republic.

At stake in this war is the very life of society, the very possibility of basic rights and liberties, which have been under attack for too long.

The right to work in peace is as basic as the right to life and liberty, and when both are in danger their preservation by all lawful means becomes not just a higher right but an overriding duty. And that duty I will discharge.

This is a war we will wage on behalf, and with the rage, of all the victims: those whose businesses were ruined by extortion, those held down by poverty in fear, those whose lives were snuffed out by addiction, and those taken hostage and killed. To them, I say: we shall redeem your pain. We shall redeem your loss.

I endorse to the collective wisdom of Congress, with a great sense of urgency, a new bill that will strengthen our legal armory in this war: the Anti-Terrorism Bill. When passed into law, this bill will plug the loopholes by which crimes spread and democracy is undermined. Congress will also note a reallocation of resources in this year’s budget to enhance the republic’s crime-fighting capabilities.

There are a number of other critical bills linked closely to the overall run of social, economic and political reform. I will hold more meetings with the Legislative-Executive Development Advisory Council, or LEDAC, to push this momentum of reform.

We must team up, as I said last year, to enact a law making farm land acceptable as loan collateral, in order to remove a big deterrent to investments in agriculture.

We must pass the Special Purpose Vehicle Act in order to encourage asset management companies to put back into productive circulation assets now tied up in problematic loans.

We must pass a law to give overseas Filipinos the right to vote, consistent with the constitution. We must pass the bill that will give equal respect and recognition to the overseas Filipino’s dual citizenship, consistent with our national honor. These are the least returns for the enormous contribution of our overseas Filipinos to the national welfare.

We must pass the Transco Franchise Bill to make our electric service more efficient and more reliable.

Everywhere I go, I ask people about their electric bill. This is not just a pet concern for the moment. I think about it all the time.

You have seen your recent electric bills. You know they have gone down. Because I brought down the PPA.

I did not invent the PPA. I merely inherited it. But my administration chose to confront and stare it in the face and find the solutions.

Before I became president, we had the second most expensive power rates in Asia. Now we have gone down to number 6. This is the first fruit of a comprehensive ten-point plan we have put in place to reduce power costs.

We have brought electricity for the first time to the Barangays of Balud, Masbate, of Lake Lanao, and 1,500 other barangays.

We have improved the electric service in Boracay, by taking over the electric cooperative. To other electric cooperatives, I ask you: be efficient in your operations and improve your customer service.

To the electric utilities, I ask you: be transparent in your procurement and contracts with your affiliates.

To NAPOCOR and Meralco I ask you; stop bickering and instead work together to give price incentives to large users so that excess power can be utilized, economic activity can be encouraged, and jobs can be created.

The results of the review of the contracts of independent power producers are in. We have three months to carry out the concrete courses of action stemming from this review that will further ease the burden on our people.

Soon we shall have the first-ever Wholesale Electricity Spot Market in Asia, without the pitfalls of California. . In due time, we will give electric consumers the power to choose their electricity suppliers.. We are giving you the power of choice.

The power of choice will lead to lower prices and better service.

With cheaper power will come a more competitive economy, and more investors.

We know where we are going and how to get there; we are planting the milestones along the way to a strong republic and a prosperous country.

A Republic does not exist by the mere fact of declaring itself to be so.

A Republic must be so in fact, in reality, and especially in the difference it makes for the better in the lives of its citizens.

It is not a given but a task, a project undertaken by an entire society for its progress and preservation.

A republic is like a shield that needs a strong arm to hold it up.

A republic is a roof, and walls, that need to be constructed.

A republic is an edifice towards the building of which each must give the finest stone within their ability to shape. In the end, this stone is the only thing by which one will be remembered.

Like my father, I am working on my stone. The stone of the strong republic. And I intend to be well remembered.

Legions of ordinary Filipinos, many of them students, came, stood and clamored at EDSA, for a better government.

It is to them I look for validation.

I know that it is to me that those many Filipinos are looking for the vindication of their decision to go to EDSA. I shall not disappoint them.

It is for them that I am working hard on that stone that will fit just above my father’s, adding security to social justice, and prosperity to the promise of social equality in which he believed so much.

Ang malakas na republika ay para sa mahihina, para sa mahihirap, para sa walang trabaho, para sa nagugutom, para sa nanganganib; para sa agrabyado, para sa mga api!. Yan ang malakas na republika para sa kanila.

Toward the achievement of this strong republic, I shall bring to bear the full weight of the executive, and call upon local government officials, to add their own. This is our common struggle; it shall be our shared victory.

I hope to get from Congress at least the same cooperation it extended to me last year.

The judicial branch needs no reminder of its key role in the unspoken component of justice, fairness, integrity and truth in the equation of law and order.

It has been eighteen months of putting out small fires and soothing hurt feelings, while taking what I hope have been giant steps forward in the economy.

But now the time has come. Now we must devote ourselves entirely to taking more of those giant steps towards the achievement of the strong republic.

As I look back, down the road on which I came, I see, with some regret, the shards of broken friendships. But I console myself by looking forward to a time when these broken friendships will heal and grievances will be forgotten in the collective satisfaction of our common success.

In the end, we are one nation under God, one people, with one aspiration: a country as good as it can get!

For a country to be as good as it can get, many of the right decisions are tough decisions. I have made some of the toughest. And I will make even more tough decisions in the year to come. Because the easy way out may postpone the pain but only prolong the problem. The tough decisions which are the right decisions, because they serve the people are the source of our hope for the future.

In the last year and a half:
I led our nation in making the world recognize and respect our economic discipline.

I led our soldiers in defeating the Abu Sayyaf.

I led our government in meeting the targets we so bravely set for the welfare of our people.

Now I will lead our country towards the strong republic.

Stay with me. Samahan niyo ako! Itayo natin ang matatag at malakas na Republika!

MARAMING SALAMAT SA INYONG LAHAT.

PGMA’s State of the Nation Address at the Opening of the 1st Regular Session of the 12th Congress
House of the Representatives, Batasang Pambansa, Quezon City (July 28,2003)

Thank you Speaker de Venecia. Vice President Guingona; President Ramos; Senate President Drilon; Chief Justice Davide and the associate justices of the supreme court; distinguished members of the senate and house of representatives; his excellency Archbishop Franco, and excellencies of the diplomatic corps; members of the cabinet; General Abaya and the officers of the armed forces; General Ebdane and the members of the police; fellow workers in government; ladies and gentlemen.

Yesterday, without bloodshed, without damage to property, and within a single day, we overcame an ill-conceived mutiny carried out by misguided military officers.

Such actions are deplorable and will be met with the full force of the law, including their political component.

Yet they signal an underlying problem that we must address. I am constituting an independent commission to investigate the roots of the mutiny and the provocations that inspired it. At the request of defense secretary Angelo Reyes, I am also constituting an independent commission to investigate the Davao bombing.

These will be matched by a PNP reform commission. I thank the national police for their solid support in yesterday’s crisis, and I am sure they themselves welcome a comprehensive reform that will cure the organization not only of the failures of the scale of the Al-ghozi escape, but also the daily devils that are the kotong cops.

By now we should be at peace: at peace in the south, at peace in the countryside, safe in our homes and secure in our communities. But we remain at war. At war against terrorism. At war against corruption. At war against disease. At war against drugs, the greatest menace facing our country today.

Last five weeks, we’ve struck a major blow against the drug menace. Eight billion pesos in five weeks. It is a pity that a few days later after the penultimate success against the drug menace, we should find ourselves at war against destabilizers.

We cannot stay divided with so much we need to do together. I address myself not only to the joint houses here assembled, but to the nation-at-large.

I need you; we need each other.

Iyon ang aking sinabi nang naluklok ako bilang pangulo noong 2001. Sinabi ko noon na panahon na ng paghilom sa ating lipunan.

At sa aking unang State of the Nation Address, pinagdiinan ko ang mga batayang hangarin ng karaniwang Pilipino: trabaho, pagkain sa bawat mesa, tahanan, edukasyon.

I gave my targets.

I am submitting to the Congress and to the nation a technical report of my government’s performance. In sum, I can say, we delivered in great part on our commitments.

Hindi lumampas ang dalawang buwan pagkatapos noong State of the Nation Address, noong 9-11, nagbago ang mundo. Sa mga batayang hangaring trabaho, pagkain sa bawat mesa, tahanan, at edukasyon, ating idinagdag ang kapayapaan.

Ngunit dahil hindi pa matatag ang ating republika, hindi pa natin maaasahan na kung ang isang pangulo ay mag-uutos parang isang presidente ng isang korporasyon, ay maiintindihan at susunod kaagad ang mga institusyon at burokrasya. In a nation whose institutions are still fragile, a leader cannot run a developing country like a corporation.

For the practical purposes of most people, government exists to provide jobs, homes, education, peace, food on every table. And to do that adequately and dependably, government must possess the capacity to execute good policy and deliver basic services through strong and responsive institutions staffed by a competent and dedicated bureaucracy. In short, government must be the arm of a strong republic.

But a strong republic does not happen overnight; not even in two or three years. Nor does it happen once and for all.

In this setting, the first virtue of a modern leader is a constant sense of correct perspective, the capacity to retain her original focus, and plod on regardless.

She must stick to priorities that were carefully chosen, rather than dump them at every first issue that is recklessly raised.

I have stuck to my priorities: jobs, food on every table, homes, education, peace.

Many of our reforms have yet to bear fruit, but in the fullness of time our country will reap what was carefully picked, planted and nurtured. And it will be a harvest of plenty.

The harvest has in fact started.

Sa kapayaan:

We have hit hard at terrorism and, with the help of Speaker Jose de Venecia, made advances towards a negotiated peace on two fronts: the MILF and the NDF.

Sa susunod na linggo, magsisimula na ang pag-uusap ng peace panels ng gobyerno at MILF tungo sa isang panghuling kasunduang pang-kapayapaan.

We will avail of the good offices of Malaysia in the search of a political solution to the conflict with the MILF, while looking to the help of the United States in the rehabilitation of conflict areas and the eradication of the roots of war.

We — all of us Filipinos — have to decide now, once and for all, whether we want peace or we want war. There is no way to peace. Peace is the way.

Subalit kung ipagpipilitan ng ilang mga kaaway ng ating republika ang digmaan, wala akong magagawa kung hindi tapatan sila upang ipagtanggol ang ating mga kababayan.

I thank the senate for ratifying seven U.N. conventions against terrorism. I ask them to ratify the remaining five.

Hinihingi ko rin sa Kongreso na ipasa na ang anti-terrorism law, at isama rito ang pagpataw ng mabigat na parusa sa kapabayaan sa pangangalaga ng mga pinaghihinalaang terorista.

Kasama ng terorismo, ang problema ng droga ang pinag-uugatan ng matinding pagkabahala ng mga mamamayan tungkol sa kanilang personal na kaligtasan.

Ang katiwaliang nilikha ng kalakal sa droga ay malalim ang lagos at bumabagtas sa lahat ng sector. Dapat nating kapootan ang walang pakundangang pagsira sa buhay ng ating mga mamamayan na maaaring humantong sa pagkawasak ng ating mga institusyong demokratiko.

Kapag nakakausap ko ang mga magulang ng mga drug addict, nawawasak ang aking puso, nguni’t lalong tumitibay ang loob ko na tama ang aking desisyong itaas ang antas ng ating paglaban sa bawal na gamot.

Dadalhin ko ang labang ito sa bawa’t lalawigan at lungsod hanggang umabot sa mga barangay upang kumatok tayo sa mga pinto ng bawa’t pamilyang Pilipino. This is one fight I am taking everywhere, if we have to knock on every door.

Maglulunsad tayo ng kampanya sa mga paaralan at mga komunidad para sagipin ang kabataan at bigyan ng bagong-buhay ang mga drug users at tiyaking hindi sila malulong muli!

Pipigain natin ang supply sa kalye sa paraang kahit na ang masalapi ay mahihirapang sustentuhan ang kanilang bisyo. Pipilayan natin ang operasyon ng mga drug lords at ng kanilang mga padrino sa mga pasilyo ng kapangyarihan.

I thank Congress for passing the Anti-Money Laundering law, because it will help us interdict the money of the drug lords. I am now instructing the secretary of budget and management to allocate 100 million pesos for its implementation.
Ito ang ating laban at tayo ay magtatagumpay.

Para sa mga big fish sa iligal na droga, mahirap na ang magmoratorium sa death penalty.

Ngunit sa ibang bagay, pro-life pa rin ako. I will veto any bill that will try to smuggle in abortion.

Tungkol sa edukasyon:
In 2001 I said that our english literacy gives us a competitive edge in ICT. I also said that to prepare the youth to be the next generation of knowledge workers, we will upgrade Math and Science teaching in basic education.

Kaya dinagdagan natin ang oras para sa Math at English at pinag-ibayo ang laman ng Science sa bagong curriculum.

Nagtayo tayo ng eskwelahan sa anim na raang barangay na dati’y walang paaralan.

Sinisimulan natin ang distance learning program o education tv para sa apat na raang pamayanang malayo at kulang ang guro.

At kagaya ni Senate President Franklin Drilon, samahan niyo akong magtayo ng silid-aralan sa lahat ng paaralang lumalampas sa sandaang mag-aaral bawat silid. In that way, we can once and for all close the perennial school building gap.

Tungkol sa tirahan:
Tayo ay nakapagtayo ng higit sandaan-libong bahay para sa mga maralita at halos dalawandaang libo para sa mga manggagawa.

Binigyan din natin ng katiyakan sa lupang tinitirikan ang halos tatlundaan-libong mahihirap na pamilya.

Pinagtibay natin ang ancestral domain ng mga katutubo sa mahigit tatlundaan animnapung libong ektarya ng lupain.

Tungkol sa pagkain sa bawat mesa:
Self-rated hunger according to the surveys has gone down to 6.6.% compared to 12.7% just before I became president.

Mayroon tayong pirmihang supply ng bigas sa halagang labing anim na piso bawat kilo para sa mahihirap.

At ayon sa masugid na pagmonitor ni Mar Roxas, ang ating secretary of trade, mula noong ako’y naging pangulo, nanatiling P8.50 ang halaga ng pangmasang sardinas, P11 ang mantikang lapad, P23 ang mantikang long-neck, P28 ang puting asukal, P23 ang brown sugar, P28 ang kondensada, P115 ang baboy, P90 ang manok, at P160 ang baka. Matatag itong mga presyo mula nang ako’y naging pangulo. Dahil dito, ngayon pinakamababa ang ating inflation rate sa loob ng dalawampung taon.

Malamang ito ay dahil ang aking administrasyon sa tulong ng Kongreso ay taun-taon gumugugol ng dalawampung bilyong piso para sa makataong modernisasyon ng agrikultura.

Namahagi tayo ng halos kalahating milyong ektarya sa ilalim ng reporma sa lupa. Mas marami pa tayong magagawa sa tatlumpu’t walong bilyong pisong inilaan para dito ng desisyon ng Korte Suprema tungkol sa nakaw na yaman.

I congratulate the Supreme Court for finally granting what has taken much too long to materialize: authorizing the allocation and use of private loot for laudable public purposes.

Hinihiling ko sa Kongreso na maglaan ng bahagi nitong pondo bilang kabayaran sa mga naging biktima ng paglabag sa karapatang pantao noong martial law.

Mas malaki rin ang maitutulong ng gobyerno sa mga magsasaka ng niyog ngayon na naresolba na pabor sa magsasaka ang kaso ng Coco Levy. Uulitin ko ang sinabi ko noon pang 2001, sisiguruhin ko na makikinabang sa coco levy ay ang mga maliliit na magnyo-niyog. Hindi ko sila pababayaang madehado.

I said that there could be a million new jobs in agriculture and fisheries. We have provided more than half of that number two-thirds into my term.

Ngunit upang mabuo ang isang milyon, kailangan isabatas natin ang panukalang gamitin ang bukirin bilang kolateral sa utang para lumawak ang daan sa rural credit at kapital.

To the countless incentives that Congress has granted to business, I’ve matched similar programs to give a similar break to the worker in the factory and in the farm.

I do not subscribe to trickle down economics and social policy. Those who have less in life should not have to scramble for crumbs at the feet of those with too much on the table.

Bilang pakikipag-ugnayan sa mga pinakamahirap ng ating bansa hinggil sa pinakamalubhang mga problema natin, dinalaw ko ang mga di-kilalang barangay.

Nawasak ang aking puso nang narinig kong namatay ang Calisaan quadruplets.

Lalong nakumbinsi akong pag-ibayuhin ang mga serbisyong pangkalusugan, gaya nang mabuti nating paglaban sa SARS.

Ngayon ang mga gamot na madalas gamitin ng mahihirap ay nabibili sa kalahating presyo sa mga ospital ng gobyerno.

Sa Philhealth Insurance naman, bago ako naging pangulo, isa’t kalahating milyong maralita ang sakop. Ngayon, halos pitong milyon na.

Gusto kong palawakin ang mga ito, ang murang gamot, at dapat hangarin natin na lahat ng dukha ay masakop sa Philhealth. And to finance the universal coverage of philhealth, I ask Congress to pass the bill on the indexation of sin taxes.

Tungkol sa trabaho:
Sinabi ko noong 2001 na upang dumami ang trabaho, kailangang isa-ayos ang klima para sa pamumuhunan.

Our economy grew by 4.4 percent GNP last year and 5.6 percent in the first quarter of this year. Only China and Vietnam did better.

Ang kahirapan ay unti-unting nagagapi. Self-rated poverty again according to the survey, is at its lowest percentage of the population in the last 16 years.

Foreign investments rose 26 percent in the first quarter compared to the same period last year.

But we need to reduce the risk of living, not to mention doing business here, which is why yesterday’s rogues must go to jail.

We can reduce business costs by providing basic infrastructure: roads, transport and a more efficient and rationalized power sector.

Our road program is symbolized by the long-awaited expansion of the North Expressway.

On mass transport, towards the end of this year, we will complete the loop of the Light Railway System of Metro Manila — from Santolan in Pasig towards Aurora boulevard in Cubao, and on to Quiapo to Blumentritt on to Edsa in Pasay and back to Cubao.

Hindi tumaas ang pasahe mula noong una kong State of the Nation Address. Kaya mga jeepney drivers, nagpapasalamat ako, hindi ko kayo pababayaan.

To reduce transport costs from Mindanao to Luzon, we set up the nautical highway, a system where the cargo truck itself travels straight to its destination, making inter-island crossings on ferries, rather than loading and unloading at every port. This has reduced by 30 percent the transport costs of products from Mindanao like copra, rice, corn and vegetables.

Nagbigay tayo ng koryente sa mahigit tatlunlibot at anim na raang barangay. While in Metro Manila, a consumer using a 100 kilowatt hours paid P526.48 last May. Today, he pays P423.20, a drop of over a 100 pesos or 20 percent. His case is one of almost 2 million households benefitting from the lifeline rate program of the Energy Regulatory Commission. Another 119 electric cooperative franchise areas will also soon reduce their rates under the Loan Condonation Program of the Electric Power Reform Act that you, Congress passed in 2001. That is why, believe me when I say that from having the second most expensive power in asia-pacific, we now rank seventh.

But we will need 6,000 megawatts more of power over the next ten years. That is why we need to pass the transco bill to maintain a favorable ranking as we take on this added capacity.

When we reduce business costs, the last should be wages, and the first should be red tape.

Kaya nagsasagawa ako ng sorpresang pagbisita sa mga tanggapan ng gobyerno, upang pasiglahin ang talagang nagsisikap at gisingin kung sino ang natutulog sa trabaho.

Pinalakas natin ang pambansang ekonomiya — agrikultura, maliliit na negosyo, pabahay — upang anumang mangyari sa dayuhang ekonomiya, matatag pa rin ang Pilipinas.

Naglaan tayo ng sampung bilyong piso para sa murang pautang sa maliliit na negosyo. Nagamit na ito, kaya dadagdagan muli natin ng higit pa sa sampung bilyon.

Ang interest rates ay patuloy na bumababa.

Good monetary policy and fiscal discipline and balance are the key.

Our revenues surpassed the target by 21 billion pesos in the first five months of this year, driven by information technology, and helped by lifestyle checks, and 50 indictments and dismissals for graft and corruption.

Thus, we held the budget deficit in check at 22 percent below ceiling.

I thank Congress for passing our E-procurement law because it helps us hold down expenditures. Now, I ask Congress to complete the passage of the bills on Excise Tax Rationalization and the National Revenue Authority.

But we must reduce corruption not only among appointive but also among elective officials.

With full financial support to my government, the registration, counting, and transmission of votes in the may 2004 elections will be completely computerized.

Now, I ask Congress to institute reforms in campaign finance to level the playing field and widen the choice of the electorate for worthy candidates.

The strength of our investment climate also rests in great part on the realities of the global and regional environment and on how we turn those realities to our advantage.

Our country has come much closer to re-attaining its strategic importance in geopolitics as an active and respected voice in international affairs.

The Filipino is now recognized as a truly global worker, both at home and abroad.

We have had the smallest number of strikes in the last 21 years.

Increasingly, the Philippines is being recognized as an ideal site for critical operations requiring a high-quality, English-educated work force.

Eight million Filipinos live and work abroad, in jobs where they enjoy the unbeatable comparative advantages of an English speaking education, advanced skills and a uniquely caring nature.

The Filipino will work anywhere because he is not afraid. Like Manny Pacquiao, given the chance to compete, he will take it and he will win. It was only fitting that because of your work in Congress, overseas Filipino workers were given the overseas voting right.

It was also fitting that I put in a new perspective on our relations with the United States, where three million Filipinos live and where I made a visit as their only state visitor for the year. The benefits of our engagement with the U.S. vastly outweigh any concerns about sovereign subordination. We should have the confidence to deal with other countries as equals — however rich, however strong, be they China, Japan, the members of the European union or the United States.

We have reached out to good friends and neighbors-such as Prime Minister Mahathir of Malaysia, and President Megawati of Indonesia — with the message that we must work together especially where democracy and security are concerned.

Ang panguluhan ay laging nahaharap sa mabibigat na suliranin.

Terrorism, drugs, SARS, OFWs, Mindanao, poverty, corruption, investments, destabilization — these come to mind as we review the crises and opportunities of the past year.

They sum up the problems we faced and the extraordinary responses that we made, surprising even ourselves and reviving faith in our future.

Barangay Vacante, Alcala, Pangasinan got the SARS, took the hit, fought on and valiantly overcame the crisis.

Barangay Inug-Ug, Pagalungan, Maguindanao politely asked the MILF and the military to leave and take their fight elsewhere, thereby making their community a sanctuary of peace.

Si Sonny Ayao, umayaw sa giyera at naging community organizer kahit na s’ya ay naging MNLF sa edad na labindalawa, at pagkatapos maging mujahideen sa loob ng dalawampu’t pitong taon.

The Filipinos of Kuwait, isolated by war but refusing to abandon their jobs, took care of themselves and the people around them during the Iraq conflict.

Teacher Josette Biyo of Iloilo, world champion in science and math teaching, has a planet in the solar system named after her.

Luz Lozada, 72 years old, ng San Isidro, Davao Del Sur — hinirang na natatanging magsasaka. She is the image model of Hybrid Rice Technology, the symbol of our agricultural modernization.

Police officers Cayetano Gannaban and Raul Graza fought off 20 rebels in a firefight in Quinapondan, Eastern Samar.

Police Colonel Boysie Rosales, kilabot ng mga drug lords, tumanggi sa suhol na P35 million.

Hinahangaan ko ang gilas ng maraming Pilipino, ang malalim nating kaban ng kabayanihan at talino, ang ating matibay na kalooban upang mabuhay, maglingkod at mangibabaw.

Ang ating pangarap ay walang kabawas-bawas — isang matatag na republikang hindi matitinag ng makasariling interes, yumayabong sa mga gumaganang institusyon ng pamamahala, naglilingkod sa isang masipag na lipi saanman ito kailangan upang maibigay sa kanila ang karapat-dapat nilang tanggapin.

A life of leadership is a difficult one, with few pauses for comfort and relief. These days, I find that rare moment of joy in the company of my family — especially my granddaughter, Mikaela.

Just as I will do everything to make sure that the future will be kind to Mikaela and her generation, so must we all strive to turn our fears into a resolve to do right not just by ourselves, but by our children and grandchildren.

Nasa giyera tayo. Giyera laban sa terorismo. Giyera laban sa katiwalian. Giyera laban sa kasakitan. Giyera laban sa droga. Giyera laban sa distabilisasyon.

Sa ating sama-samang pakikipaglaban at pagtutulungan, tayo ay mangingibabaw at magwawagi.

No agtutunos tayo nga agtrabaho, agba leygi tayo.

Abe-abeng makilaban ampon mag-obra, mangibabo tamu.

Sa atong panaghiusa sa pagtrabaho ug pagbuntog sa mga kaaway, molampos gayod kita.

Sa aton pag-inupod sa mga ulubrahon kag sa pakipag-away, kita gid ang magpangibabaw.

Kasihan nawa ng Diyos ang Pilipinas.

Maraming salamat sa inyong lahat.

PGMA’s State of the Nation Address at the Opening of the 1st Regular Session of the 12th Congress
House of the Representatives, Batasang Pambansa, Quezon City (July 26, 2004)

Thank you Mr. De Venecia, Vice-President Noli de Castro, President Fidel Ramos, Senate President Drilon, Chief Justice Davide and the justices of the Supreme Court, Honorable members of the Senate and the House of Representatives, his Excellency Archbishop Franco and the excellencies of the Diplomatic Corps, members of the Cabinet, Commanders of the armed forces, officers and members of the Philippine National Police, fellow workers in government, distinguished guests, ladies and gentlemen.

Angelo de la Cruz is home.
We did it! Congratulations to the Filipino people.

Samakatwid, ipabatid sa lahat, mula sa pook at panahong ito sa bawat pilipino, saanman naroroon…

You have a government — indeed, you have a country — that cares. Your life is held more dearly than international acclaim. And you have a president who is your friend.

Why was Angelo de la Cruz saved? Because I stuck to my oath. Since I first became president in 2001, my declared foreign policy focus has been to protect the vital interests of the nation, including our eight million overseas Filipinos.

And I cannot apologize for being a protector of my people.

The difference of a few weeks, for a pull-out already decided on, could not justify sacrifice of a human life.

Sacrificing Angelo de la Cruz would have been a pointless provocation; it would have put the lives of a million and a half Filipinos in the middle east at risk, by making them part of the war.

Wars are for combatants. As I speak soldiers are being held hostage by communist insurgents but they don’t expect to be released except by the compassion of their captors or a military operation.

We have been fighting the longest running communist insurgency in history. We have been coming to grips with fundamentalist terrorism long before 9/11.

As the leader of the nation, I say in behalf of the Filipino people to the world: we are strong and principled believers in democracy. Four generations of fighting Filipinos have ceaselessly struggled against totalitarians and terrorists, for our freedom, for the freedom of our people and the people of the world.

We have fought the enemy, and taken as good as we gave– not from a safe distance but in close quarters. Bataan and Corregidor, Korea and Vietnam, East Timor, Kosovo, Liberia, to name a few.

When I opted to save Angelo de la Cruz, I was reflecting whether one life should be sacrificed for no pressing reason or saved by accelerating an ongoing pullout.

I did not sacrifice policy to save a human life. I applied policy for that purpose. The Philippines has no policy that demands sacrifice of human lives.

Ask yourselves this: if Angelo de la Cruz had been sacrificed, what would change-for the better in Iraq today?

Having saved one Filipino from a painful and pointless death, we must seize the unity we attained to improve our government and save our economy.

Pinapangako ko ang isang bagong direksyon: mamamayan muna. Ang taong bayan ang pinakamalaki nating yaman. Ngunit madalas, kaunti lang ang atensyon na binibigay sa kanilang pag-unlad. Di tuloy matawid ang agwat ng mayaman at mahirap. Di tuloy mapa-abot sa lahat ang biyaya ng demokrasya.

I want to create economic opportunity at home and abroad. I don’t want just one or the other. I want both.

But it can only be done with-focus, with energy, and with a common purpose to do that which still lies within our power: put our economic house back in working order before it finds itself beyond hope of repair and doomed to share the fate of failed nations.

We made a head start in the last three years; we must take bolder steps forward in the next six.

Inflation is under control. The ordinary housewife has been buying her rice and fish at stable prices.

New investments, foreign and better yet domestic, were made. Three million more of our people found jobs in the last three years compared to half a million in the three years before that.

Malaki ang pag-unlad sa pangunahing pangangailangan– malinis na tubig, health insurance, tirahan, paaralan, aklat.

We beat down crime, we are breaking up the drug and kidnapping syndicates, we are mopping up the stragglers. The people are safer in the streets, in their homes, and in their places of work.

Every government in the world is at war with its own corruption; we have made lifestyle checks a lethal weapon, and adopted procurement reforms to take the fight forward.

Thanks to many of you, I emerged from the last election with more votes than any previous president.

As a further sign of the people’s overwhelming support, they gave me a huge majority in Congress, and among the local governments.

This is a new day, with a new direction, and a renewed confidence in what we can achieve together.

I am determined to prove that this tremendous show of faith and confidence is well deserved.

The season of bitter partisanship is over; the season of service is upon us all, majority, minority; opposition, administration.

In my inaugural address, I laid down a 10-point agenda for the next six years — not utopia but something practical we can achieve and accomplish on time.

What I did promise was that my term would be the irreversible turning point.

Ipinangangako ko iiwanan na natin ang ligalig at alinlangan.

At the end of my term, the question will not longer be whether we can compete but where else in the world shall we take an indisputable competitive advantage.

The next six years we hope is when we finally get things right.

Is there something about that goal we cannot all agree on? Is there a reason we cannot all work together?

All that’s needed is to clear away a couple of obstacles, as I intend to do with five key reform packages: (1) job creation through economic growth, (2) anti-corruption through good government, (3) social justice and basic needs, (4) education and youth opportunity and (5) energy independence and savings.

Tough decisions will have to be made. It’s going to be tough love from here on. It must be tougher on those who’ve had it easy than on those who’ve had it tough already.

Humarap din sa problema ang mga karatig bansa.

Ang kanilang sekreto’y pagkakaisa ng mamamayan, suporta sa liderato, at sakripisyo ng bawat isa.

We must bear the pain and share the pain to enjoy the gain together.

Those with more must sacrifice more; those with less are already living lives of self-sacrifice.

Maraming magsasabi: matagal na silang nagsa-sakripisyo. Ngunit hinihingi ko sa inyo: konti pang sakripisyo.

We must wait with patience for the reforms to work. In the meantime, we must work more productively because world competition is keen and we want the jobs not only to come, but to stay.

Our most urgent problem is the budget deficit. Sometimes it’s unavoidable; but chronic deficits are always bad.

Sometimes stamping out deficits too vigorously can slow down growth. But ignoring them can kill the economy. It sends the wrong signal that we don’t understand our fiscal predicament and will not help ourselves. This will drive away investments, exacerbate the deficit and hurt job growth.

Chronic deficits drastically reduce government’s ability to make those infrastructure investments that business needs to grow and create jobs.

Chronic deficits mean undertaking less social services that private charity will never provide but without which social war is inevitable. This is a sure fire formula for national failure.

So! We must raise revenues, expand government services, yet cut costs — all at the same time. It boils down to right priorities.

The beauty of the fiscal problem is that all the solutions are known, though applying the right ones is tricky.

All the solutions require: toughness on the part of government, cooperation on the part of business, patience on the part of our people, and active support on the part of Congress.

All the solutions require profound, even personal changes. Politicians will need to focus on the job at hand rather than on their prospect of re-election.

The worst offender yet the hardest to pin down is corporate corruption. Businessmen must adopt an attitude of tax acceptance not tax avoidance. They must stop trying to outrun the tax collector. They must recognize that only a fiscally stronger government can create a more congenial business environment: greater security, better infrastructure, cheaper credit, more business.

My administration will undertake reforms to raise or save P20 billion. I ask Congress to pass eight revenue measures that will collect P80 billion more.

Alam kong maaasahan ko ang mga mambabatas. Upang burahin ang deficit. Upang ituloy ang magandang trabaho. At upang itaguyod ang saligan ng matapat na gobyerno at malakas na ekonomiya.

Investments in infrastructure and energy provide the greatest multiplier effect for growth and job creation. Pag maganda ang imprastraktura gaya ng kalsada, tulay, pantalan, telepono, koryente, maraming mamumuhunan. Maraming magkakaroon ng trabaho.

We must achieve sufficient, efficient, cheap energy in the near term. We must be sure to have the capacity to meet the demands of a growing economy, so as not to choke off growth when it comes, and thereby lose the opportunities that may not come again.

To this end, NAPOCOR power generating plants and transmission lines must be privatized but not in a fire sale. Delivering electricity to virtually an entire country as big as ours cannot possibly be worth nothing but the trouble of running it.

NAPOCOR’s transmission systems will be sold on terms that recognize the lucrative monopoly of its transmission grid. I ask Congress to pass the Transco Bill that already passed the house in the 12th Congress.

Our investments in social justice and basic needs are as vital to our future as fiscal and macroeconomic reforms. A nation deeply divided will not stand. And it certainly will not move forward.

Our nation is divided by social and economic faultlines. The tectonic plates may shift with unthinkable consequences.

Some say that is it cheaper to die than to get well from an illness, that it is impossible to find clean water in this rainfall country, that in this modern day and age, part of the country still sits in darkness. This is a terrible waste and a terrible shame.

Kaya ang aking agenda para sa maralita ay hanapbuhay; reporma sa lupa; tubig, gamot at koryente; pagtatanggol at kapangyarihan para sa mahina.

In fact, we will now be able to bring clean water to the entire country because during my previous term, you, Congress finally passed the clean water act; because in my first days as president in 2001 I signed the solid waste act; —thank you also for giving me that opportunity — and because we are reforesting our watersheds.

The place to start now is livelihood, for 10 million Filipinos.

The growing industrial, service, and micro-enterprise sectors will take care of some, a thriving agri-business sector will keep more in the countryside rather than burdening a Metro Manila that is already cracking under the weight of overpopulation.

Land reform covers agrarian land, urban land, and ancestral domain land. I ask Congress to qualify farmland as bank collateral and reform the system of urban land title

Ang kapangyarihan ng taong bayan ay puso ng demokrasya. Dapat kasama sila sa paghugis ng kanilang kapalaran.

Dadalhin ko ang aking mga reporma sa taong bayan. Ako’y magpapaliwanag, ako’y makikinig.

I have shown that government does care even for a single filipino life. Now we must show that we care for the rest of the Filipino people, especially the weakest among us.

To adapt the words of Adam Smith to the information age, “the greatest improvement in the productive powers of labor seems to have been the effects of a modern education.”

Economies have exhausted the possibilities of the division of labor; the way further forward now is a better- educated, more adaptable workforce.

We need to start early. And we need to maintain the highest educational standards. I ask Congress to legislate an extra year of studies not by adding a fifth year of high school but by standardizing what is taught in Barangay Day Care Centers.

To expand youth opportunity, we need to focus on technical and vocational education; on strengthening English, Science and Technology — and love of country. As I said in my inaugural: it is not free markets but patriotism that makes countries strong.

There is a sense in which as a society we have failed the youth in their formative years, in growing up normally and productively, in getting a good education, in learning the habits of honesty and citizenship and civic discipline.

I ask the educational system, the parents, the church and pillars of the community to help shape a new culture of honesty, patriotism, respect, discipline and service for young Filipinos.

The roof cannot collapse when the value pillars of government and society are sound and strong.

I fervently support the judicial reforms being carried out by our supreme court.

I ask Congress for a law making the Ombudsman’s function as effective as Hong Kong’s independent commission against corruption.

Bureaucratic corruption with its numerous leakages is bad. So is government incompetence. Unlike in the private sector, where the free market punishes mistakes, government incompetence punishes only the public.

We have to tear away layers of inefficiency piled on by decades of political accommodation: redundancy in the national service, waste in local governments, and pointless procedures for getting done what isn’t needed anyway to secure the public welfare. Just how does paying off the health inspector banish bacteria from a dirty kitchen?

By definition, public services are what the private sector will not do except for a price the public cannot pay.

Where the private sector can do it better and cheaper, government may have to step aside. But the watchwords are better and cheaper. Where privatization only spells public pillage, government will continue to do the work.

But that’s no reason to spare public services from the test of competitive performance.

We will simplify procedures to eliminate fixers.

We will downsize the government, motivate excess employees to become entrepreneurs, and increase the pay of a lean and mean bureaucracy.

I have abolished eighty offices under the office of the president. I will abolish thirty more.

I ask Congress to pass a law on government re-engineering, with silver parachutes for redundant offices.

Once we have proved to our people that we have done what we can within the present structure of government, we can move on to changing the system to one that enhances our freedom and flexibility to do more.

I expect that next year, Congress will start considering the resolutions for charter change.

No one has a monopoly on right ideas. I am reaching out to all segments of society and all parties, be they with me or against me, to join me in those things that should be everyone’s concern because they rise above politics to the level of patriotism.

I do not want a honeymoon period after which we can forget the country and go after each other again. I want a marriage not of convenience but of conviction, across the spectrum of parties and groups, encompassing the range of intelligent political, religious and economic views. I want a marriage for at least the life of this Congress.

I do not ask for unprincipled support because it will not hold.

I do ask for an end to unprincipled obstructionism because that always succeeds in defeating our best efforts.

Tunay nga na kahirapan at kawalan ng katarungan ang sagabal sa ating pag-unlad. Ngunit ang mga nagsusulsol sa mahihirap na manggulo ang sumisira sa ating kinabukasan.

So this must stop.

We must put a stop to that.

Every year, every president tells Congress that it is the last chance for meaningful change.

This time I will say it again, adding only that past presidents were right. And that each time change doesn’t happen, makes change harder and less likely to happen the next time around.

This time, let me say, let’s just do it!

Mabuhay ang Pilipino!

Maraming salamat sa inyong lahat.

PGMA’s State of the Nation Address at the Opening of the 2nd Regular Session of the 13th Congress
House of the Representatives, Batasang Pambansa, Quezon City (July 25, 2005)

Thank you.
Thank you, Speaker De Venecia.
Vice President De Castro; President Ramos; Senate President Drilon and the members of the Senate; members of the House of Representatives; Chief Justice Davide and the members of the judiciary; Archbishop Franco and the excellencies of the diplomatic corps; fellow government workers whether elected, appointed or civil servants; distinguished guests; ladies and gentlemen:

Every year, we meet on this day in this great hall to celebrate democracy and take stock of the nation: the country and its condition; the government and its performance; the people and their well-being.

Ours is a country divided; the story of our nation is a tale of two Philippines; almost, as it were, two countries under the same name.
One is the Philippines whose economy, after long years of cumulative national endeavor, is now poised for take off. The other is the Philippines whose political system, after equally long years of degeneration, has become a hindrance to progress.

As a country on the verge of take off, our storyline would surprise many at home and abroad. The story includes an economy that grew more than 6% last year and that has continued to work in the teeth of the biggest oil price hikes in history, while generating 4 million jobs in the last four years.

The story includes marked improvements in tax collections, infrastructure housing construction, shelter, security for the urban poor and indigenous peoples, and rice productivity.

The story includes 69 million beneficiaries of health care insurance, including 30 million indigents, whose re-enrollment started early this year and is still ongoing.

That same story, over four years, saw the drug menace cut in half, the rash of kidnappings become a thing of the past, and insurgency in the south abated.

This story should work itself out as one about an economy as resilient and full of potential as its people are patient and hardworking, guided by a government – with the executive and the legislative hand-in-hand — that is able to pass a no-nonsense budget and make the tough decisions to put our fiscal house in order.

I specially refer to our recent titanic struggle to enact the three laws that comprised the biggest fiscal package in our history, the biggest revenue increase in a generation that will break the vicious cycle of financing development by borrowing and having to borrow again just to service those loans. This is the one reform that will snap the chain that has bound our future to a profligate past and the debt-burdened present. The Filipino’s strong sense of family has given Congress a stronger resolve not to pass on today’s debt, and bankrupt our children and grandchildren tomorrow.

That struggle has done the house and the senate great honor. Congratulations.

Abroad, the story continues. We’ve worked long and hard to restore our country to the prominent place it once held as co-founder of the United Nations and the free world’s first line of defense in the east.

We won a seat in the UN Security Council, where we presided over the landmark resolution calling for democracy in Iraq.

The Philippines chaired the historic conference on interfaith cooperation for peace at the UN, the fruit of a bold and creative initiative by your Speaker of the House.

We head the APEC anti-terrorism task force. Our victories in the war on terror have been acknowledged by no less than President Bush before the U.S. National Defense University. The Jemaah Islamiya and the Abu Sayyaf can only pick up the pieces of its broken backbone in Mindanao.

We’ve worked with the organization of the Islamic conference to forge peace with our Muslim brothers. Eighty percent of our peace talks with them have been completed. Permanent peace in Mindanao is within reach.

Indeed, our story as a country on the verge of take off is real. Analysts need only to look at our stock market, and even the peso-dollar exchange rate, to sense the strong anticipation of significant improvements, if only we would overcome the tendency to be our own worst enemy.

Thus, with investors both here and abroad in mind, I invite you all to join me in sending them a strong message from this great hall: we will not waver in our commitment to economic reform and fiscal discipline, whatever the political cost.

The other message to send is that we will address the burden that the other Philippine story imposes on our anticipated take off. I refer to the story of how our political system has now become a hindrance to our national progress.
Over the years, our political system has degenerated to the extent that it is difficult for anyone to make any headway yet keep his hands clean.

To be sure, the system is still capable of achieving great reforms. But, by and large, our political system has betrayed its promise to each new generation of Filipinos, not a few of whom are voting with their feet, going abroad and leaving that system behind.

Perhaps we politicians have done our best; but maybe our best is not enough, given the present system. Perhaps we have strained the present political system to its final limit.

It is time to turn to the people, bring them into government — and change the way that government is done.

The people want government that works for them at every level. They want good government that begins at their doorstep in the barangay, and does not end before the closed door of a bureaucrat in Metro Manila.

The system clearly needs fundamental change, and the sooner the better. It’s time to start the great debate on Charter Change.

We must address such questions as how much more government is needed for the greater safety and economic security of our people, and how much less government is more conducive to free enterprise and economic progress.

The mode of Charter Change is the exclusive prerogative of Congress. But a Constituent Assembly may well give our people the quickest reforms.
I shall work with Congress, civil society groups and local government executives who are convinced that charter changes are needed to enable the country to surmount the unprecedented challenges of the 21st century.

I take this opportunity to acknowledge the local government executives who have brought about an LGU power revolution through transformative leadership.

The economic progress and social stability of the provinces, along with the increasing self-reliance and efficiency of political developments and public services there, make a compelling case for federalism.

Perhaps it’s time to take the power from the center to the countryside that feeds it.
I recognize that our form of government will be the decision of the body constituted to undertake charter change. But we should consider that legislation could be quickened and laws made more responsive to the people under a parliamentary system, similar to that of our progressive neighbors in the region.

But even as we make a serious start in Charter Change, I hope we can still work together on other initiatives to the lasting benefit of our people.

In the area of education, we’ve spent our increased resources on better trained teachers in more classrooms, teaching students in more effective ways. We’ve laid a strong foundation by building almost 30,000 classrooms in the past four years, providing computer access to more than 3,000 high schools, and beginning a “healthy start” breakfast program for our young school children.
I ask Congress to pass the Pre-need code to rehabilitate, reform and regulate the Pre-need educational programs that worked so well in the past as a major vehicle for youth education entitlement.

College education is the great Filipino dream. But in a world of rapid technological change, getting a job or keeping it depends as much on how well one reasons as how well one uses his hands. I have issued E.O. 358 so that hours spent in vocational training can be credited towards a college degree. That will combine job readiness with the dream of a college education while increasing the competitiveness of our nation.

But our competitiveness is greatly endangered today by the global oil crisis.

I call on Congress to pass legislation encouraging renewable and indigenous energy.

In the area of national security, I urge the swift passage of an anti-terrorism law that will protect rather than subvert, enhance rather than weaken, the rights and liberties that terrorism precisely threatens with extinction.

These examples serve to highlight that there is much work to be done.
Now is not the time for divisiveness, and while there’s no avoiding partisan politics, there can be a determined effort by all sides to limit the collateral damage on a country poised for take-off.
Let’s call on the Lord. Let us ask him for the grace to make us worthy of his healing our land.

Alam kong tayong lahat ay naghahangad ng isang makabuluhang pagbabago para sa ating bayan. Tayong lahat ay nagsisikap para matamo ang kapayapaan at kaunlaran. Kung kaya’t ako’y nakikiusap na tulungan ninyo ako, para sa kapakanan ng taong bayan.
We may disagree among ourselves but let us never lose sight of that greater battle for one people, one country, one Philippines.

Not the country of this or that president but the Philippines of our shared and passionate affections.

Maraming salamat sa inyong lahat.

PGMA’s State of the Nation Address at the Opening of the 3rd Regular Session of the 13th Congress
House of the Representatives, Batasang Pambansa, Quezon City (July 24, 2006)

Thank you.
Thank you, Speaker de Venecia. Congratulations, Senate President Manny Villar; Vice-President Noli de Castro; President Ramos; Chief Justice Panganiban; Members of the diplomatic corps; Senators; Congressmen and Congresswomen; Other officials, ladies and gentlemen.
Sa araw na ito, nakatuon ang isip natin sa ating mga kababayan sa Lebanon. Nasa kuko sila ngayon ng malagim na paglala ng digmaan. Kahapon lamang, sinalubong natin ang unang dalawang-daang Pilipinong lumikas doon. Limang-daan pa ang mauuwi natin sa susunod na apat na araw.
Sa ating mga OFW, tunay kayong mga bagong bayani. Sa inyong paglilingkod sa pamilya, sa ating bayan at sa Diyos, maraming salamat.
Sa ating mga kababayan, a journey of a thousand miles does not begin with a single step. It starts with the first step, with gathering the means to complete it successfully. Those means are now at hand.
To my friends in Congress who, in the face of grave political consequences, championed and passed some of the most severe and critical fiscal reforms to save our economy, maraming salamat. You are the true friends of the Filipino people. For the real challenge has never been to blame but to fix what is wrong in our country and our economy.
Dahil sa inyo, sa wakas may pondo na tayo, hindi lamang para ibayad sa interes, kundi para sa edukasyon, mas mabuting tulay at kalsada, pagbigay kalinga sa kalusugan at higit na trabaho sa ating bansa. Now, we have the money to pay down our debt and to build up our country.
To the civil servants who rose to the challenge of turning a weakening economy to a strong republic, through more vigorous tax collection and more vigilant action against corruption, maraming salamat. We have achieved record revenue collections. We are lining up corrupt officials to face the consequences of their misdeeds. And finally earned the respect of the international community as a serious and viable state for our fiscal discipline and billions of pesos in annual interest savings that are now going into necessary public investments.
To our men and women in the armed services, the huge and deep core of your loyalty has earned the nation’s accolade. The few mutineers have been condemned by the people. They and their partisan cohorts and funders are being brought to justice. Sa nakararaming kawal at pulis na nagtaguyod ng watawat at Saligang Batas, maraming salamat.
And at a time when we must each, as individuals and as communities, take greater responsibility, our local government officials man the frontline of change: change for greater accountability, for better service and more responsiveness to their constituents. Sa inyong lahat, mga local government officials, maraming salamat.
Higit sa lahat, salamat sa sambayanang Pilipino, para sa inyong mga sakripisyo, sa inyong tiyaga, for believing, in the face of the greatest hardships, in our ability to surmount the obstacles to the future you deserve; you who have resisted persistent if not pathetic calls for despair instead of faith, for anarchy instead of harmony, salamat, salamat, taus- pusong pasasalamat.
So I stand before you today to deliver a state of the nation that is focused on what the people want; the people want to know the plan to put us on the path to prosperity.
I am not here to talk about politics; I am here to talk about what the people want; details on the state of the nation and what their government is doing to make progress every single day.
Sama-sama nating isusulong ang bansa patungo sa kinabukasang nagniningning.
Gaya ng nakikita sa graph na ito, dahil sa ating reporma sa ekonomiya, we now have the funds to address social inequity and economic disparity. Too many … masyadong marami, ang mamamayang nagugutom. Hindi ako hihinto hanggang magtagumpay ang ating laban sa kahirapan.
We now have the funds to stamp out terrorism and lawless violence.
May pondo na tayo para labanan ang katiwalian.
Our reforms have earned us P1 billion from the U.S. Millennium Challenge Account for more investigators, prosecutors, and new technology to fight corruption. We are matching this with another billion from our fiscal savings.
We now have the funds for constitutional and electoral changes. Sa kasalukuyang sistema, napakabagal ng proseso, at bukas sa labis na pagtutunggali, at sikil ang lalawigan at mamamayan sa paghahari ng Imperial Manila. Panahon nang ibalik ang kapangyarihan sa taumbayan at lalawigan. For surely, there must be a better way to do politics, so that those who lose elections do not make the country pay for their frustrated ambitions. There must be a better way so that those who win the nation’s mandate to govern can work without delay and whimsical obstruction. There must be a better way.
Meanwhile, now we can fund the Medium Term Public Investment Program.
Sumusulong na ang ating plano na may tatlong yugto. Una, ang makaahon sa mga dekada ng utang at kapos ng pondo. Nagawa na natin ito. Ikalawang yugto, ang pagbabalik sa taumbayan ang mas malaking kita ng pamahalaan: upang makapagpundar ng kalinga sa kalusugan, edukasyon at trabaho na kailangang-kailangan ng mamamayan. Ginagawa na rin natin ito. And finally, Phase Three: to invest in the natural advantages and natural resources of each section of our nation so that when harnessed together, the major economic regions of the nation are larger than the sum of its parts.
We will enhance the competitive advantage of the natural “super regions-“of-the-Philippines: the North Luzon Agribusiness Quadrangle, the Metro Luzon Urban Beltway, Central Philippines, Mindanao and the Cyber Corridor.
In North Luzon, we will prioritize agribusiness investments. The agricultural and fisheries potential of the Cordilleras, Ilocandia, and Cagayan Valley can feed Luzon affordably. And nearness to North Asia holds the rich promise of agricultural exports and tourism.
My father built the Halsema Highway from Baguio to Bontoc, and the Bagabag airport in Nueva Vizcaya to access the Ifugao rice terraces, which by the way, the UNESCO has recently praised for the way we have carried out our heritage preservation policy. We have rehabilitated the Baguio to Mount Data leg of the highway and the rest of Halsema will now follow. We will upgrade the Bagabag airport and build a new one in Lallo, Cagayan, which will connect to Cordillera by upgrading the Tabuk-Tuguegarao Road.
Sa Tabuk, Kalinga, noong Abril, tumanggap ng titulo sa lupa ang ilang matatanda, pagkatapos nilang naghintay ng dalawampung taon mula noong napirmahan ang Mount Data Accord ng gobyerno at ng Cordillera People’s Liberation Army. May isang matanda, suot ang lumang uniporme ng CPLA. Pumila, hila-hila ang isang binatilyo. Sabi niya, “This is not for me but for him.” Agad inabot ang titulo sa apo. Narito ngayon si Ginoong Ama Balunggay at ang kaniyang apo si Jacob.
And our post-harvest support shall continue, like the cold chain that we set up in 2004 for La Trinidad, Benguet under Mayor Nestor Fongwan. It consisted of a refrigerated storage facility and refrigerated trucks to deliver vegetables to Metro Manila. Nais kong tumaas ang kita ng mga magsasaka, at ang ina ng bawat tahanan ay makabili ng mura at sariwang gulay para sa kaniyang mga anak.
So that the people will know how well their money is spent, Benguet and its towns of Bakun, Bokod and Itogon have rolled out the new electronic government accounting system in their jurisdictions.
If Ifugao was able to cut its poverty in half in the first three years of our administration, from 56 to 28%, congratulations. We hope that through these programs, the other provinces can replicate the success of Ifugao. Hangad nating dumami ang mga taga-Cordillera sa mga propesyon na tinitingalaan ng bayan, gaya ng mga abogadong gaya nina Maurice Domogan at Romeo Brawner. Ibig din nating makapaghanda ang Cordillera sa awtonomiya pagdating ng pederalismo, ayon nawa sa pagbabago ng Saligang Batas.
Sa Dagupan, inilunsad na ng mga kolehiyo gaya ng Northwestern Lyceum University and ladderized system of education. Sa ganitong sistema, magagamit sa unibersidad and mga kursong kinuha sa vocational school at ang karanasan sa trabaho.
We will expand President Ramos¡¦ flagship San Roque Multipurpose Dam with the massive Agno River Project. Another major project is the Banaoang Irrigation. We allocate P200 million a month for small irrigation projects like those in the flood control plan of the Region II Development Council headed by Bishop Ramon Villena. Plus another P200 million a month for farm to market roads.
Also in the works is an international airport in Poro, La Union and the improvement of the two airports in Batanes as recommended by Governor Vic Gato. Ilocos Sur will have a seaport in Salomague while the Cagayan Zone Authority will better the one in Port Irene.
To save dollars, windmills in Batanes and Ilocos Norte turn megawinds into megawatts. When Army Commander Romy Tolentino was North Luzon commander, he became a soldier-farmer, planting jatropha as yet another alternative fuel.
The Metro Luzon Urban Beltway spans most of Central Luzon, Metro Manila, Calabarzon, Mindoro and Marinduque. It must be a globally competitive urban, industrial and services center, because it produces more than half of the country’s GDP.
To be world-class we invest in five comprehensive strategies for global competitiveness:
1. Make food plentiful and affordable to keep our labor cost globally competitive.
2. Reduce the cost of electricity to make our factories regionally competitive.
3. Modernize infrastructure at least cost to efficiently transport goods and people.
4. Mobilize, upgrade and disseminate knowledge and technologies for productivity.
5. Reduce red tape in all agencies to cut business costs.

The most prohibitive red tape is in our outmoded Constitution. We need Constitutional change to bring our rules of investment into the new millennium
The new public bidding process has been shortened to 45 days for infrastructure, and 26 days for supplies, as of today. Even before this, Metro Manila firms paying bribes for public contracts declined from 57% in 2003 to 46 today. Congratulations, Metro Manila
Machine readable electronic passports will enhance the credibility of Philippine travel documents, improve the mobility and increase the prospects of Philippine business and labor.
Legitimate mobility is hampered by human trafficking. Through the support of the USAID, we have convicted human traffickers with the Tongco spouses who were sentenced in a Quezon City court last December. These accomplishments removed us from the from the priority anti-trafficking watchlist.
To lower power costs we introduced the Wholesale Electricity Spot Market last month. Let¡¦s give it a chance to work. And we would like big power consumers like electronics, our number one exports, to avail of lower power rates from the National Power Corporation. On coco-biodiesel, we now have enough capacity for the proposed 1% blend just waiting to be passed into law.
The Subic-Clark corridor is on its way to a competitive international logistics center. This will be my legacy to my cabalens, jointly with Lito and Mark Lapid, Rey Aquino, Ana Bondoc, Blue Boy Nepomuceno, my son Mikey and Tarzan Lazatin. We jumpstarted it with giant investments in the Subic Seaport, the Clark Airport, and the Subic-Clark-Tarlac Expressway.
And to bring the beltway to the west we will connect the Subic-Clark-Tarlac Road to Dingalan Port through Nueva Ecija, and the Marikina- Infanta Road to the port of Real.
Upang ibsan ang pagod ng mga empleyadong namamasahe sa trapiko sa Kalakhang Maynila, mangangapital tayo sa mga expressway at tren.
We will have a continuous highway from Clark to Metro Manila to Batangas Port. TapoƒVs na iyong expressway mula Clark hanggang Maynila.. Sa ngayon wala nang isang oras ang biyahe mula Clark hanggang Monumento. Ngayon iiwasan natin ang trapiko mula Monumento, dahil idudugtong natin ang North Expressway sa C-5. Tutulong si Sonny Belmonte sa right-of-way. Ang C-5 naman ay konektado na sa South Luzon Expressway. Ang South Luzon Expressway ay pinapalapad naman hanggang Calamba. Sa Agosto, pahahabain ito hanggang Batangas. We will also build the Coastal Road to Bacoor, which has become urban under Jesse Castillo.
Pagdurugtungin natin ang MRT at LRT mula Monumento hanggang North EDSA upang mabuo ang biyahe paikot sa Kamaynilaan, at maibsan ang trapik. We will construct the Northrail to Clark and the Southrail to Lucena and on to Bicol, and upgrade the link between them. We will also extend the LRT to Bacoor. Sa pagbilis ng biyahe patungo at palabaas ng Metro Manila, makakatira ang manggagawa sa mas mura at maaliwalas na lalawigan.
Maayos na ang kapaligiran sa riles ng tren sa South Superhighway. Masaya ang mga pamilyang hinatid namin ni Vice President Noli de Castro sa kanilang bago at permanenteng relokasyon. Teddy Boy Locsin said it hadn’t been done before, and couldn’t be done at all. Well, Teddy?
Ngayon gagawin ito sa Maynila, si Lito Atienza ang bahala.
We thank China for agreeing to fund these housing needs. Huwaran ng ating programang pabahay para sa mahihirap ang mga proyekto ng Iglesia ni Kristo at Gawad Kalinga.
Ngunit kapos sa tubig ang mga taga-West Zone ng Kamaynilaan. Kaya bibigyan natin ng prayoridad hindi lamang ang edukasyon, koryente, enerhiya at kalusugan, kundi tubig din. We are setting up a 300 million liters per day pumping station for Muntinlupa, Las Pinas and Paranaque.
We will build a roll-on-roll-roll-off port system to link Lucena, Quezon to Boac, Marinduque, like the Batangas-Mindoro RORO.
Sa ganitong mga proyekto, palalakasin natin ang ekonomiya ng mga barangay at lalawigan. And we will end the long oppression of barangays by rebel terrorists who kill without qualms, even their own. Sa mga lalawigang sakop ng 7th Division, nakikibaka sa kalaban si Jovito Palparan. Hindi siya aatras hanggang makawala sa gabi ng kilabot ang mga pamayanan at maka-ahon sa bukaƒVng-liwayway ng hustisya at kalayaan.
In the harshest possible terms I condemn political killings. We together stopped judicial executions with the abolition of the death penalty. We urge witnesses to come forward. Together we will stop extrajudicial executions.
Central Philippines has the competitive edge in tourism in its natural wonders and the extraordinary hospitality of its people. The area sweeps across Palawan and Romblon, the Visayas and Bicol, plus the northern Mindanao islands of Camiguin, Siargao and Dapitan. Topbilled by Boracay, Cebu, Bohol and Palawan, it attracts more than half of the foreign tourists to the Philippines. It is also the center of geothermal power in the country, which we continue to develop.
The priority here is tourism investments. Coming soon for superstar Boracay are an instrument landing system for the Kalibo airport and a P3 billion private investment in a San Jose, Romblon airport, plus good roads to spillover destinations all over Panay.
In Cebu, Gwen Garcia is constructing a world-class convention center for the ASEAN and East Asian Summits in December.
Helping our infrastructure upgrading, is the fall in bribery for public sector contracts in Metro Cebu, from 62% of companies in 2004 to 47 today. Congratulations to Cardinal Vidal for shepherding his flock and to Metro Cebu Mayors Osmena, Ouano and Fernandez, and Metro Cebu representatives del Mar, Cuenco, Gullas and Soon-Ruiz.
Bohol became a destination distinct from Cebu since it defeated the terrorist insurgency with community initiatives led by the power tandem of Rico Aumentado and General Johnny Gomez, now the NCR Commander. It now merits its own international airport, just as our country deserves a world-class Constitution strongly supported by Governor Aumentado and the league of local authorities.
Tourism in Palawan requires the upgrading of the airports of Puerto Princesa, Busuanga, San Vicente ( hometown of Congressman Alvarez that¡¦s why he¡¦s clapping) and the building of a new one in Balabac; as well as a continuous road backbone from El Nido to Bataraza.
We will lengthen the Dumaguete runway for tourism as well as electronics. Valencia, Oriental Negros could attract semiconductor firms with power rates subsidized by the geothermal field of Palimpinon. Negros will also advance energy independence with ethanol projects in San Carlos City and Tamlang Valley, once the biofuel law is passed. (You have done your part, Migs)
We will serve Guimaras by the airport being built in Santa Barbara, Iloilo and by a new RORO port in Sibunag. We will link Sipalay via Silay airport funded by the national government and Kabankalan airport being built by its local government. Thank you.
For Bicol’s whalesharks, beaches and, of course, Mount Mayon, we have started acquiring the right of way for an international airport in Daraga, Albay. We will provide the means to the perfect surfs of the Pacific by upgrading the airports of Siargao, Guiuan and Tacloban.
We will widen the road to Dakak in Dapitan, and RORO will connect Siquijor to Santander, Cebu; Camiguin to Jagna, Bohol; Ubay, Bohol to Maasin, Southern Leyte, for diving in Limasawa.
We will bring Masbate and Biliran into the RORO Eastern Nautical Highway from Surigao through Leyte through Naval and Maripipi in Biliran through Esperanza, Aroroy and Burias Island in Masbate and on to Bicol. The much-awaited 10-megawatt generator set arrived in Masbate last Saturday. It is ready to power up the province before the end of the month.
Camiguin, Romblon and Camarines Norte got out of the list of poorest provinces in 2003. With tourism these provinces can become rich.
Also winning the war against poverty and calamity, undaunted by unimaginable catastrophe, the valiant people of Southern Leyte, under the leadership of Rosette Lerias and Oging Mercado (our Rudy Guliani) are rebuilding the lives of Saint Bernard and San Francisco from their tragic mudslides. Yesterday, I asked the Japanese government to help Southern Leyte implement an integrated management approach to deal with their critical ecosystem, like the one the World Bank has approved for the Bicol River Basin.
Mindanao is our priority for agribusiness investments in the south. Mindanao is mostly fertile and largely typhoon-free, exporting coconut products and high value crops, and from its waters come 40% of the country’s fish catch. Our investment priorities mirror those for North Luzon, and more because Mindanao has the poorest regions and poorest provinces and because we have to spend on a logistics system linking it to the north.
In 2003 we introduced the RORO from Zamboanga del Norte through Negros, Panay and Mindoro to Batangas. This system has slashed travel time from Mindanao to Luzon from 36 hours to 24 hours, and freight cost by 30 percent, so crucial to food shipments. Now we will develop more routes like the one from Cagayan de Oro through Camiguin, Bohol, Cebu and Masbate to Bicol, the Central Nautical Highway.
Also in 2003, Sulu, Lanao del Sur, and Tawitawi registered double-digit declines in poverty incidence from the year 2000. Congratulations.
Kitang-kita ang pag-ibayo ng mga isla ng Sulu, Basilan at Tawi-Tawi. Nagbukas ang Jollibee sa Basilan. The Balikatan exercises with the United States, combined with the US GEM program and other donor-assisted projects, have no doubt contributed to this.
Sa Sulu, isang araw ng Mayo, umuulan, nagwakas ang isang mahabang pagtutunggali nang pumasok ang mga kawal at sibilyan sa Kampong Bitan-ag sa Panamao na hawak ng mga rebelde. Nagyakapan at nagkamayan ang dalawang panig. Dahil sa matinding pagnanais para sa kapayapaan ni Marine General Ben Dolorfino, naganap ang pagkakasundo. Gayon natapos ang isang madugong kabanata. Congratulations, General Ben Dolorfino.
Susi sa anumang pag-ibayo ang malakas na suporta at ma-abilidad na liderato ng pamahalaang local. Halimbawa, iyong “from arms to farms¡¨ ni Governor Ben Loong ng Sulu, with his caravan of tractors literally invading former rebel camps in his province. Congratulations.
Mahigit isang linggong nakaraan, dumating sa “Eleven Islands” ang daan-daang rebeldeng at kanilang pamilya, sa pamumuno ng dating MNLF Commander na si Aribari Samson. Dito sa mga pulo na kilalang “no man’s island,” dati nagtatago ang mga rebelde at criminal. Ngayon sa tulong ng isang programa ng United Nations, nagtayo tayo ng dalawang daang tahanan at panibagong buhay para sa pangkat ni Samson. Thank you for giving peace a chance. Congratulations, Commander Samson.
I take this occasion to express our gratitude to the donor community from the US, the Organization of the Islamic Conference and the European Union, Australia, Japan, our ASEAN neighbors, the multilaterals and the rest of the world. Thank you for helping us in our peace process.
If we can harness the forces of good in our nation, the positive force at work here at home and those from abroad such as the US, Malaysia, the OIC and others, we shall prevail in Mindanao with a peace agreement that brings freedom and hope to all Filipinos. With this peace, we would reap dividends in resources invested in agribusiness, not aggression, to build up, not tear down, the Philippine south.
Among the possible peace dividends would be pro-poor road projects like the Siocon-Sirawai-Sibuco-Baligyan Road in Zamboanga del Norte; the Lebak to Maguindanao which Sim Datumanong started when he was Secretary of Public Works; the Dinagat Island road network in Surigao Del Norte; the Hawilian-Salug-Sinakungan barangay road in Agusan del Sur; the Pangil Bay Bridge; and the Surigao-Davao Road, which we want to be as beautiful as the Bukidnon Highway completed during the administration of Joe Zubiri and the term of Migs Zubiri.
Mindanao’s number one export, coconuts, has been growing continuously for the last three years, at the rate of 10% a year. The coconut farmers deserve a portion of the peace dividend. I invite Congress and the Bishops-Ulama-Priests-Pastors-Farmer-Lumad Conference led by Archbishop Fernando Capalla to help me ensure their rightful share.
On top of peace and investment, progress also demands good governance. I congratulate Donkoy Emano for the drop in reports of corruption for public contracts in Cagayan de Oro from 65% of firms last year to 38 this year. Also Rudy Duterte and the other leaders of Metro Davao led by Majority Leader Boy Nograles for a similar drop, 57% last year to 49 now. Things are coming together for Mindanao, a prelude to their readiness for eventual federalism.
The Cyber Corridor will boost telecommunications, technology and education. The corridor runs the length of all the super regions, from Baguio to Cebu to Davao. The cities of Davao, Tagum and Samal Island Garden all operate electronic government accounting systems. There are many wings now to the corridor because enterprising local executives like L-Ray Villafuerte and Jerry Trenas have aggressively attracted call centers to their jurisdictions (Congratulations, Jerry) In this corridor, the English and information and communication technology skills of the youth give them a competitive edge in call centers and other business process outsourcing.
In 2001, in this hall, we hailed ICT as a key growth sector. So we built up telecommunications infrastructure and opened the market for Internet phone calls. Today international calls cost 6 cents a minute, down from 40 cents. From 2,000 BPO workers in 2001, we now have 200,000.
I had coffee with some call center agents last Labor Day. Lyn, a new college graduate, told me, “Now I don’t have to leave the country in order for me to help my family. Salamat po.” I was so touched, Lyn by your comments. With these structural reforms, we not only found jobs, but kept families intact. Thank God, I thought, or someone might also try to impeach me for violating Article 15 of the Constitution on the solidarity of the family as the foundation of the nation.
As Louie Villafuerte argues, to step into the future, a country that wants to be a player in the global economy needs bold and well-funded research and development initiatives of its own. To this end, we will continuously increase the budget for science and technology, and education. For in today’s global economy, knowledge is the greatest creator of wealth.
In summary, I named only a few priorities to illustrate that on many fronts, your government is working, and working well. Our economy is now growing over the longest period in the last quarter-century: 22 consecutive quarters of growth. Umakyat ng mahigit tatlumpung porsyento ang kita ng pinakamahihirap na pamilya sa unang tatlong taon ng ating panunungkulan, at bumaba ang dami ng maralita sa 25% ng mga pamilya, mula 28%, katumbas ng dalawang milyong katao na lumaya sa kahirapan. According to Thornton and Punongbayan, 70% of medium-sized business owners are optimistic, the fifth most optimistic among 30 countries, just behind India, Ireland, South Africa and China.
Bickering in politics may delay, but not derail the initiatives that need to be taken on our pro-poor, pro-growth, and pro-peace agenda. Regardless of the fate of the national budget, we must automate our election process. Local governments must get their rightful share of revenues. I ask Congress to pass a supplemental budget to effect this.
We are a great people. We have honest students and honest cops. We have scaled the heights of Mount Everest, dominated the Southeast Asian games, we have won international beauty titles, and of course punched our way to triumph in the boxing world. Our people compete and win every day in every imaginable job throughout the world. Individually, we’ve taken the world on and won; together, we must take on the challenge of creating a new, peaceful, humane and competitive nation and prevail.
For those who want to pick up old fights, we’re game but what a waste of time. Why not join hands instead? Join hands in the biggest challenge of all, where we all win or we all lose: the battle for the survival and progress of our one and only country.
After three years, eleven months, and six days, I shall relinquish the Presidency, with much if not all that I have outlined completed. I do not want it said then that, in the end, I defeated my enemies. I would rather have it said that all of us, you and I, friends and foes today, achieved together a country progressive, prosperous and united.
Thank you. Mabuhay!

PGMA’s State of the Nation Address at the Opening of the 1st Regular Session of the 14th Congress
House of the Representatives, Batasang Pambansa, Quezon City (July 23, 2007)

Thank you. Thank you very much Speaker De Venecia, Senate President Villar, other newly elected leaders of both Houses, congratulations to you, Senators and Congressmen and Congresswomen. Vice President De Castro, former President Ramos, Chief Justice Puno, our host Mayor, Mayor Sonny Belmonte, other government officials, members of the Diplomatic Corps, ladies and gentlemen.

We meet here today to inaugurate a new Congress after a fresh election. I congratulate every elected official, from municipal to provincial to Congress on hard fought and successful campaigns.

Tapos na ang halalan at pamumulitika; panahon na para maglingkod nang walang damot, mamuno nang walang pangamba maliban sa kagalingan ng bayan, and to govern with wisdom, compassion, vision and patriotism.

Hangarin kong mapabilang ang Pilipinas sa mayayamang bansa sa loob ng dalawampung taon. By then, poverty shall have been marginalized; and the marginalized raised to a robust middle class.

We will have achieved the hallmarks of a modern society, where institutions are strong.

By 2010, the Philippines should be well on its way to achieving that vision.
With the tax reforms of the last Congress, and I thanked the last Congress, we have turned around our macroeconomic condition through fiscal discipline, toward a balanced budget. Binabayaran ang utang, pababa ang interes, at paakyat ang pondo para sa progreso ng sambayanang Pilipino!!! Maraming salamat ulit sa nakaraang Congress.

We have been investing hundreds of billions in human and physical infrastructure. The next three years will see record levels of well thought out and generous funding for the following priorities:

First, investments in physical, intellectual, legal and security infrastructure to increase business confidence. Imprastraktura para sa negosyo at trabaho. Isang milyong trabaho taon-taon.

Second, investments in a stronger and wider social safety net – murang gamot, abot-kayang pabahay, eskwelang primera klase, mga gurong mas magaling at mas malaki ang kita, mga librong de-kalidad, more scholarships for gifted students, and language instruction to maintain our lead in English proficiency. Dunong at kalusugan ang susi sa kasaganaan.

Third, investments in bringing peace to Mindanao; in crushing terrorism wherever it threatens regardless of ideology; and in putting a stop to human rights abuses whatever the excuse.

We pay tribute to the fearless fourteen who were savagely massacred at Tipo-Tipo trying to pursue a peaceful and progressive Philippines. We will not disappoint their hopes. We will not waste their sacrifice. We will not be swayed from the course we have set in this conflict for peace with justice throughout our land.

We have created a Philippine model for reconciliation built on inter-faith dialogue, expanded public works and more responsive social services. These investments show both sides in the Mindanao conflict that they have more at stake in common; and a greater reason to be together than hang apart, including being together isolating the terrorists.
Imprastraktura ang haliging nagtitindig hindi lamang ng kapayapaan kundi ng ating buong makabagong ekonomiya: mga kalsada, tulay, paliparan, public parks and power plants.

Last year I unveiled the Super Regions – Mindanao, Central Philippines, North Luzon Agribusiness Quadrangle, Luzon Urban Beltway and the Cyber Corridor – to spread development away from an inequitable concentration in Metro Manila. Hindi lamang Maynila ang Pilipinas.

The Super Regions was not a gimmick for the occasion but the blueprint for building a future.

In Mindanao, our food basket, I said we would prioritize agribusiness investments. And I am happy to see that the latest survey in June shows the hunger rate has sharply gone down nationwide. We have done that.

The Departments of Agriculture, Agrarian Reform, and Environment and Natural Resources will devote 30 percent of their program budgets to Mindanao. DAR will move to Davao.

Dapat maging daan sa tagumpay sa agribusiness ang reporma sa lupa. Done right, reform will democratize success, as Ramon Magsaysay and Diosdado Macapagal envisioned. We must reform agrarian reform so it can transform beneficiaries into agribusinessmen and other agribusiness women.

Sa gayon, dadami pa ang mga tampok na magsasaka gaya ng mga nagwagi ng Gawad Saka, sina Ananias Cuado ng Comval at Demetrio Tabelon ng Butuan; at Nelson Taladhay ng Sultan Kudarat, pangunahing agrarian reform beneficiary ng 2007. We also have outstanding farmers from the other superregions, like Joseph Fernando and Heherson Pagulayan, Nestor Bautista, Joseph Lomibao, Arturo Marcaida, Peter Uy, Arturo Pasacas and Glenn Saludar.

Sa anim na taon, nagtayo tayo at nag-ayos ng patubig para sa isang milyong ektarya sa buong bansa – pinakamalaki sa matagal na panahon.
Magtatayo tayo ng mariculture o palaisdaan sa dagat. Isa rito ay ilalagay natin sa Sibutu. Hiling ito ni Nur Jaafar.
Para sa buong bansa naglaan tayo ng P3 billion para sa tatlong libong kilometro ng farm to market roads. Sanlibong kilometro sa Mindanao. Gawa na ang tatlong daan.

The road and RORO network has cut the cost of bringing agribusiness products from Mindanao to Luzon. A 10-wheeler used to pay P32 thousand from Dapitan to Batangas. Now it pays P11 thousand. Fresh fish that cost P20 thousand a ton to move, now travels at P14 thousand.

]

Construction is criss-crossing Mindanao: Dapitan-Dakak to bring Cely Carreon’s paradise closer to civilization; Sibuco-Siraway-Siocon-Baliguian; Dinagat Island Network, a baptismal gift for Glenda Ecleo’s new province; the 66-kilometer Manay-Mati section of Davao-Surigao; and Maguindanao-Lebak, Sim Datumanong’s brainchild when he headed DPWH.

We want better airports, new bridges and ample energy for Mindanao’s rising economy.

The Dipolog and Pagadian airports will be improved by year’s end. Also the Cotabato airport. No doubt eagerly awaited by Au Cerilles, Rolando Yebes, Digs Dilangalen, Ros Labadlabad and Victor Yu, and Mayors Evelyn Uy and Sammy Co.

Last July 10 we inaugurated the P1.7 billion, 900 meter bridge in Butuan, built on the initiative of Mayor Boy Daku Plaza, near the P4 billion second-generation flood control project that we also built. The first was built by my father after the great Butuan flood of the 1960’s. Kailangan ipagtanggol ang kapaligiran at mamamayan sa sakuna.

In Agusan del Norte, I hope Edel Amante will be happy with our plans to pilot micro agribusiness in Jabonga.

On July 8, Ozamis Airport opened, bankrolled partly by Leo Ocampos, Aldo Parojinog and Hermie Ramiro’s congressional fund. Now, that’s the kind of pork that has good cholesterol.

At that occasion the MOU was signed for the Pangil Bay Bridge that will connect Ozamis to Lanao del Norte and Iligan. As urged by Bobby Dimaporo, I declared Mt. Inayawan Range a protected nature park. On Mayor Lawrence Cruz’s recommendation, I instruct DPWH to build the Iligan Circumferential Road.

In 2001, we opened a solar plant in Cagayan de Oro. Still, Mindanao faced a 100-megawatt gap by 2009. Out now a 210-megawatt clean coal plant in Phividec will fill that gap. We count on Oca Moreno and Tinex Jaraula to continue providing a good investment climate.

We thank Miriam Defensor-Santiago and Migz Zubiri for sponsoring the Biofuels Law in the last Congress. We now have 160 thousand hectares of jatropha nurseries in Bukidnon and 30,000 in General Santos. Jatropha is a 100% substitute for diesel, with only 5% of its emission.

Mindanao’s energy challenge lies not in generating power but in power lines. Terrorists target transmission towers. We must resolutely apply the Human Security Act. This act was first filed by Johnny Enrile in 1996, 3 years after the first World Trade Center bombing, 4 years before the Rizal Day bombing and 5 years before 9/11. He ably crafted the final Senate version with Senate President Manny Villar and Nene Pimentel.

Let’s now go to Central Philippines, our tourism super region:

* We protect its natural wonders and provide the means to travel to those wonders.
* For Boracay, the leading overall destination, the Kalibo Airport is now international with an instrument landing system as we said last year. Next is an P80 million terminal on request of Joben Miraflores.

* The Aklan-Libertad-Pandan Road, waiting for Japan to approve the contractors, will connect Boracay to the nature park we declared in Northwest Panay Peninsula. We are improving other Panay roads and building the road from the Iloilo Airport which we inaugurated in Santa Barbara to Iloilo and the Metro Radial Road that Mayor Jerry Trenas asked for when we inaugurated the airport, Art Defensor conceived the airport when he was governor, Governor Neil Tupaz midwifed its delivery when we inaugurated the airport, I said …

* Iloilo connects to Guimaras via Jordan Wharf. We thank Congress for the P900 million oil spill calamity fund to save the environment of Guimaras. I thank once again the previous Congress. It is back on its feet. The other side of the island will connect to Bacolod soon because we started building the Sibunag RORO Port last May on recommendation of Governor, now Congressman, Rahman Nava.

* Bacolod-Silay Airport, near the nature park we declared in Northern Negros, is completed and just awaiting the access road requested by Monico Puentavella.

* We awarded the contract for upgrading the Dumaguete airport as I reported to George Arnaiz last week.

* Boracay investors are expanding in Palawan, whose Tubbataha Reefs we declared a nature park. After the Puerto Princesa-Roxas Road last year, we opened Taytay-El Nido in March. The P1 billion Taytay-Roxas section is ongoing. San Vicente airstrip and Busuanga Airport are under construction. And Mayor Hagedorn is reminding us to work on the Puerto Princesa terminal.

* Under construction are airport aprons of the surfing edens: Governor Ben Evardone’s pet project in Guiuan and Lalo Matugas’s home town in Siargao.

* A 100-megawatt energy gap looms in the Visayas in 2009. The Korea Electric plant in Cebu will plug in 200 megawatts only in 2010 so there’s a one year gap. Meantime three power barges will supply 100 megawatts and the Panay diesel power plant will increase its run from 70 megawatts to 100.

* In Central Cebu, we proclaimed a nature park. From Cebu, the top destination for foreign tourists, they can easily radiate to other destinations. Optimism is infectious, and opportunity irresistible. Progress follows progress. Someone, even government, just has to get it started.

* Going south, Cebu connects to Tubigon and on to Ubay, Jagna and Panglao through the Bohol Circumferential Road that we inaugurated last May 9. The local government has acquired 85 percent of the land for the international airport on Panglao Island, now a tourism destination of its own.

* Ubay links to Maasin RORO Port which was completed last October. Now I hope there will be more divers for Mian Mercado.

* Jagna RORO Port opened last May 9. It will connect to Loloy Romualdo’s Mambajao in November, and on to Guinsiliban, the gateway to Mindanao.

* Going north from Cebu City, we take the North Coastal Road to Daanbantayan which was recommended to us by Gwen Garcia. Heavy traffic will ease when the P1.2 billion Mandaue-Consolacion Bridge opens. This will be good not only for Malapascua tourism but also for Nitoy Durano’s industrial city of Danao.

* Daanbantayan, Benhur Salimbangon’s home port, connects to Naval, Maripipi, or Esperanza, which started construction last May. We aim to finish all three RORO Ports next year.

* Esperanza will link by road to Aroroy in 2009. I’ll be there with Lina Seachon and Tony Kho for the inauguration. Please invite me.

* Last May, I switched on the lights of Masbate in a Palace ceremony. But the long-term solution will come next year when a new power plant will serve half a million customers on the beautiful but isolated island of Masbate.

* From Aroroy we can go to Claveria, whose RORO ramp is under construction. On to Pasacao where RORO operations started in 2002. That’s Bong Bravo of Claveria. This brings us to Bicol, including Mt. Isarog Park.

* Mt. Isarog feeds the Bicol River. For the next three years we are funding the Bicol River Basin and Watershed with the World Bank at $15 million for irrigation, flood control and water conservation. For Bicol, we have given P7 billion for the Bicol Calamity and Rehabilitation Effort, that is the biggest one-time calamity fund release in our history. At last, Bicol is getting its rightful share.
And, so is the North Luzon Agribusiness Quadrangle:

* We are building 1,000 kilometers of farm-to-market roads; 200 are done. Ngayong tapos na ang election ban, pinapaspasan ang trabaho para sa nalalabing target.

* Halsema Highway from Mount Data to Bontoc and the Tabuk-Tinglayan Road are being built. If you look the chart, there is something incomplete in between.

* So that the Cordillera LGUs can build more of their much-needed roads, I ask Congress to require companies to pay directly to the LGUs their share of the natural wealth. I hope, Governor Dalog hears that.

* Nagtatayo tayo ng mga paliparan para sa mga produkto ng agribusiness.
* Noong 2005 nagka-airport sa Baler. Sunod ang airport sa Casiguran. At kalsada sa pagitan.
* There were no takers in the bidding for to upgrade the Batanes runways so ATO will get it done before the end of the year with the support of DPWH and Governor Telesforo Castillejos.
* Joe de Venecia and Mayor Nani Braganza are asking for an airport in Alaminos. Will do.
* The Cagayan Economic Zone Authority and the private sector expanded the San Vicente naval airstrip, so we don’t have need to build Lallo.
* Sa Lallo naman mayroon tayong inaprobahan na agribusiness ecozone. Ang mga agribusiness ecozone ay payo ni Pangulong Ramos. Chief Justice Puno, I am happy to see you here. It is the first time that a Chief Justice attended.

* The Tarlac-La Union Toll Road will be advertised for private sector BOT bidding this August.
* Poro Point’s international terminal started construction early this year. The Bagabag airport is being lengthened. We are spreading the cheer across the political spectrum from Vic Ortega to Caloy Padilla. Inuuna ang bansa, at itinatabi ang politika.

* Some towns in Nueva Vizcaya, Quirino, and Isabela are included in the geo-hazard mapping we have done for 700 cities and towns all over the country to protect the environment.

* The Bangui Bay Wind Power Project which was put up when Bongbong Marcos was governor, is now expanding. Sa paggamit ng hangin, nababawasan ang kailangang langis sa enerhiya.
And now the Luzon Urban Beltway, our top magnet for industry and investment:

* This quarter we start the P5 billion Mt. Pinatubo Hazard Urgent Mitigation Project that will protect San Fernando City, Sasmuan, Guagua and my home town Lubao from flooding.
* The Subic-Clark-Tarlac Express Road is in its final stages. This first-world road will cut travel time between Clark and Subic from two hours to 30 minutes. Gagawa tayo ng interchange sa Porac, bayan ni Lito Lapid.

* Last Thursday with Dick Gordon we inaugurated the container port that will make Subic together with Clark one of the best international service and logistics centers in the region.

* Clark airport got its approach control radar in April. It now has 50 international flights and 50 cargo flights a week, the second busiest after NAIA. We want more airline service centers there. Now, speaking of NAIA, I’m sure everyone wants to know about NAIA Terminal 3. The ceiling that fell wasn’t the only thing in danger of falling. There are more serious dangers from construction and structural defects. We cannot risk the grim consequences of a major earthquake. But NAIA is accelerating the remediation, completion and opening of the terminal. Public safety comes first.

* Since public safety comes first, I ask Congress to create the Civil Aviation Authority of the Philippines.

* Last year, I said we would connect North and South Expressways through C-5. Ginagawa na ang C-5 bandang Katipunan. Kausap na ang UP para sa bagong daan patungong Commonwealth, na kasulukuyang pinapalapad at North Avenue. Sa kabilang dulo ng Mindanao Avenue, binibili na ang lupa para sa bagong daan mula Barangay Talipapa hanggang Malinta at tuloy sa NLEX. Sana bumawas ang trapik pa-North Manila.

* We just broke ground to continue the Skyway up to Alabang. In a year the fast train from Caloocan to Alabang will be serving thousands daily. From Alabang to Santo Tomas the South Luzon Expressway is currently being widened. And by March, Ricky Reyes SLEX will reach Batangas Port.

* The Coastal Road to Bong Revilla’s province is finally under construction. Our investment in vital infrastructure is already bearing fruit, such as the $1-billion Hanjin shipbuilding facility, said to be the largest in the world, and the $1-billion Texas Instruments microchip plant in Clark. Maging ex-OFW at ex-tambay kapwang nakahanap ng trabaho sa mga malalaking puhunan na ito.
* As we build industry, we must ensure people have clean air to breathe. We have closed 88 firms for polluting the environment. Gaya ng sabi ko, una ang kaligatasan ng publiko.

* We proclaimed a critical habitat within the coastal lagoon of Las Pinas and Paranaque.
* Maynilad’s new owners have invested P7 billion to bring clean and, at last, running water to Paranaque, Parola and elsewhere. Manila Water did a similar P2 billion project for Antipolo.

* Gumagawa tayo ng septage tank sa Antipolo sa halagang P600 million na maglilinis ng sewage bago ito dumaloy sa mga estero, gaya ng tinayo ng Manila Water sa Taguig at sa San Mateo.
* Matapos ang maraming taong usapan, ang ating administrasyon ang nakapagsimula ng Flood Control Project sa Kalookan, Malabon, Navotas at Valenzuela (CAMANAVA).
* On energy, Luzon needs 150 megawatts more by 2010. This is covered by the 350-megawatt, $350 million expansion of the Pagbilao plant by Marubeni and Tokyo Electric, part of their $4 billion that constitutes the biggest Japanese investment in Philippine history.
* We count on the Governor Raffy Nantes and the people of Quezon to somehow to reduce the cost of electricity. I ask Congress to amend the Electric Power Industry Reform Act for open access and more competition.

The Cyber Corridor encompasses centers of technology and learning running the length of all the super regions, from Baguio to Clark to Metro Manila to Cebu to Davao and neighboring areas.

The Philippines ranks among top off-shoring hubs in the world because of cost competitiveness and more importantly our highly trainable, English proficient, IT-enabled management and manpower.

IT ability won for Warren Ambat of Baguio City High the most innovative teacher and leadership award in Cambodia last February, topping contestants from 70 countries, congratulations to our contestants, women.

Information technology will help the BIR bring in more taxes in the coming months. Its Revenue Watch Dashboard will monitor revenue collections in real time from the national level down to the examiners. The LGU Revenue Assurance shares information between the BIR and the LGUs to uncover fraud and non-payment, before heads would roll per Danny Suarez’s Attrition Law.

While our strength in contact centers is well-established, we are now focused on growing the higher value-added services, including accounting, legal, human resources and administrative services.

And, so that no Taiwan tremor can cut off our cyber services from their global clients, PLDT and Globe are investing P47 billion in new international broadband links through other regional hubs for redundancy in our cyber space.

The business services sector has become the fastest growing in the economy providing 400,000 jobs compared to 8,000 in 2000. By 2010 the forecast is one million jobs earning $12 billion, the same amount remitted by our overseas Filipinos today.

On Safety Net and Education
Last year I said that in today’s global economy, knowledge is the greatest creator of wealth. Mahusay na edukasyon ang pinakamabuting pamana natin sa ating mga anak. Yun din ang tanging pamana na ayon sa batas kailangang ibigay sa bawat mamamayan.

This year, we are investing more for education: P150 billion, P29 billion more than last year.

And, last year government and private sector built 15,000 classrooms instead of the usual 6,000.

Noon, isang libro bawat limang mag-aaral. Ngayon, tig-isang aklat na bawat grade schooler.

One third of our public high schools now have Internet access, with private sector support.

We have a scarcity of public high schools but a surplus of private high schools. So instead of building more high schools, we give more high school scholarships – 600,000 scholars this year.

For College, we launched a P4 billion fund for college loans, to increase beneficiaries from 40,000 to 200,000. And for teachers, we have created more than 50,000 teaching positions. But we have to improve their training.

Benefits, too. Salamat, dating Senador Tessie Oreta at dating Congressman Dodong Gullas, na di na kailangan ng mga guro maghabol sa Maynila ng sweldo at pension. Pinoproseso na sa rehiyon sa regionalization ng payroll.

Teachers and all other national government employees get a raise effective end of this month.

Sa TESDA, bukod sa mga sariling kurso nagbibigay ito ng mga scholarship sa vocational schools: P600 million noong isang taon, P1 billion ngayon. May P1 bilyon pa ang DOLE.

We are investing P3 billion in Science and Engineering Research and evelopment technology, including scholarships for masters and doctoral degrees programs in engineering in seven universities. Upgrade know-how and learning, and Filipino talent is unbeatable.

Proof is biochemist Baldomero Olivera of the University of Utah who was named Scientist of the Year by the Harvard Foundation.

In the International Math and Science Olympiad 2006 in Jakarta, Robert Buendia of Cavite Central School and Wilson Alba of San Beda Alabang won the gold. Congratulations, guys. Six Filipinos bagged the awards at the Intel Young Scientists Competition in New Mexico last May: Ivy Ventura, Mara Villaverde, Hester Mana Umayam and Janine Santiago of Philippine Science High; Melvin Barroa of Capiz National High, congratulations, Melvin; and Luigi John Suarez of Benedicto National High. Congratulations naman. Last week Filipino students topbilled by Amiel Sy of the Philippine Science High dominated the Mathematics
World Contest in Hong Kong. Congratulations, Amiel. Congratulations Philippine Science High School.
Earlier this month Diona Aquino of the Presidential Management Staff won with her team from UP the Youth Innovation Competition on Global Governance in Shanghai.

Ito ay malaking kunsuwelo sa atin. We have spent more on human capital formation than ever in the past. Why? Because if government of the people and by the people is not for them as well, it is a mockery of democracy.

May malaking pag-angat ang kalagayan ng maralita, gaya ng trabaho, pag-aaral at paggamot. Look at the chart on new poor fare.

Sa unang pagkakataon, gumastos ang Philhealth ng higit P3 bilyon sa paospital ng maralita.

Noong 2001 sinabi kong hahatiin natin ang presyo ng gamot na madalas bilhin ng madla. Ngayon sampung libong Botika ng Barangay ang nagtitinda ng murang gamot. Ang paracetamol na tatlong piso sa labas ay piso lamang sa Botika ng Barangay. Ang antibiotic na binibenta ng mga pangunahing parmasya sa P20 ay P2 lamang.
Kaya sa isang survey, halos kalahati ang nagsabing abot-kaya ang gamot, kumpara sa 11% noong 1999.

So we can spread this even more, I ask Congress to pass the Cheaper Medicines Bill that was almost enacted in June. Almost is not good enough. Let’s help Mar Roxas, Ferge Biron and Teddy Boy Locsin give our people meaningful, affordable choices, from abroad and here in the Philippines.

I also ask Congress to pass legislation that brings improved long term care for our senior citizens. Asahan natin si Ed Angara.
Si Noli de Castro na isa pang kampeon ng senior citizens ay namumuno ng ating programa sa pabahay. Congratulations, Noli. The low interest rates for housing are unprecedented. Naglaan ang Pag-IBIG ng P25 billion na pautang, six times the amount when we started it in 2001. P50 billion pa ang ilalaan hanggang 2010.

On Terrorism and Human Rights
We fight terrorism. It threatens our sovereign, democratic, compassionate and decent way of life.
Therefore, in the fight against lawless violence, we must uphold these values. It is never right and always wrong to fight terror with terror.

I ask Congress…I urge you to enact laws to transform state response to political violence: First, laws to protect witnesses from lawbreakers and law enforcers. Second, laws to guarantee swift justice from more empowered special courts. Third, laws to impose harsher penalties for political killings. Fourth, laws reserving the harshest penalties for the rogue elements in the uniformed services who betray public trust and bring shame to the greater number of their
colleagues who are patriotic.

We must wipe this stain from our democratic record.

Ngunit pangunahing pakikibaka pa rin para sa karapatan ang pagpapalaya ng masa sa gutom at kahirapan.

Together with economic prosperity is the need to strengthen our institutions of government. Let’s start with election reform. We have long provided funds for computerization. We look forward to the modernization of voting, counting and canvassing.

We can disagree on political goals but never on the conduct of democratic elections. I ask Congress to fund poll watchdogs. And to enact a stronger law against election-related violence.
We must weed out corruption and build a strong system of justice that the people can trust. We have provided unprecedented billions for anti-graft efforts. Thus the Ombudsman’s conviction rate hit 77% this year, from 6% in 2002. We implemented lifestyle checks, dormant for half a century. Taun-taon dose-dosenang opisyal ang nasususpinde, napapatalsik o kinakasuhan dahil labis-labis sa suweldo ang gastos at ari-arian nila.

Firms who were asked for bribes in taxes, permits and licenses dropped from one-third to one-half. Contract bribes are also down. Graft won’t be eliminated overnight but we are making progress.

In Conclusion
What I have outlined today is just a sampler of our P1.7 trillion Medium Term Public Investment Program. How will we fund all these? P1 trillion from state revenues, with tax reforms and firm orders to BIR and Customs to hit their targets. P300 billion from state corporations. The balance from government financial institutions, private sector investments, local government equity and our bilateral and multilateral partners.

Our new confidence and momentum for progress have imbued our foreign relations, with the ASEAN Summit last year and the coming ASEAN Regional Forum, with increased assistance from our allies and with continued support for our peace and security efforts in Mindanao.

We were able to strengthen our economy because of the fiscal reforms that we adopted at such great cost to me in public disapproval. But I would rather be right than popular.

Our fundamentals are paying off in huge leaps in investment. Anim na milyong trabaho ang nalikha sa anim na taon, most in sustainable enterprises. Sa lakas ng piso, bumagal ang pagtaas ng bilihin.

It is my ardent wish that most of the vision I have outlined will be fully achieved when I step down. It is my unshakeable resolve that the fundamentals of this vision will by then be permanently rooted, its progress well advanced and its direction firmly fixed with our reforms already bearing fruit. All that will remain for my successor is to gather the harvest. He or she will have an easier time of it than I did.

They say the campaign for the next election started on May 15, the day after the last. Fine.

I stand in the way of no one’s ambition. I only ask that no one stand in the way of the people’s well being and the nation’s progress.
The time for facing off is over. The time is here for facing forward to a better future our people so desperately want and richly deserve.

Uulitin ko: Hindi ako sagabal sa ambisyon ninuman. But make no mistake. I will not stand idly when anyone gets in the way of the national interest and tries to block the national vision. From where I sit, I can tell you, a President is always as strong as she wants to be.

Pagpalain tayo ng Diyos at ang dakilang gawaing hinaharap natin. The state of the nation is strong. Inyong lingkod, Gloria Macapagal Arroyo, Pangulo ng Republika ng Pilipinas.
PGMA’s State of the Nation Address at the Opening of the 2nd Regular Session of the 14th Congress
House of the Representatives, Batasang Pambansa, Quezon City (July 28, 2008)

Thank you, Speaker Nograles. Senate President Villar. Senators and Representatives. Vice President de Castro, President Ramos, Chief Justice Puno, members of the diplomatic corps, ladies and gentlemen:

I address you today at a crucial moment in world history.

Just a few months ago, we ended 2007 with the strongest economic growth in a generation. Inflation was low, the peso strong and a million new jobs were created. We were all looking to a better, brighter future.

Because tough choices were made, kumikilos na ang bayan sa wakas. Malapit na sana tayo sa pagbalanse ng budget. We were retiring debts in great amounts, reducing the drag on our country’s development, habang namumuhunan sa taong bayan.

Biglang-bigla, nabaligtad ang ekonomiya ng mundo. Ang pagtalon ng presyo ng langis at pagkain ay nagbunsod ng pandaigdigang krisis, the worst since the Great Depression and the end of World War II. Some blame speculators moving billions of dollars from subprime mortgages to commodities like fuel and food. Others point of the very real surge in demand as millions of Chinese and Indians move up to the middle class.

Whatever the reasons, we are on a roller coaster ride of oil price hikes, high food prices and looming economic recession in the US and other markets. Uncertainty has moved like a terrible tsunami around the globe, wiping away gains, erasing progress.

This is a complex time that defies simple and easy solutions. For starters, it is hard to identify villains, unlike in the 1997 financial crisis. Everyone seems to be a victim, rich countries and poor, though certainly some can take more punishment than others.

To address these global challenges, we must go on building and buttressing bridges to allies around the world: to bring in the rice to feed our people, investments to create jobs; and to keep the peace and maintain stability in our country and the rest of the world. Yet even as we reach out to those who need, and who may need us, we strive for greater self-reliance.

Because tough choices were made, the global crisis did not catch us helpless and unprepared. Through foresight, grit and political will, we built a shield around our country that has slowed down and somewhat softened the worst effects of the global crisis. We have the money to care for our people and pay for food when there are shortages; for fuel despite price spikes.

Neither we nor anyone else in the world expected this day to come so soon but we prepared for it. For the guts not to flinch in the face of tough choices, I thank God. For the wisdom to recognize how needed you are, I thank, you Congress. For footing the bill, I thank the taxpayers.

The result has been, on the one hand, ito ang nakasalba sa bayan; and, on the other, more unpopularity for myself in the opinion polls. Yet, even unfriendly polls show self-rated poverty down to its 20-year low in 2007.

My responsibility as President is to take care to solve the problems we are facing now and to provide a vision and direction for how our nation should advance in the future.

Many in this great hall live privileged lives and exert great influence in public affairs. I am accessible to you, but I spend time every day with the underprivileged and under represented who cannot get a grip on their lives in the daily, all-consuming struggle to make ends meet.

Nag-aalala ako para sa naka-aawang maybahay na pasan ang pananagutan para sa buong pamilya. Nag-aalala ako para sa magsasakang nasa unang hanay ng pambansang produksyon ng pagkain ngunit nagsisikap pakanin ang pamilya. I care for hardworking students soon to graduate and wanting to see hope of good job and a career prospect here at home.

Nag-aalala ako para sa 41-year old na padre de pamilya na di araw-araw ang trabaho, at nag-aabala sa asawa at tatlong anak, at dapat bigyan ng higit pang pagkakakitaan at dangal. I care for our teachers who gave the greatest gift we ever received – a good education – still trying to pass on the same gift to succeeding generations. I care for our OFWs, famed for their skill, integrity and untiring labor, who send home their pay as the only way to touch loved ones so far away. Nagpupugay ako ngayon sa kanilang mga karaniwang Pilipino.

My critics say this is fiction, along with other facts and figures I cite today. I call it heroism though they don’t need our praise. Each is already a hero to those who matter most, their families.

I said this is a global crisis where everyone is a victim. But only few can afford to avoid, or pay to delay, the worst effects.

Many more have nothing to protect them from the immediate blunt force trauma of the global crisis. Tulad ninyo, nag-aalala ako para sa kanila. Ito ang mga taong bayan na dapat samahan natin. Not only because of their sacrifices for our country but because they are our countrymen.

How do we solve these many complex challenges?

Sa kanilang kalagayan, the answer must be special care and attention in this great hour of need.

First, we must have a targeted strategy with set of precise prescriptions to ease the price challenges we are facing.

Second, food self-sufficiency; less energy dependence; greater self-reliance in our attitude as a people and in our posture as a nation.

Third, short-term relief cannot be at the expense of long term reforms. These reforms will benefit not just the next generation of Filipinos, but the next President as well.

Napakahalaga ang Value Added Tax sa pagharap sa mga hamong ito.

Itong programa ang sagot sa mga problemang namana natin.

Una, mabawasan ang ating mga utang and shore up our fiscal independence.

Pangalawa, higit na pamumuhunan para mamamayan at imprastraktura.

Pangatlo, sapat na pondo para sa mga programang pangmasa.

Thus, the infrastructure links programmed for our poorest provinces like Northern Samar: Lao-ang-Lapinig-Arteche, right now ay maputik, San Isidro-Lope de Vega; the rehabilitation of Maharlika in Samar.

Take VAT away and you and I abdicate our responsibility as leaders and pull the rug from under our present and future progress, which may be compromised by the global crisis.

Lalong lumakas ang tiwala ng mga investor dahil sa VAT. Mula P56.50 kada dolyar, lumakas ang piso hanggang P40.20 bago bumalik sa P44 dahil sa mga pabigat ng pangdaigdigang ekonomiya. Kung alisin ang VAT, hihina ang kumpiyansa ng negosyo, lalong tataas ang interes, lalong bababa ang piso, lalong mamahal ang bilihin.

Kapag ibinasura ang VAT sa langis at kuryente, ang mas makikinabang ay ang mga may kaya na kumukonsumo ng 84% ng langis at 90% ng kuryente habang mas masasaktan ang mahihirap na mawawalan ng P80 billion para sa mga programang pinopondohan ngayon ng VAT. Take away VAT and we strip our people of the means to ride out the world food and energy crisis.

We have come too far and made too many sacrifices to turn back now on fiscal reforms. Leadership is not about doing the first easy thing that comes to mind; it is about doing what is necessary, however hard.

The government has persevered, without flip-flops, in its much-criticized but irreplaceable policies, including oil and power VAT and oil deregulation.

Patuloy na gagamitin ng pamahalaan ang lumalago nating yaman upang tulungan ang mga pamilyang naghihirap sa taas ng bilihin at hampas ng bagyo, habang nagpupundar upang sanggahan ang bayan sa mga krisis sa hinaharap.

Para sa mga namamasada at namamasahe sa dyip, sinusugpo natin ang kotong at colorum upang mapataas ang kita ng mga tsuper. Si Federico Alvarez kumikita ng P200 a day sa kaniyang rutang Cubao-Rosario. Tinaas ito ng anti-kotong, anti-colorum ngayon P500 na ang kita niya. Iyan ang paraan kung paano napananatili ang dagdag-pasahe sa piso lamang. Halaga lang ng isang text.

Texting is a way of life. I asked the telecoms to cut the cost of messages between networks. They responded. It is now down to 50 centavos.

Noong Hunyo, nagpalabas tayo ng apat na bilyong piso mula sa VAT sa langis—dalawang bilyong pambayad ng koryente ng apat na milyong mahihirap, isang bilyon para college scholarship o pautang sa 70,000 na estudyanteng maralita; kalahating bilyong pautang upang palitan ng mas matipid na LPG, CNG o biofuel ang motor ng libu-libong jeepney; at kalahating bilyong pampalit sa fluorescent sa mga pampublikong lugar.
Kung mapapalitan ng fluorescent ang lahat ng bumbilya, makatitipid tayo ng lampas P2 billion.

Sa sunod na katas ng VAT, may P1 billion na pambayad ng kuryente ng mahihirap; kalahating bilyon para sa matatandang di sakop ng SSS o GSIS; kalahating bilyong kapital para sa pamilya ng mga namamasada; kalahating bilyon upang mapataas ang kakayahan at equipment ng mga munting ospital sa mga lalawigan. At para sa mga kalamidad, angkop na halaga.

We released P1 billion for the victims of typhoon Frank. We support a supplemental Western Visayas calamity budget from VAT proceeds, as a tribute to the likes of Rodney Berdin, age 13, of Barangay Rombang, Belison, Antique, who saved his mother, brother and sister from the raging waters of Sibalom River.

Mula sa buwang ito, wala nang income tax ang sumusweldo ng P200,000 o mas mababa sa isang taon – P12 billion na bawas-buwis para sa maralita at middle class. Maraming salamat, Congress.

Ngayong may P32 na commercial rice, natugunan na natin ang problema sa pagkain sa kasalukuyan. Nagtagumpay tayo dahil sa pagtutulungan ng buong bayan sa pagsasaka, bantay-presyo at paghihigpit sa price manipulation, sa masipag na pamumuno ni Artie Yap.

Sa mga LGU at religious groups na tumutulong dalhin ang NFA rice sa mahihirap, maraming salamat sa inyo.

Dahil sa subsidy, NFA rice is among the region’s cheapest. While we can take some comfort that our situation is better than many other nations, there is no substitute for solving the problem of rice and fuel here at home. In doing so, let us be honest and clear eyed – there has been a fundamental shift in global economics. The price of food and fuel will likely remain high. Nothing will be easy; the government cannot solve these problems over night. But, we can work to ease the near-term pain while investing in long-term solutions.

Since 2001, new irrigation systems for 146,000 hectares, including Malmar in Maguindanao and North Cotabato, Lower Agusan, Casecnan and Aulo in Nueva Ecija, Abulog-Apayao in Cagayan and Apayao, Addalam in Quirino and Isabela, among others, and the restoration of old systems on another 980,000 hectares have increased our nation’s irrigated land to a historic 1.5 million hectares.

Edwin Bandila, 48 years old, of Ugalingan, Carmen, North Cotabato, cultivated one hectare and harvested 35 cavans. Thirteen years na ginawa iyong Malmar. In my first State of the Nation Address, sabi ko kung hindi matapos iyon sa Setyembre ay kakanselahin ko ang kontrata, papapasukin ko ang engineering brigade, natapos nila. With Malamar, now he cultivates five hectares and produces 97 cavans per hectare. Mabuhay, Edwin! VAT will complete the San Roque-Agno River project.

The Land Bank has quadrupled loans for farmers and fisherfolk. That is fact not fiction. Check it. For more effective credit utilization, I instructed DA to revitalize farmers cooperatives.

We are providing seeds at subsidized prices to help our farmers.

Incremental Malampaya national revenues of P4 billion will go to our rice self-sufficiency program.

Rice production since 2000 increased an average of 4.07% a year, twice the population growth rate. By promoting natural planning and female education, we have curbed population growth to 2.04% during our administration, down from the 2.36 in the 1990’s, when artificial birth control was pushed. Our campaign spreads awareness of responsible parenthood regarding birth spacing. Long years of pushing contraceptives made it synonymous to family planning. Therefore informed choice should mean letting more couples, who are mostly Catholics, know about natural family planning.

From 1978 to 1981, nag-export tayo ng bigas. Hindi tumagal. But let’s not be too hard on ourselves. Panahon pa ng Kastila bumibili na tayo ng bigas sa labas. While we may know how to grow rice well, topography doesn’t always cooperate.

Nature did not gift us with a mighty Mekong like Thailand and Vietnam, with their vast and naturally fertile plains. Nature instead put our islands ahead of our neighbours in the path of typhoons from the Pacific. So, we import 10% of the rice we consume.

To meet the challenge of today, we will feed our people now, not later, and help them get through these hard times. To meet the challenges of tomorrow, we must become more self-reliant, self-sufficient and independent, relying on ourselves more than on the world.

Now we come to the future of agrarian reform.

There are those who say it is a failure, that our rice importations prove it. There are those who say it is a success—if only because anything is better than nothing. Indeed, people are happier owning the land they work, no matter what the difficulties.

Sa SONA noong 2001, sinabi ko, bawat taon, mamamahagi tayo ng dalawang daang libong ektarya sa reporma sa lupa: 100,000 hectares of private farmland and 100,000 of public farmland, including ancestral domains. Di hamak mahigit sa target ang naipamahagi natin sa nakaraang pitong taon: 854,000 hectares of private farmland, 797,000 of public farmland, and Certificates of Ancestral Domain for 525,000 hectares. Including, over a 100,000 hectares for Bugkalots in Quirino, Aurora, and Nueva Vizcaya. After the release of their CADT, Rosario Camma, Bugkalot chieftain, and now mayor of Nagtipunan, helped his 15,000-member tribe develop irrigation, plant vegetables and corn and achieve food sufficiency. Mabuhay, Chief!

Agrarian reform should not merely subdivide misery, it must raise living standards. Ownership raises the farmer from his but productivity will keep him on his feet.

Sinimula ng aking ama ang land reform noong 1963. Upang mabuo ito, the extension of CARP with reforms is top priority. I will continue to do all I can for the rural as well as urban poor. Ayaw natin na paglaya ng tenant sa landlord, mapapasa-ilalim naman sa usurero. Former tenants must be empowered to become agribusinessmen by allowing their land to be used as collateral.

Dapat mapalaya ng reporma sa lupa ang magsasaka sa pagiging alipin sa iba. Dapat bigyan ang magsasaka ng dangal bilang taong malaya at di hawak ninuman. We must curb the recklessness that gives land without the means to make it productive and bites off more than beneficiaries can chew.

At the same time, I want the rackets out of agrarian reform: the threats to take and therefore undervalue land, the conspiracies to overvalue it.

Be with me on this. There must be a path where justice and progress converge. Let us find it before Christmas. Dapat nating linisin ang landas para sa mga ibig magpursige sa pagsasaka, taglay ang pananalig na ang lupa ay sasagip sa atin sa huli kung gamitin natin ito nang maayos.

Along with massive rice production, we are cutting costs through more efficient transport. For our farm-to-market roads, we released P6 billion in 2007.

On our nautical highways. RORO boats carried 33 million metric tons of cargo and 31 million passengers in 2007. We have built 39 RORO ports during our administration, 12 more are slated to start within the next two years. In 2003, we inaugurated the Western Nautical Highway from Batangas through Mindoro, Panay and Negros to Mindanao. This year we launched the Central Nautical Highway from Bicol mainland, through Masbate, Cebu, Bohol and Camiguin to Mindanao mainland. These developments strengthen our competitiveness.

Leading multinational company Nestle cut transport costs and offset higher milk prices abroad. Salamat, RORO. Transport costs have become so reasonable for bakeries like Gardenia, a loaf of its bread in Iloilo is priced the same as in Laguna and Manila. Salamat muli sa RORO.

To the many LGUs who have stopped collecting fees from cargo vehicles, maraming, maraming salamat.

We are repaving airports that are useful for agriculture, like Zamboanga City Airport.

Producing rice and moving it cheaper addresses the supply side of our rice needs. On the demand side, we are boosting the people’s buying power.

Ginagawa nating labor-intensive ang paggawa at pag-ayos ng kalsada at patubig. Noong SONA ng 2001, naglunsad tayo sa NCR ng patrabaho para sa 20,000 na out of school youth, na tinawag OYSTER. Ngayon, mahigit 20,000 ang ineempleyo ng OYSTER sa buong bansa. In disaster-stricken areas, we have a cash-for-work program.

In training, 7.74 million took technical and vocational courses over the last seven years, double the number in the previous 14 years. In 2007 alone, 1.7 million graduated. Among them are Jessica Barlomento now in Hanjin as supply officer, Shenve Catana, Marie Grace Comendador, and Marlyn Tusi, lady welders, congratulations.

In microfinance, loans have reached P102 billion or 30 times more than the P3 billion we started with in 2001, with a 98% repayment record, congratulations! Major lenders include the Land Bank with P69 billion, the Peoples’ Credit and Finance Corporation P8 billion, the National Livelihood Support Fund P3 billion, DBP P1 billion and the DSWD’s SEA-K P800 million. For partnering with us to unleash the entrepreneurial spirit, thank you, Go Negosyo and Joey Concepcion.

Upland development benefits farmers through agro-forestry initiatives. Rubber is especially strong in Zamboanga Sibugay and North Cotabato. Victoria Mindoro, 56 years old, used to earn P5,000 a month as farmer and factory worker. Now she owns 10 hectares in the Goodyear Agrarian Reform Community in Kabasalan, Zamboanga Sibugay, she earns P10,000 a week. With one hectare, Pedro and Concordia Faviolas of Makilala, North Cotabato, they sent their six children to college, bought two more hectares, and earn P15,000 a month. Congratulations!

Jatropha estates are starting in 900 hectares in and around Tamlang Valley in Negros Oriental; 200 in CamSur; 300 in GenSan, 500 in Fort Magsaysay near the Cordero Dam and 700 in Samar, among others.

In our 2006 SONA, our food baskets were identified as North Luzon and Mindanao.

The sad irony of Mindanao as food basket is that it has some of the highest hunger in our nation. It has large fields of high productivity, yet also six of our ten poorest provinces.

The prime reason is the endless Mindanao conflict. A comprehensive peace has eluded us for half a century. But last night, differences on the tough issue of ancestral domain were resolved. Yes, there are political dynamics among the people of Mindanao. Let us sort them out with the utmost sobriety, patience and restraint. I ask Congress to act on the legislative and political reforms that will lead to a just and lasting peace during our term of office.

The demands of decency and compassion urge dialogue. Better talk than fight, if nothing of sovereign value is anyway lost. Dialogue has achieved more than confrontation in many parts of the world. This was the message of the recent World Conference in Madrid organized by the King of Saudi Arabia, and the universal message of the Pope in Sydney.

Pope Benedict’s encyclical Deus Caritas Est reminds us: “There will always be situations of material need where help in the form of concrete love for neighbour is indispensable.”

Pinagsasama-sama natin ang mga programa ng DSWD, DOH, GSIS, SSS at iba pang lumalaban sa kahirapan sa isang National Social Welfare Program para proteksyonan ang pinaka-mahihirap mula sa pandaigdigang krisis, and to help those whose earnings are limited by illness, disability, loss of job, age and so on—through livelihood projects, microfinance, skills and technology transfer, emergency and temporary employment, pension funds, food aid and cash subsidies, child nutrition and adult health care, medical missions, salary loans, insurance, housing programs, educational and other savings schemes, and now cheaper medicine—Thanks to Congress.

The World Bank says that in Brazil, the income of the poorest 10% has grown 9% per year versus the 3% for the higher income levels due in large part to their family stipend program linking welfare checks to school attendance. We have introduced a similar program, Pantawid Pamilya.

Employers have funded the two increases in SSS benefits since 2005. Thank you, employers for paying the premiums.

GSIS pensions have been indexed to inflation and have increased every year since 2001. Its salary loan availments have increased from two months equivalent to 10 months, the highest of any system public or private—while repayments have been stretched out.

Pag-Ibig housing loans increased from P3.82 billion in 2001 to P22.6 billion in 2007. This year it experienced an 84% increase in the first four months alone. Super heating na. Dapat dagdagan ng GSIS at buksan muli ng SSS ang pautang sa pabahay. I ask Congress to pass a bill allowing SSS to do housing loans beyond the present 10% limitation.

Bago ako naging Pangulo, isa’t kalahating milyong maralita lamang ang may health insurance. Noong 2001, sabi natin, dadagdagan pa ng kalahating milyon. Sa taong iyon, mahigit isang milyon ang nabigyan natin. Ngayon, 65 milyong Pilipino na ang may health insurance, mahigit doble ng 2000, kasama ang labinlimang milyong maralita. Philhealth has paid P100 billion for hospitalization. The indigent beneficiaries largely come from West and Central Visayas, Central Luzon, and Ilocos. Patuloy nating palalawakin itong napaka-importanted programa, lalo na sa Tawi-Tawi, Zambo Norte, Maguindanao, Apayao, Dinagat, Lanao Sur, Northern Samar, Masbate, Abra and Misamis Occidental. Lalo na sa kanilang mga magsasaka at mangingisda.

In these provinces and in Agusan Sur, Kalinga, Surigao Sur and calamity-stricken areas, we will launch a massive school feeding program at P10 per child every school day.

Bukod sa libreng edukasyon sa elementarya at high school, nadoble ang pondo para sa mga college scholarships, while private high school scholarship funds from the government have quadrupled.

I have started reforming and clustering the programs of the DepEd, CHED and TESDA.

As with fiscal and food challenges, the global energy crunch demands better and more focused resource mobilization, conservation and management.

Government agencies are reducing their energy and fuel bills by 10%, emulating Texas Instruments and Philippine Stock Exchange who did it last year. Congratulations, Justice Vitug and Francis Lim.

To reduce power system losses, we count on government regulators and also on EPIRA amendments.

We are successful in increasing energy self-sufficiency—56%, the highest in our history. We promote natural gas and biofuel; geothermal fields, among the world’s largest; windmills like those in Ilocos and Batanes; and the solar cells lighting many communities in Mindanao. The new Galoc oil field can produce 17,000-22,000 barrels per day, 1/12 of our crude consumption.

The Renewable Energy Bill has passed the House. Thank you, Congressmen.

Our costly commodity imports like oil and rice should be offset by hard commodities exports like primary products, and soft ones like tourism and cyberservices, at which only India beats us.

Our P 350 million training partnership with the private sector should qualify 60,000 for call centers, medical transcription, animation and software development, which have a projected demand of one million workers generating $13 billion by 2010.

International finance agrees with our progress. Credit rating agencies have kept their positive or stable outlook on the country. Our world competitiveness ranking rose five notches. Congratulations to us.

We are sticking to, and widening, the fiscal reforms that have earned us their respect.

To our investors, thank you for your valuable role in our development. I invite you to invest not only in factories and services, but in profitable infrastructure, following the formula for the Tarlac-Pangasinan-La Union Expressway.

I ask business and civil society to continue to work for a socially equitable, economically viable balance of interests. Mining companies should ensure that host communities benefit substantively from their investments, and with no environmental damage from operations.

Our administration enacted the Solid Waste Management Act, Wildlife Act, Protection of Plant Varieties, Clean Water Act, Biofuels Act and various laws declaring protected areas.

For reforestation, for next year we have budgeted P2 billion. Not only do forests enhance the beauty of the land, they mitigate climate change, a key factor in increasing the frequency and intensity of typhoons and costing the country 0.5% of the GDP.

We have set up over 100 marine and fish sanctuaries since 2001. In the whaleshark sanctuary of Donsol, Sorsogon, Alan Amanse, 40-year-old college undergraduate and father of two, was earning P100 a day from fishing and driving a tricycle. Now as whaleshark-watching officer, he is earns P1,000 a day, ten times his former income.

For clean water, so important to health, there is P500 million this year and P1.5 billion for next year.

From just one sanitary landfill in 2001, we now have 21, with another 18 in the works.

We launched the Zero Basura Olympics to clear our communities of trash. Rather than more money, all that is needed is for each citizen to keep home and workplace clean, and for garbage officials to stop squabbling.

Our investments also include essential ways to strengthen our institutions of governance in order to fight the decades-old scourge of corruption. I will continue to fight this battle every single day. While others are happy with headlines through accusation without evidence and privilege speeches without accountability, we have allocated more than P3 billion – the largest anti-graft fund in our history – for real evidence gathering and vigorous prosecution.

From its dismal past record, the Ombudsman’s conviction rate has increased 500%. Lifestyle checks, never seriously implemented before our time, have led to the dismissal and/or criminal prosecution of dozens of corrupt officials.

I recently met with the Millennium Challenge Corporation, a US agency that provides grants to countries based on governance. They have commended our gains, contributed P1 billion to our fight against graft, and declared us eligible for more grants. Thank you!

Last September, we created the Procurement Transparency Group in the DBM and linked it with business, academe, and the Church, to deter or catch anomalies in government contracts.

On my instruction, the BIR and Customs established similar government-civil society tie-ups for information gathering and tax evasion and smuggling monitoring.

More advanced corruption practices require a commensurate advances in legislative responses. Colleagues in Congress, we need a more stringent Anti-Graft Act. Sa pagmahal ng bilihin, hirap na ang mamimili – tapos, dadayain pa. Dapat itong mahinto. Hinihiling ko sa Kongreso na magpasa ng Consumer Bill of Rights laban sa price gouging, false advertising at iba pang gawain kontra sa mamimili.

I call on all our government workers at the national and local levels to be more responsive and accountable to the people. Panahon ito ng pagsubok. Kung saan kayang tumulong at dapat tumulong ang pamahalaan, we must be there with a helping hand. Where government can contribute nothing useful, stay away. Let’s be more helpful, more courteous, more quick.

Kaakibat ng ating mga adhikain ang tuloy na pagkalinga sa kapakanan ng bawat Pilipino. Iisa ang ating pangarap – maunlad at mapayapang lipunan, kung saan ang magandang kinabukasan ay hindi pangarap lamang, bagkus natutupad.

Sama-sama tayo sa tungkuling ito. May papel na gagampanan ang bawat mamamayan, negosyante, pinunong bayan at simbahan, sampu ng mga nasa lalawigan.

We are three branches but one government. We have our disagreements; we each have hopes, and ambitions that drive and divide us, be they personal, ethnic, religious and cultural. But we are one nation with one fate.

As your President, I care too much about this nation to let anyone stand in the way of our people’s wellbeing. Hindi ko papayagang humadlang ang sinuman sa pag-unlad at pagsagana ng taong bayan. I will let no one – and no one’s political plans – threaten our nation’s survival.

Our country and our people have never failed to be there for us. We must be there for them now.

Maraming salamat.

Magandang hapon sa inyong lahat.

Kalagayang Pambansang Talumpati ni PGMA sa pagsisimula ng unang regular na sesyon ng ika-12 Kongreso.
Mababang Kapulungan, Batasang Pambansa, Quezon City (Hulyo 23, 2001)

Kagalang-galang nating si Presidente Ramos, Senet President Drilon at iba pang mga senador, Ispiker De Venecia, at ibang pang mga Kongresista, mga hukom ng Korte Suprema, mga miyembro ng diplomatikong samahan, mga maralitang taga-lungsod nanonood ngayon sa video wall at sa TV; mga maraming nakikinig sa radyo; mahal kong kababayan.

Kamakailan, may sumulat sa aking tatlong batang taga-payatas, sina Jayson, Jomar at Erwin. Ginawa nilang bangkang papel ang liham at pinalutang sa Ilog Pasig patungo sa Malacañang.

Ito ang sinulat ng sampung taong gulang na si Jomar Pabalan: “sana po ay mabigyan ng permanenteng trabaho ang tatay ko para hindi siya mahirapan.”

Sabi naman ni Jason Vann Banogan, sampung taong gulang: “sana po matulungan ninyo ako na makatapos sa pag-aaral ko hanggang kolehiyo, kasi po ang nagpapaaral sa akin ay ang lola ko lamang.”

At ang tanging nais ni Erwin Dolera, walong taong gulang: ipasara ang tambakan ng basura sa Payatas, at bigyan ng lupa ang kanyang pamilya.

Napakalinaw, napakasimple ang hiling ng mga anak ng Payatas: trabaho. Edukasyon. Sariling tahanan. Idagdag na rin: pagkain sa bawat mesa. Ito ang mithiin ng masa.

At ito, sa karaniwang pagwawari at salita, ang kaibuturan ng aking adhikain.

Ang adhikain para sa kinabukasang ito ay kailangang mag-uugat sa nakalipas.

Isang rebolusyon ang nagsilang ng isang unang republika sa Asya.

Ang kamalayan ng pagkabansa ay nagbunga subalit isang pangarap rin ng mas maayos na buhay para sa lahat ng mga Pilipino. Si Andres Bonifacio, isang mahirap, ang dakilang maralita na nagsimula ng rebolusyong ito, ay itinaguyod ang pangarap na ito.

Noong 1963, isa pa muling maralita ang tumindig, nanindigan siya hanngang sa makuha ang pinakamakapangyarihang posisyon sa bayan at isinugal ang lahat para matupad ang pangarap ng maralita.

Inspirado ng isang dakilang maralita, ang aking ama, na si Presidente Diosdado Macapagal, ay isinabatas ang Reporma sa Lupa upang alisin ang mga mahihirap mula sa piyudal na pagkakatali sa lupa.

Noong 1986, mapayapang ibinalik ng mga Pilipino ang sibil na kalayaan sa rebolusyong people power. Sa ilalim ng pamumuno ni Corazon Aquino, ating muling pinagtibay ang ating paninindigan sa kalayaan at demokrasya sa maikling kahabaan ng highway—na halos walang pagdanak ng dugo o barilang naganap dahil sa galit.

Anim na buwan na ang nakakaraan, sa parehong highway, nag-aklas ang mga tao upang ibalik ang moralidad bilang unang institusyon ng lipunan at bilang pagsasabuhay ng prinsipyo hustisya at pananaig ng batas.

Samakatuwid, nakikita, ang makasaysayang mga haligi ng isang nasyunal na bisyon: kasaganaan, kalayaan at katarungan.

Ito ang mga layuning ipinaglaban ng bayan mula nang ito’y isilang: kasaganaan, kalayaan, katarungan.

Nakikita rin natin sa ang ating dakilang kasaysayan ang isang progresibong pag-sulong tungo sa isang natatanging hangarin na mailipat ang kapangyarihan sa estado mula sa tradisyunal na ekonomiko at politikal na mga amo ng mga tao.

Nakaraang Mayo uno, ang mga maralita ay inilabas ang kanilang mga daing ng poot at ang mga kamao ng galit. Nakakulong sa kahirapan, iginapos sa kahihiyan, ipinagkaila ng katarungan sa lipunan, kung saan personal nilang ipinahayag ang mensahe na, isang-daang taon matapos nilang mag-aklas upang itatag ang nasyong ito, kailangan pa rin nilang makihati sa nasyunal na adhikain.

Dinig na dinig ko ang pahayag nila, at napakumbaba ako. Hindi ba’t nasa balikat ko ang tungkuling mamuno sa pakikibaka laban sa salot ng kahirapan? Ako na siyang anak ng tinawag na “poor boy from Lubao”?
Pinapasan ko ang tungkuling ito sa aking mga balikat.

Gagawin ko ng walang takot o pagbabadya ng kabiguan.

Dahil alam ko na ang pinakamalaking balakid na kailangang malagpasan, tayo, bilang isang nasyon ay nasa loob natin. Ang kalaban na dapat talunin ay ating mga sarili; kapag nagkalat tayo ng pagkakawatak-watak sa halip na pagkakaisa; kapag inilagay natin ang ating mga sarili higit sa bansa at pagkita kaysa pagkakapantay-pantay; kapag iniisip natin ang pinakamasama sa mga taong nakikipagtulungan tayo para sa kabutihan ng lahat, at kapag nagpapakalublob tayo sa kawalang pag-asa kaysa tumayo para sa tagumpay –walang duda, kapag namulitika tayo upang palitan ang pagmamahal sa bayan sa ating bansa sa oras ng pangangailangan.

Tayo’y, sa tahanan ng demokrasiya, samakatuwid pagpasyahan na panghawakan ang kaaway sa loob at talunin ito.

Ang kaaway na nakakabit sa loob, ang laban na hindi magiging madali. Nagmana tayo ng napakahihirap na mga suliranin.

Mula sa 2.5 milyong walang trabaho apat na taon na ang nakakaraan, ang kawalan ng trabaho ngayon ay nasa apat na milyon na lang. Mula sa labis na badyet noong 1997 sa ilalim ni Presidente Ramos na higit sa isang bilyong piso, ang gobyerno ko’y nagmana ng kakulangang halagang higit pa sa 140 bilyong piso. Sa parehong panahon, ang insidente ng kahirapan ay umakyat mula 36.8 porsyento ng populasyon noong 1997 ay naging 40 porsyento sa taong 2004.

At, di tulad ng sitwasyon noong 1997 noong isang ginulping Asya ay puwede pang umasa sa lakas ng mga mauunlad na ekonomiya, ngayon ang mga pangunahing ka-kalakalan natin, tulad ng bansang Hapon at Amerika, ay humihina na rin sa ngayon.

Subalit mananaig tayo. Magtatagumpay tayo sapagkat ang kalakaran ng ating nasyon ay nagkakaisa.

Sa eleksyon sa Mayo, ang administrasyong ito ay tumanggap ng isang solidong utos na magpatuloy sa gawain ng pamamahala at reporma.

Hindi ko tinitingnan ang utos ito na pamimili sa pagitan ng mga personalidad ng administrasyon at sa mga nasa oposisyon.

Sa halip, tinitingnan ko ito na boto para sa ating lahat—mapa administrasyon o oposisyon— na irolyo ang ating mga manggas, itigil ang pagbalik tanaw, at tumuloy pasulong, lalong-lalo na sa laban natin sa kahirapan ng masa.

Hinalal tayo upang labanan ang kahirapan, hindi ang isa’t-isa.

Malinaw ang ating hamon: sugpuin ang kahirapan.

Sa layuning ito, umaapela ako sa lahat ng naririto ngayon na pasanin ang isang bagay na di-pangkaraniwan subalit matinding inaasam-asam lalo na sa mahihirap na sandaling ito.

Mula ngayon, ating isantabi ang pakikipagtalo at pamumulitika kahit isang taon lang. Puwede nating batiin ang ating mga sarili sa ating pagpipigil sa susunod na kalagayang pambansang talumpati.

Sa halip na alitan, isang taon tayong magtulungan sa ikabubuti ng taong bayan.

Ito ang ating tungkulin. Ang utos sa atin. Ang ating misyon.

Ang pagkakaisa para sa pagbangon ng bansa ay maghahatid ng yugto para sa nasyunal na mobilisasyon upang pasanin ang malalaki at mahihirap na gawaing pagdadaanan.

Ano ang mga gawaing ito?

Noong ako’y naging presidente noong nakaraang Enero, Sinabi ko sa mga tao ang tungkol sa aking adhikain ng pagtatagumpay ng laban kontra kahirapan sa loob ng dekadang ito.

Upang magtagumpay, ang balangkas ng ating nasyunal na adyenda ay kailangang umikot sa apat na komponents—apat na elemento ng pakikibaka sa kahirapan.

Ang una ay ang ekonomikong pilosopiya ng malayang pagnenegosyo na nararapat sa ika-21 siglo. Pagnenegosyo upang dumami ang trabaho. Hindi ang walang awa na libre sa lahat subalit malayang pagnenegosyo na may makalipunang konsensya.

Ang pangalawang elemento ay ang modernong agrikultural na sektor na itinatag ng makalipunang pagkakapantay. Palalaguin ang kita at ani ng maralitang tagabukid.

Ang ikatlong elemento ay ang makalipunang pagkiling sa mga mahihirap upang balansihin ang ekonomikong plano tungo sa kaunlaran.
Pagkalinga sa mga bahagi ng lipunan na naiiwanan ng kaunlaran.

Ang ikaapat na elemento ay ang itaas ang mga moral na pamantayan ng pamahalaan at lipunan. Moralidad sa gobyerno at lipunan bilang saligan ng tunay na kaunlaran.

Pagnenegosyo, pagpapaunlad ng agrikultura, kalinga sa nagigipit na sektor, at moralidad sa gobyerno at lipunan — ito ang mga sandata natin sa digmaang-bayan laban sa kahirapan.

Samakatuwid ay inorganisa ko ang aking interpretasyon sa kalagayang pambansang talumpati sang-ayon sa apat na elemento ng ating nasyunal na kontra-kahirapang ideyolohiya.

Ang una ay isang ekonomikong pilosopiya para sa ika-21 siglo. Sa ilalim ng pilosopiyang ito, ang paraan upang labanan ang kahirapan ay gumawa ng mga trabaho at hindi sirain ito.

Upang magkaroon ng mga trabaho, ating aakitin ang mga pamumuhunan. Upang maakit ang pamumuhunan, ay aasikasuhin natin ang mga makrong gawain at intindihin.

Sa pag-tugon sa mga makrong intindihin, ay tutuon tayo sa pang-matagalang istruktural na mga isyu. Nagsimula tayo sa reporma sa sektor ng koryente, at binabati ko kayong mga nandito at ang mga nasa dating Kongreso para sa naisakatuparang ito. Ngayon, dadako tayo sa mga pangunahing pangangailangan tulad ng imprastraktura, produktibiti at rata ng pag-iimpok.

Sa pagtutuon sa imprastraktura, ating gagamitin ang pribadong sektor gamit ang build-operate-and-transfer law. Kasama sa ating mga prayoridad ang mga pasilidad sa telekomunikasyon para sa napaka bilis na produktibiti sa mababang gastos, mga kalsada para sa mga destinasyong pang-turista, mga imprastraktura para sa modernisasyon ng agrikultura, pang-masang imprastrakturang transport para sa Metro Manila, mga pampasahero at mga sistema ng pagbibiyahe upang ikalat ang mga komunidad patungo sa Subic-Clark at Calabarzon.

Ating babawasan ang mga pipigil sa priduktibiti, tulad ng mataas na halaga ng koryente, mga pumipigil sa pamumuhunan sa agrikultura, sobrang pinagtatalunang ugnayan sa pagitan ng mga manggagawa at namamahala, at kurapsyon at red tape sa nasyunal at lokal na mga antas ng pamahalaan.

Upang bawasan ang gastos sa koryente, tayo ay magsisimula sa pagpapatupad ng Power Sector Reform Law na naipasa na ng dating Kongreso.

Upang mabawasan ang mga pumipigil sa pamumuhunan sa agrikultura, hinihingi ko sa Kongreso na gumawa ng batas na magagawang ang mga lupang sakahan na matatanggap na pautang na kulateral.

Upang bawasan ang sobrang gitgitan sa ugnayang manggagawa at namamahala, ay mas magpupursige tayo tungo sa industriyal na kapayapaan, at makikipag-ugnayan sa mga sektor ng pag-gawa at negosyo upang muling hasain ang mga manggagawa para sa mabilisang pagbabago ng teknolohiya ng bagong ekonomiya.

Upang bawasan ang kurapsyon sa ehekutibong sangay, ang mga sekretarya ng gabinete ay kailangang maghatid ng mga naisasakatuparang mga resulta sa loob ng 12 buwan sa paglaban sa katiwalian. Ang bago nating programang e-procurement ay makakabawas sa ating mga bilyong piso ng gastos at babawasan ang mga anomalya. Binigyan ko ang pinalakas na Presidential Anti-Graft Commission ng dagdag na pangil upang imbestigahan at usigin ang mga moto-propio na kurapsyon sa matataas na posisyon. At gagawin nating kaaya-aya sa publiko ang BIR at Customs sa ating laban kontra sa pansasamantala sa katungkulan at kurapsyon.

Upang bawasan ang kurapsyon sa mga ihahalal na mga opisyal, tutulong tayo na mahalal ang mga taong tapat sa pamamagitan ng pagtustos sa kumpletong kompyuterisasyon ng eleksyon. Naglabas na tayo ng dalawang bilyong pisong kailangan para sa 3.4 na kailangan para dito. Hinihingi ko sa Kongreso na magdagdag pa ng isa pang 500 milyong piso sa badyet sa 2002. Gawin nating ang halalan sa Mayo, 14, 2001 ang huling nasyunal na halalan na gumagamit ng makalumang paraan ng voter identification at ballot tabulation.

Upang mabawasan ang mga red tape sa nasyunal na gobyerno, sa loob ng 12 buwan, lahat ng ahensiya ng gobyerno’y magpapatupad ng mga panuntunan upang bawasan sa kalahati ang dami ng mga pirmang kailangan para sa kanilang paglilingkod. Ang permiso sa pabahay ay kailangan lamang ng 45 na pagsang-ayon, sa halip na 188. Kung kailangan ang lehislasyon upang mapatupad ang kaayusang ito, ang mga ahensiyang may kinalaman dito ay mag-babalangkas ang nararapat na mga panukalang batas para sa aking pag-endorso sa Kongreso.

Binabati ko ang LTO sa pagbibigay nila ng mga lisensiya sa loob lamang ng kalahating oras. Binabati ko ang NBI sa pagbibigay nila ng mga clearance sa loob lamang ng isang araw.

Hinihingi ko sa ating mga lokal na pamahalaan na modernisahin rin ang kanilang mga operasyon at bawasan ang red tape. Kailangang patuloy ang ugnayan sa pagitan ng nasyunal at lokal na pamahalaan sa kanilang mga pagkukusa na maging malapit sa pamumuhunan.

Ating tutugunan ang mga isyung konektado sa rata ng pag-iimpok, ng sa gayon ang gastos sa domestikong kapital ay maaring mabawasan. Ang mga isyung ito ay nakadepende sa lakas ng pinansyal at piskal na mga sektor.

Tungkol sa pinansyal na sektor, hinihingi ko sa Kongreso na amiyendahan ang karta ng BSP at ang Banking Act upang mapaunlad ang pamamahala at maisulong ang katimpiang pinansyal. Ang mga pag-aamyendang ito ay dapat na maalis tayo sa listahan ng money-laundering.

Ito ay nananatili sa malayang palitan ng piso at market exchange rates. Subalit, sinosoportahan natin ang mga alituntunin ng Central Bank upang pigilan ang mga ispekulasyon.

Sa mga gumagawa ng mga ispekulasyon kontra sa piso, ito ang ang masasabi ko: Wala ba kayong awa sa mga ordinaryong mga tao, wala ba kayong pagmamahal sa sariling bansa? Makonsyensya naman kayo.

Kaysa gumawa ng mga ispekulasyon, dapat nating palakasin pa ang pinansyal na sektor. Tayo ay magdedesenyo ng mga inobatibong mga polisiya upang paunlarin ang ating capital market. Tayo ay magsasagawa ng Secondary Housing Mortgage market, isang kumpanyang namamahala ng ari-arian, at mapaglaang pondo para sa mga Pilipino sa ibayong dagat. Ating pasisimplihin at lilinawin ang sistema ng mga insentibo. Ating lilinawin ang kahulugan ng mga batas sa pamumuhunan na papabor sa mga investor.

Hinihingi ko rin sa Kongreso na gumawa ng mga batas sa reporma sa capital market tulad ng Personal Equity Retirement Act, ng Investment Company Act, at ang Securitization Act, at mga pagbabago sa Securities Regulation Code.

Tungkol sa piskal na sektor, ating kukuntrolin ang kakulangan sa badyet sa pamamagitan ng puspusang pangongolekta ng buwis at maingat na paggastos ng pera. Para sa pangmatagalang solusyon, hinihingi ko sa Kongreso na gumawa ng batas na maglalagay ng buwis sa gross income.

Alisin na natin ang mga bawas sa buwis na nagiging sanhi lamang ng katakot-takot na kurapsyon.

Ang tatag ng mga pinansyal at piskal na sektor ay bahagyang nakadepende kung paano natin gamitin ang mga reyalidad ng global at rehiyunal na kapaligiran para sa ating kapakinabangan. Samakatuwid, pauunlarin natin ang ating mga ugnayan sa Estados Unidos, na may ekonomiko at militar na kapangyarihan na patuloy na tinuturing na mahalaga sa mga sa gawaing rehiyonal at pang-nasyon. Ating ring patatatagin ang kabilaang ekonomiko at politikal na ugnayan sa Japan, ang pinakamalaki nating pinagkukunan ng suporta pangkaunlaran at pangunahing partner sa kalakalan. At dagdag pa rito, ay magdidisenyo tayo ng pandayuhang polisiya ang pandayuhang kalakalang polisiya sa konteksto ng ASEAN. Hinihingi ko rin sa Kongreso na gumawa ng isang batas na magbibigay sa mga Pilipino sa ibayong dagat , na patuloy na gumagawa ng mahalagang papel sa ekonomik at sosyal na katatagan ng bansa, ng karapatan na bomoto.

Sa paghahanda sa ating mga sektor pangkaunalaran sa kinabukasan ay binibigyan tayo ng kakayahang gamitin ang mga oportunidad ng ika-21 siglo.

Ating isusulong ang mabilis na umuunlad na mga industriya kung sa saan marami ang mahahalagang trabaho. At isa dito ay ang teknolohiya sa impormasyon at komunikasyon, o ICT, ang ating kahusayan sa Ingles, ang kagalingan at mga kakayahan ay binbigyan tayo ng kompetitibong angat sa ICT kung saan ang mga Pilipinong manggagawa ay iniraranggong nangugnguna sa kanilang larangan, nangunguna sa kaalaman bilang manggagawa. Ang mga manunuri ay nagtukoy ng dalawang umuunlad na mga bansa na inklinadong maging sentro ng Software Development at Data Management sa dekadang ito: India at Pilipinas. Ating isasakatuparan ang pagsusuring ito.

Bilang unang hakbang, ating ideklarang ang teknolohiya ang pundasyon ng ekonomikong kaunlaran para sa kinabukasan, tulad ng ginawa ng Tsina noong 1998. Pauunlarin ng ICT ang ating luma’t tumitirik na ekonomiya at gagawing mataas na pag-unlad tungo sa bagong ekonomiya.

Napakabilis na connectivity sa murang halaga ay padadalasin ang gamit ng ICT. Ito rin ang paraan upang ang Smart at Globe ay maayos na maging-kunektado. At sa huli ay maririnig din nating ang nakakainis na mga salitang ito, ”network busy”.

Ang ating mga batas ay magsusulong sa halip na reregulahin ang ICT, subalit kapalit nito, hinihingi ko sa mga kumpanya ng mga cellular phone na tigilan ang pagpapabayad sa mga tawag na hindi sinagot, ito’y parehong nakakairita at hindi makatarungan sa publiko.

Hinihingi ko sa Kongreso na gumawa ng batas na tutugunan ang seguridad at privacy sa internet, na magpapahintulot sa multi-media convergence, at gumawa ng isang departamento ng teknolohiya sa telekomunikasyon at inpormasyon.

Upang ihanda ang kabataan na maging susunod na henerasyon ng mga ma-alam na mga manggagawa, ating pauunlarin ang matematika at siyensiya sa pagtuturo ng pangunahing edukasyon.

Gagawa tayo ng mas mahigpit na pagtingin sa edukasyon at tanungin kung: Hinahanda ba nito ang kabataan para sa mga trabaho sa bagong ekonomiya? O pinapanatili lang nitong wala sila sa mga kalye hanggang mapabayaan silang walang trabaho sa kanilang pagtatapos? Kung makatapos pa sila nang pag-aaral.

Upang mapataas ang pagkakataon ng kabataang Pilipino na makatapos sa pag-aaral, babawasan natin ang gastos sa pagpunta sa paaralan. Nang itinigil natin ang kuleksyon ng samutsaring bayarin nakaraang araw ng enrolment, nadagdagan pa ng 900,000 pang mga mag-aaral ang nag-enrol kaysa sa inaasahan. At upang mabawasan ang oras at perang ginagastos para makabiyahe sa paaralan, gusto ko ng isang gusaling pampaaralan sa bawat baranggay pagdating ng 2004. Ibig nating tumalas ang ulo ng mga estudyate, at hindi malaspag ang paa.

Ang mapaunlad ang kalidad ng edukasyon tulad nang hinihiling ng bagong ekonomiya, pararamihin natin ang dami ng mga aklat bawat estudyante pati na rin ang kalidad nang pagtuturo. Sa taong ito, lahat ng pampublikong mag-aaral ay magkakaron ng mga libro para sa mga prayoridad na sabjek mula sa mga nasa ika-una hanggang ikaapat na baitang at sa mga una’t ikalawang taon ng highschool. At magkakaroon sila ng mga gurong may mas mataas na suweldo at sa gayon may mas motibado, bukod pa rito ay mas maraming guro dahil sa mabuting piskal na pamamahala na binibigyan tayo ng kakayahan na makapaglaan ng dagdag na badyet na 1.5 bilyong piso para makakuha ng mas maraming mga guro at pataasin ang kanilang sahod ng hindi pinalalaki ang ating utang.

Bukod sa ICT, meron din tayong kompetitibong angat sa tursimo sa mga natural na mga yamang likas ng bansa at sa likas kabutihang-loob ng ating mga mamamayan. Magpapagawa tayo ng mga kalsada papunta sa mga yamang-likas na ito at mga paraan para madala ang mga turista dito. Samakatuwid, ipagpapatuloy natin na bigyang kalayaan ang industriya ng airlines.

Ang ikalawang kumponent ng ating nasyunal na adyenda upang labanan ang kahirapan ay modernisasyon ng agrikultura na itinatag sa panlipunang pagkakapantay-pantay.

Nasa bukid ang nakararaming maralita, kaya payayamanin natin ang pagsasaka at pangingisda.

Maaaring magkaroon ng milyong bagong trabaho sa agrikultura at pangisdaan. Sa loob ng taong ito, ang Departamento ng Agrikultura ay magsisimulang ipatupad ang programa upang maparami ito. Ating tutuguan ito ng may kamalayan para sa agad na pangangailangan. Hindi ko nais na ang isang milyong bagong trabaho ay gawing pangmatagalang proyekto. Gusto ko ng timetable. Gusto kong matukoy ang mga pananagutan. Gusto ko nang makabuluhang kaganapan.

Hindi ito pangakong mapapako dahil nakasalalay dito ang kabuhayan ng milyung-milyong maralitang Pilipino.

Mga kababayan kong magsasaka, ang inyong pangulo mismo ang magbabantay sa kagalingan ninyo

Simula bukas ay hahawakan ko ang opisina ng Departamento ng Agrikultura, hanggang makakuha ako ng isang malinaw at maisasakatuparang larawan ng ating mga agrikultural na tagumpay para sa ating unang 100 na araw at makikita kong ang ating programa para sa milyong bagong mga trabaho ay mangyayari, at makikita kong ang mga panandaliang mga tunguhin ay nakikiisa sa mga tunguhin ng samahan ng mga magsasaka at agribusiness.

Upang lumikha ng isang milyong trabaho sa kanayunan, tutuparin natin sa wakas ang Agricultural and Fisheries Modernization Act o AFMA. Hindi bababa sa dalawampung bilyong piso ang gagastusin upang mapalakas ang kita, ani at huli ng magsasaka at mangingisda. Kasama na rito ang mga sumusunod: anim na bilyon sa patubig; dalawang bilyon sa mga pasilidad para sa katapusan ng anihan; dalawang bilyon sa imprastraktura; dalawang bilyon sa pautang; at dalawang bilyon sa pananaliksik and pagpapaunlad.

May pondo — at magkakaroon ng pondo –at ang Departamento ng Agrikultura ay ipapamalas ang kapasidad nito na gamitin ang mga pondong ito.

Sa anim na bilyong piso sa patubig at dalawang bilyon sa katapusan ng anihan mula Aparri hanggang Jolo, makakalikha tayo ng walong daang libong trabaho. Sa pagbukas ng dalawang daang libong ektarya ng bagong lupang masasaka makakalikha ito ng dalawang daang libong trabaho. Sa ganitong paraan malilikha ang isang milyong trabaho sa kanayunan.

Ngunit dapat tiyakin ang merkado ng produksyon ng mga bagong magtatrabaho sa agrikultura at pangingisda pati na rin ng kasalukuyang magsasaka at mangingisda.

Para sa kaginhawaan ng taong-bayan, dapat hindi nagkukulang ang bigas. Sabi nga ng AFMA, sikapin nating magkaroon ng pagsasarili sa sapat na bigas. Samantala, tatanggalin natin ang monopolyo sa pag-aangkat ng NFA. Kung mukhang magkakaron ng kakulangan, pahihinutulutan natin ang mga magsasaka mismo ang mag-angkat ng bigas, basta magbayad sila ng buwis sa Customs. Gagamitin naman ang binayarang buwis para sa modernisasyon ng produksyon ng bigas.

Murang bigas at masaganang magsasaka — ito ang hangad natin para sa masa.

Mas malaki pa ang matutulong ng gobyerno sa mga magsasaka ng niyog oras na maresolba pabor sa magsasaka ang kaso ng Coconut Levy. Kapag mangyari ito, gagamitin ang pondo para sa modernisasyon ng mga niyugan. Pinawalang-bisa ko ang kautusan sa buwis sa niyog mula sa dating administrasyon upang hindi madehado ang magsasaka. Hindi tayo hihinto habang hindi nakikinabang ang mangnyo-niyog sa pondo ng buwis mula sa niyog.

Upang labanan ang kahirapan, ang agrikultural na modernisasyon ay magiging makaturangan para sa lipunan. Masigasig nating tutuparin ang pangako ng reporma sa lupa, isang pangako na nagdaan sa maraming mga presidente. Isa pa itong pangakong hindi dapat mapako.

Bawat taon, mamamahagi ang gobyerno ng (dalawangdaang) libong ektarya para sa reporma sa lupa: 100,000 ng pribadong lupain at 100,000 hektarya ng pampublikong lupain, kasama ang 100 na titulo sa mga minanang lupain para sa mga katutubo.

Dadalin natin ang ating laban kontra kahirapan sa rural na Mindanao, lalo na sa mga lugar na pinaka apektado ng nakaraang mga sagupaan. Tinulungan natin ang higit sa kalahati ng 27,000 na mga lumikas na mga pamilya na bumalik sa kanilang sakahan at ayusing muli ang kanilang mga tahanan. Babalik ang ibang natitira sa kanila sa taong ito. Sa susunod na 12 buwan, ay gagastos tayo ng 500 milyong piso mula sa pondo ng OPEC para sa mga proyektong pang-komunidad para sa mga lugar na ito.

Kapag ang matagal nang nabibinbing Malmar Irrigation Dam ay hindi nakumpleto sa Setyembre, ay ililipat ko ang konstruksyon nito sa Army Engineering Brigade. Napakahalaga ng dam na ito dahil patutubigan agad nito ang 3000 na ektarya ng lupa, na madadagdagan pa ng 10,000 sa susunod na taon.

Gagawin natin na daanan ang Mindanao para sa ASEAN sa muling pagbabalik sa gawain ng East Asian Growth Area.

Inshala, mahimo tinu-od ang saad sa Mindanao ubos sa akong administrasyon.

Ang pangatlong kumponent ng ating nasyunal na adyenda ay panlipunang pakikipag-ugnayan na babalanse sa ating ekonomikong kaunalaran.

Ang panlipunang pakikipag-ugnayang ito ay kabilang sa mga agarang aksyon para sa mga maralita pati na rin ang pagpapaunlad at pagsigurado ng kalidad ng buhay ng masa.

Bukod sa magbubukid, maralitang taga-lungsod ang malaking sektor na kailangan ang dagliang tulong.

Upang agad silang matulungan, nabigyan na ng ating administrasyon ang karapatang bumili ng lupang tinitirahan sa mahigit walumpung libong pamilyang maralita. At magtatrabaho tayo ng doble pa upang bigyang seguridad sa pagmamayari ng lupa ang 150,000 pamilyang mahihirap sa mga lungsod kada taon. Sandaan at limampung libong pamilya taun-taon ang magkakaroon ng karapatan na bumili ng sariling tirahan. Ginagawa ko ito dahil nalulungkot ako ‘pag may nakikita akong iskwater sa sariling bayan.

Dapat din tugunan ang karaingan ng madla sa mahal na bilihin at kulang na sahod. Umaasa akong magpapasya ang Kongreso o wage board sa nararapat na sweldo. Pansamantala, nananawagan ako sa mga negosyanteng may kakayahan: magbigay na kayo agad ng emergency cost of living allowance. Maaari naman itong I-credit kapag may bagong sahod o allowance mula sa batas o sa wage board.

Sa kabilang dako, kumikilos ang gobyerno upang mapigilan ang pagtaas ng presyo ng mga pangunahing pangangailangan ng manggagawa. Binabantayan ang presyo ng langis, at salamat naman na bumaba ito noong biyernes. Pinagsisikapan din ng gobyernong huwag itaas ang pasahe, lalo na ang LRT.

Dahil presyo ng bigas ay napakaimportante sa mga manggagawa, magpapasada tayo ng isanlibong rolling stores. ang mga manggagawa at maralita ay makakabili dito ng bigas sa halagang labing-apat na piso sa halip na labing-walo bawat kilo.

Bababa din ang presyo ng gamot. Sa loob ng isang taon hahatiin natin ang presyo ng gamot na madalas bilhin ng madla.

At upang iwasan ang malaking gastos sa pagpapagamot, itong taon, ilalahok sa National Health Insurance ang kalahating milyong maralitang taga-lungsod. Sa ganoong paraan, ang Insurance ang magbabayad ng pagpapagamot.

At upang maiwasan ang pag-upa na nagbabantang tumaas, tinutulungan natin na magkaroon ng sariling tahanan ang mga manggagawa at maralita. Handa na ang sampung libong tahahan sa iba’t-ibang lugar para lumipat na rito ang manggagawa at maralita. Pinondohan na rin natin ang pagtayo ng labing-walong libo pang tahanan. Taun-taon, magtatayo ng sandaang libong tirahan para sa manggagawa at limampung libong pabahay para sa higit na maralita. Nakahanda sa mga pinansyal na mga institusyon ng pamahalaan ang dalawampung bilyong piso para sa pabahay ng manggagawa.

Itaga ninyo: dalawampung bilyong piso para sa mga tahanan ng masa. Ito ang handog ng gobyerno para sa seguridad ng pamilyang Pilipino.

Upang mapatakbo ng mabuti ang mga programang ito, hinihiling ko sa Kongreso na lumikha ng kagawaran ng pabahay. Ang departamento ng pabahay ay hindi gagawa ng mga tahanan para sa mahihirap, pauusbungin din nito ang industriya ng pabahay at gagawa ng mga trabaho.

Hinihiling ko rin sa Kongreso na sa reporma sa buwis na gagawin ninyo, damihan ang kategoriya ng manggagawang hindi na kailangang magbayad ng buwis.

Mayroon tayong espesyal na proyekto para sa mga kabataang maralita ng Metro Manila na hindi na makapag-aral, ngunit walang trabaho. Ito ay ang Emergency Employment Program. Bawat taon, dalawampung libong walang trabaho, di-nagaaral na mga kabataan ang bibigyan ng dagliang trabaho. Maaari magtagpi ng bubong, mag-ayos ng railing, mag-gwardya sa eskwela ng kanilang barangay, maglinis ng kalsada o estero, o iba pang dagliang trabaho.

Ang panlipunang pagkakaugnay sa ating plano para sa ekonomikong kaunlaran ay may kalakip na pagsisigurado ng kalidad ng buhay ng masa.

Sa sulat ni Erwin na taga-Payatas — ‘yung binanggit ko kaninang pag-umpisa ng diskurso — hiniling niya na ipasara ang tambakan ng basura. Talaga namang dapat nang magkaroon tayo ng bagong sistema sa pag-aasikaso ng basura. Basura ang sanhi ng maraming problema sa siyudad: masamang hangin, paglaganap ng sakit, trapik, at iba pa. tapusin na natin ito. Inatasan ko ang Metro Manila Development Authority na bago makalipas ang isang taon, maglunsad ng programa upang ayusin ang problema ng basura.

Suyang-suya na rin tayong lahat, lalo na ang madla, sa trapiko ng Metro Manila. Babawasan ang trapik sa tulong ng mass transit. Nagtatayo tayo ng limang bagong linya ng mass transit para makapagbigay-ginhawa sa halos apat na milyong pasahero. Tatlong linya matatapos sa 2004, isa sa 2005, at isa pa sa 2006. Ang limang Mass Transmit Systems ay binibigyang prayoridad dahil magdadagdag ito ng 119 na kilometro ng proyektong pariles. Habang may konstruksyon, inaasahan ko ang MMDA na bawasan ang magbubunsod na pagsisikip, at inaasahan ko na babawasan nito ang kasalalukayang paninikip sa loob ng anim na buwan.

Masyadong masikip ang Metro Manila, kaya miserable ang buhay sa pook ng mga mahihirap. Magkakaroon ng mabilis na transportasyong magdurugtong ng mga karatig-rehiyon sa kamaynilaan. ang nasisikipan na sa Maynila, makakalipat balang araw sa maaliwalas na lalawigan.

Ating paluluwagin ang Metro-Manila sa pamamagitan nang paghikayat sa mga komunidad sa norte papuntang Subic-Clark, at mga nasa timog papuntang Calabarzon at daungan ng Batangas. Makakamit natin ito nang walang paggiba sa mga barong-barong kundi sa pagpapagawa ng mga sistema ng pagbiyahe at transportasyon papunta sa mas maaayos na mga tahanan.

Kahit sa Metro-Manila o sa probinsiya, microfinance ang gagawin nating pundasyon ng ating laban kontra kahirapan. Ang ibig sabihin nito ay maliliit na paluwagan para sa maliliit na negosyo. Kakalisensiya lang ng opportunity microfinance bank, ang unang micro-lending program sa bansa na naging bangko. Bawat taon, dadagdagan natin ng tatlongdaang libong maralitang kababaihan ang makikinabang sa paluwagang programa ng microfinance.

Panahon na upang makinabang ang maliliit sa iniimpok ng bayan. At umasa kayo, nagbabayad ang masa. Sa microfinance, ang sukat nang muling pagbabayad ay 98 na porsyento.

Wala pang koryente ang marami nating barangay. Kaya araw-araw, gabi-gabi, magkakabit ng koryente sa apat na barangay. Sa ganoon, walumpu’t-limang porsyento ng barangay ay magkakailaw na sa loob ng isang taon.

Sa pagbaba ng dami ng mga iniluluwas dahil sa kahirapan sa mundo, ating patatatagin ang panloobang pamilihan. Ating palalakasin ang pagsisikap na isulong ang Small and Medium Enterprise o SME’s lalo na sa mga kanayunan. Nakaraang biyernes ay pinasinayaan ko ang SME board sa Philippine Stock Exchage. Upang tulungan ang maliliit at midyum na mga negosyo, aking ibabalik ang polisiya ng pagbibigay ng garantiya ng gobyerno para sa kanilang mga hiram sa bangko.

Ang ikaapat na kumponent ng ating nasyunal na adyenda ay ang pagapapaunlad ng moral na mga pamantayan at pananaig ng batas.
Kailangan natin ang bawat onsa ng pagkukunang-yaman upang maghamon ng laban kontra sa kahirapan. Hindi maaaring mabasura ang anumang bagay o mapunta lamang sa kaitiwalian at kurapsyon.

Una’y kailangan nating mapalakas ang katarungan at pagpapatupad ng batas at kaayusan.

Hinggil ito sa dalawang antas. Sa antas ng prinsipyo, ang administrasyong ito ay naninindigan sa kanyang prinsipyo na walang nakakataas sa batas.

Sa gayon, ang ating polisiya ay para suportahan ang makatarungan at mabilis na paglilitis sa lahat ng nasasakdal na sangkot sa mga kaso laban kay dating Presidente Joseph Estrada.

Kung may panahon na nagpakita ako ng pagkabahala sa mga personal na kalagayan ng dating presidente, hindi ito senyales ng huminang determinasyon na makitang mayari ang katarungan.

Sa halip, ito ay bunga ng pagkasensitibo sa mga nararamdaman ng ilang pangkat ng ating masang patuloy na inaalam ang kanyang mga personal na kalagayan.

Subalit habang ako’y nakikiramay na natatakpan ang mga kamay ng velvet na guwantes, sa loob nito ay bakal na kamay na nakaukol sa katarungan at pananaig ng batas.

Bilang senyales nito, ay susuportahan ko ang lehislasyon upang palitan ang karta ng Ombudsman upang matanggap niya ang mga serbisyo ng mga pribadong prosekyutor.

Ang ikalawang antas ay tungkol sa ating kamalayan na nangingibabaw ang katarungan at ang pananaig ng batas sa ating araw-araw na buhay.

Ang muling pinalakas na pulisya ay aalisin ang mga krimen na sinisira ang ating mga negosyo, tinatakot ang ordinaryong katutubo, at ipinahiya ang ating bansa. Sa ekonomiya ng paglaban sa krimen, mas maraming puhunan na laan sa pagpigil ng krimen, mas konti ang krimen. Gagastos ang ating administrasyon upang modernisahin at gawing profesyunal ang kapulisan. Magsisimula tayo sa isang bilyong piso.

Kahit na sinsabi ng mga numero na ang listahan ng krimen sa unang semestre ay bumaba ng 14 na porsyento mula sa nakaraang taon, determinado tayo na sama-samang supilin ang mararahas na krimen. Ang kasalukuyang re-organisasyon ng kapulisan ay parte ng ating pagsisikap na lagyan ng bagsik ang kampanya kontra-krimen nito. Ang bagong National Anti-Crime Commission ay paiigtingin ang koordinasyon sa pagitan ng mga ahensyang tagapagpatupad ng batas pati narin sa mga komunidad ng mga Intsik-Pilipino. Magbibigay tayo ng espesyal na atensyon sa mga sindikato ng kidnap-for-ransom. Gusto kong marami sa kanilang nakakulong bago matapos ang taon, upang ang bawat Piliipino ay sa wakas mararamdamang ligtas sa kanyang tahanan, sa kanyang pinagtatrabahuhan at sa mga kalye.

Sa laban kontra droga, hinihingi ko sa Kongreso na gumawa ng batas na babawasan ang dami ng droga na hawak ng suspek para makasuhan siya ng pagbebenta ng droga.

Ating itataguyod ang batas at kaayusan gamit ang pagtugon sa kabuuan na naglalaman ng politikal, ekonomiko, sikososyal, at mga salik ng seguridad. Ating haharapin ang mga hamon ng pagtatanggol at seguridad ng panahong ito. Upang makamit ang layong ito, tayo ay naglaan ng dagdag na pondo ng maraming bilyong piso para sa programang modernisasyon ng AFP.

Binigyan natin ang sandatahang-lakas at ang polisya ng pahintulot na labanan ang taksil at mga di-mahuling kaaway sa Basilan. Subalit dapat na itong matapos, at ito’y malapit na, para sa kabutihan. Ang pamumuno ng Abu Sayaf ay nagsimula nang bumagsak. Ang pagsagupa sa kanila ay inubos ang 130 nila. Marami sa kanila ay bumaba sa kanilang mga bundok dahil iniwan na nila ang kanilang mga pinuno. Itaga niyo sa bato: tatapusin natin ito.

Sa prosesong pangkapayapaan, habang ang AFP ay nananatiling handa na protektahan ang ating mamamayan sa anumang oras, ay patuloy tayong makikipag-usap sa Moro Islamic Liberation Front at sa National Democratic Front , habang ang lahat ng panig ay nananatili sa kanilang pangako.
Ang ating kasunduang tigil putukan sa MILF nakaraang buwan ang humikayat sa atin dito.

Upang maabot ang pinaka potensyal natin bilang nasyon, tayo’y magkasundo sa mga pundamental na mga isyu sa Mindanao. Tayo ay magpanday ng pagkakasundo sa isang nararapat, pangmatagalan at iginagalang na kapayapaan sa isang bansa. Kalayaan at kaunlaran ay di mapaghihiwalay na magkakambal. Subalit hindi dapat makompromiso ng ating balangkas ang pagiging konstitusyonal, nasyunal na soberanya at teritoryal na integridad. Sa halip, kilalanin natin na meron tayong isang lipunang maraming etnikong pinagmulan na dapat binubuklod ng panlipunang katarungan para sa lahat at maka-institusyonal na pagtanggap sa mga etnikong tradisyon. Sa huli’y ipakikilala nito ang isang bagong kultura ng pagtingin ng ating nasyon sa Mindanao.

Magpapakilala rin tayo ng bagong kultura ng pamamahala: isang kultura ng simpleng pananalita at pangkaraniwang pagwawari. Ang mga sekretarya ng gabinete ay magtatrabaho ng mas konti ang pagkukumpol-kumpol at trabahong pangkomite ng pakikipag-ugnayan sa mga ahensya upang malimi sila sa pagpapatakbo ng kanilang mga departamento. Mas konting mga pagpupulong, mas maraming aksyon, mas maraming napanghahawakang mga resulta mapa paggawa ng mga trabaho, pagpapaunlad ng kapayapaan at kaayusan, o paglaban sa katiwalian.

Nag-aabot ako ng buong suporta sa ating BIR komisyoner na si Rene Baez. Pinasan niya ang isang misyon kung saan maraming naniniwalang imposible: ayusin ang BIR na responsable sa 80 porsyente ng ating mga kita sa buwis.

Pinagtangkaan si Rene. Hinadlangan siya ng mga restraining order sa bawat mga hakbang niya. Matapos siyang paboran ng Korte Suprema, ay naakusahan siya ng mismong kurapsyon na tinatanggal niya.

Kailangan ng taong ito ng mga kaibigan, na nakikiisa sa kanyang mga layunin, at alam kong mahahanap niya ito sa bagong Kongresong ito.

Ang Bureau of Customs ay lumalabis sa mga target na kuleksyon. Subalit ang kampanya laban sa mga iligal na kontrabando ay dapat walang tigil. Pati narin ang pagsugpo sa pang-aabuso sa mga lehitimong negosyante na gumagawa ng lehitimong pag-aangkat. Tinatawag ko ang lahat ng may kinalaman na tumulong sa pagsugpo sa lagay syndrome.

Subalit hindi ito magagawang mag-isa ng gobyerno. Ni hindi ko ito magagawa ng mag-isa sa Customs, ng mag-isang labanan ang katiwalian, at mag-isa sa paglaban sa kahirapan. Hindi ako nakakagawa ng himala. Lahat ay dapat gawin ang kanyang parte. Dapat mag-isip para sa Pilipino, bumili ng mga gawang Pilipino, mamuhan sa Pilipino. Iniimbitahan ko ang mga taipan at iba pang negosyante sa buong bansa na simulang pasiglahin ang ekonomiya sa pamamagitan nang pamumuhunan muli sa Pilipinas. Inaanyaya ko kayong gumawa ng mga trabaho, pabilisin ang kaunlaran, at sa gayon ay matugunan ang ugat na dahilan ng krimen at kaguluhan na masyado tayong ginagambala.

Sa madaling salita, mga kababayan, magkaisa tayo at magtulung-tulong upang labanan ang salot ng kahirapan at isulong ang kasaganaan, kapayapaan, at katarungan sa bayan. Magkaisa tayo. Labanan ang kahirapan.

Marami na akong sinabi tungkol sa gagawin ko. subalit mabibigkas sa ilang salita lamang ang pakay ng lahat ng mga plano, programa at panukalang tinukoy ko: trabaho, edukasyon, sariling tahanan, pagkain sa bawat mesa.

Sa lahat ng mabibigay ko sa bayan, kabuhayan, karunungan, tahanan at pagkain para sa masa ang ipagmamalaki ko nang higit sa lahat.

Lahat ng ito ay para sa mga kabataang tulad nila Jayson, Jomar at Erwin, at sa magiging anak nila dahil tungkulin natin ito sa mga darating na henerasyon.

Mga kababayan, nais ko pong ipakilala sa inyo ang mga anak ng Payatas. eto sina Jason, Jomar, at Erwin.

Salamat sa inyo, Jason, Jomar at Erwin. Salamat at sumulat kayo sa akin ng mga liham na ginawa ninyong bangkang papel at pinalutang sa Pasig.

Jason, Jomar at Erwin, pakinggan niyo ako.

Paparamihin natin ang mga kababayang may trabaho. Paparamihin natin ang mga batang makapag-aaral sa kolehiyo. Paparamihin natin ang mga kababayang may sariling tahanan. Paparamihin natin ang pamilyang may pagkain sa mesa. Ang pangarap ninyo ay pangarap ko rin. gagawin ko ang lahat upang matupad ang pangarap natin.

Mga kababayan: tulungan ninyo akong tuparin ang pangarap nila Jason, Jomar, at Erwin. Magkaisa tayo upang lahat ng kabataan — kasama ang kanilang magulang — ay magkaroon ng bagong buhay at bagong pag-asa sa hinaharap.

Trabaho. Tahanan. Edukasyon. Pagkain sa bawat mesa.

Salamat, Jayson, Jomar at Erwin pinaalala ninyo sa akin ang napakahalagang tungkulin ko.

Pinaalala ninyo sa aming lahat kung bakit kami ay narito ngayon sa bulwagang ito.

Mga senador at kongresista: ipangako natin sa kanila, sa harap at sa tulong ng poong maykapal, na sa mga susunod na araw, buwan at taon, tayong mga hinalal, tayong may pananagutan sa kanilang kinabukasan ay handang magsakripisyo at magkaisa para sa kabutihan, kaunlaran, katatagan ng bayan at sa kinabukasan ng kabataan.
Jason, Jomar, at Erwin, hindi namin kayo bibiguin.

Hindi ako nakakagawa ng himala. Subalit gagawin ko ang nararapat at aking pinakamakakaya. Gawin nating lahat ang nararapat at ang ating pinakamagaling at ang Diyos na ang bahala sa iba.

Maraming salamat sa inyong lahat.

Kalagayang Pambansang Talumpati ni PGMA sa pagsisimula ng unang regular na sesyon ng ika-12 Kongreso.
Mababang Kapulungan, Batasang Pambansa, Quezon City (Hulyo 22, 2002)

Sa mga koridor na ito ng kapangyarihan, sa palasyo kung saan ako nagtatrabaho, kung saan ang mga nakalipas na mga Presidente ng Republika ay naka-upo sa kanilang imahe kung saan ako’y kanilang nasasaksihan. Sa galeriyang ito ng pinakamataas na mga pampublikong lingkod, kung saan sa mga nakaupo rito ay wala pang mas babagsik pa sa pagpuna sa akin maliban sa taong siyang nagdala sa akin sa palasyo nang ako’y dalaga pa.

Sa bansa kung saan ang halaga ng isang tao ay nasusukat sa kanyang ari-arian, siya ay ipinanganak sa isang kubo, sa pamilyang nagmamay-ari ng maliit pa sa isang hektaryang lupa.

Pagkalipas ng taon ng paghihirap at dakilang tagumpay, ang aking ama ay nanumpa bilang presidente ng Pilipinas, sa lupaing ginawang dakila sa pamamagitan ng pagiging martir ng ating pambansang bayani. Ang pangalan ng bayaning ito ay kanyang tinitingala at ang nilalayon nito ay kanyang ipinagpatuloy.

Samakatuwid, sa demokrasya, ang isang tao ay maaring tumaas sa pinakamataas na serbisyo sa pamamagitan lamang ng lakas ng enerhiya at katalinuhan, ng walang pagbibigay halaga sa kayamanan at mga koneksiyon na wala ang aking ama.

Si Jose Rizal ang nagsulat ng “Ang buhay na hindi nakalaan sa dakilang pangarap ay walang halaga; Ay tulad ng maliit na bato sa lupa na hindi magiging bahagi ng isang gusali.”

Ang mga salita ni Diosdado Macapagal ay nagpapakita ng ganitong tema. Sa kanyang palagay ang isang nasyonal na pamumuno sa apatnapung taong nakalipas: “walang presidente na kayang gumawa ng buong bantayog ng isang nasyon. Ang lahat ng kanyang pagkakatawag ay upang magdagdag ng matibay na bato sa bantayog na iyon, upang kung sino ang dumating pagkatapos niya ay makapagdagdag ng matibay na bato na makabubuo ng isang matibay at matatag na bantayog.

Mga mahinahong salita mula sa isang simpleng tao na magbabago sa pagkakataon kung paano tutunghayan ng ang isang piyudal na lipunan ang isang mahalagang institusyon- ang reporma sa lupa.

Aking mga kababayan, ang batong dapat kong idagdag sa bantayog ng ating nasyon, sa itaas ng bato ng hustisya sa lipunan na iniwan ng aking ama, ay isang matatag na Republika.

Dalawang kailangang katangian ang marka ng isang matatag na Republika. Ang una ay ang kalayaan mula sa uri at sektoral na interes upang ito ay tumatayo para sa interes ng mga tao kaysa makapangyarihang minoridad. Ang ikalawa ay ang kapasidad, na ipinakikita ng matitibay na mga institusyon at malakas na burukrasiya, sa pagpapatupad ng magandang patakaran, at makapagbigay ng nararapat na serbisyo- mga bagay na ang gobyerno lamang ang makakagawa.

Ang resulta ng dalawang katangiang ito–magandang patakaran at malakas na institusyon- ay mas mabilis na pagpapaunlad ng ekonomiya at sosyal na reporma. Pinangangalagaan ng isang malakas na republika ang mga tao at ang kanilang hinaharap. Sa gayon, ang isang matatag na republika ay ang pundasyon ng tagumpay na ating hinahangad sa kahirapan sa loob ng dekada.

Sa nakalipas na labingwalong buwan, ang ating pagsisikap upang mabuo ang isang matatag na Republika ay naging mahirap, kasama rin ang domestiko at pandaigdigang kalagayan na naging malupit. Sa mga tahanan, ang mga mahihirap ay ginigitgit kontra sa mayayaman na pinalalala ang sosyal na dibisyon sa ating bansa.

Sa ibang bansa, ang mga kontrakting na ekonomiya na pangunahin nating ka-kalakalan ay lalong lumala ang kalagayan dahil sa tensiyon na resulta ng pandaigdigang laban kontra terorismo.

Sa kabilang banda, isang nakakagulat na eskandalo pagkalipas ng isa pang malubhang pagbagsak ng tiwala ng publiko sa pinakamahusay na sistema para sa paggawa ng ekonomikong aktibidad- ang malayang pamilihan.

Ito ang malalaking pangmatagalang krisis ng sosyal na hustisya at ng mismong sisitemang kapitalista, na may resolusyon na humaharap sa mga pangyayari na malayo sa maliit na kapabilidad ng bansa upang tugunan sa madaling panahon.

Ngunit sa aking pagpapahayag ngayon ng State of the Nation Address, masasabi ko: Ang mga biglaang krisis ay natugunan na.

Ang resolusyong ito ay nakamit sa pamamagitan nang pagbibigay pansin sa tatlong bagay.

Una, sa pagpapakita ng mga resulta sa paghahatid ng serbisyo ng gobyerno. Kaya, sa nakaraang State of the Nation Address, ay gumawa ako ng bagay hindi pa nagagawa noon. Idinetalye ko ang mahabang listahan ng nasusukat na mga layunin na magpapakita ng isang gobyernong nagtatrabaho, magtatatak ng progreso sa pamamagitan ng daglia’t siguradong mga hakbang, sa kabila nang domestiko at pandaigdigang gawain.

Halimbawa, target natin noong isang taon: dalawangdaang libong hektarya para sa reporma sa lupa. Nakamit natin: dalangdaan at limampung hektraya. Binabati ko ang mga nangunguna sa lalawigan: Negros Occidental at Sultan Kudarat, itong mga probinsya bawat isa ay may higit pitong libong hekterya.

Target natin: dalawampung bilyong piso para sa modernisasyon ng agrikultura. Nakamit natin dalawampu’t apat na bilyon.

Target natin: sandaan at limampung libong pamilyang maralitang taga-lungsod na makatitiyak sa lupang tinitirikan.Nakamit natin: sandaan at walumpung libo.

Target natin: sandaan at limampung libong pamilyang mahihirap na magkaroon ng pabahay. Nakamit natin sandaan at limapung libo na nga.

Target natin: sanlibong rolling stores na magbebenta ng bigas na P14 kada kilo. Nakamit natin 1500 rolling stores.

Target natin: ibaba sa kalahati ang presyo ng gamut na madalas bilhin ng mahihirap. Nakamit natin: mahahanap ang mababang presyo ng gamot sa mga parmasiya ng 80 ospital ng pamahalaan at sa mga outlet ng UNILAB ngunit malungkot sabihin, maliban sa UNILAB, ang malawakang sangay ng distribusyon ng komersiyal na bilihan ng mga gamot- nasasailalim sa presyon mula sa multinasyonal na mga kompanya ng gamot- ay hindi maititinda ang ating murang gamot. Pinag-aaralan natin ang mga mapagparusang mga patakaran upang maitama ang hindi patas, hindi makatarungan at walang pusong kalagayan.

Target natin: limandaang libong maralita para sa Health insurance. Nakamit natin apat na milyon.

Target natin: pagdating ng 2004, may eskwela sa bawat barangay. May 1612 na barangay na wala pang eskwela. Nakamit natin 1005 na malapit ng matapos bukod sa 285 na gusali ng eskwelahan na humahalagang P100 milyon galing sa alukasyon ng President eng Senado Franklin Drilon.

Target natin kumpletong libro sa pangunahing asignatura mula sa grade 1 hanggang 4 at sa first at second year highschool. Nakamit natin: magkakaroon ngayong taon ng 54 milyong aklat para sa labing anim na milyong estudyante.

Target natin pag-ibayuhin ang pagtuturo ng matematika. Nakamit natin: dagdag na oras para sa matematika sa bagong kurikulum.

Target natin: mas maraming guro. Nakamit natin: labinlimang libong bagong guro.

Target natin: dagliang trabaho para sa dalawampung libong hindi nakakapag-aral na mga kabataan. Nakamit natin tatlumpong libo.

At noong isang taon, dinala ko ang tatlong batang kumatawan sa adhikain ng Payatas. Sabi nila, ang kailangan nila ay edukasyon, kabuhayan, pabahay. Higit apat na daan ng batang taga-Payatas ay iskolar na ngayon, kasama na si Jason, Erwin at Jomar. Halos walong daang pamilya ang nabigyan ng kabuhayan kasama ang pamilya nila. May pitong daang pamilyang binigyan ng karapatang bilhin ang lupang kanilang tinitirahan.

Inaatasan ko ang Department of Environment and Natural Resources na apurahin ang pag-ayos ng natitirang problema sa lupa ng mga residente ng Payatas.

Ito pa lamang ang kapiraso ng ating mga naisakatuparan, ang lahat ay sa unang taon pa lamang ng sampung taong laban aking binalak laban sa kahirapan. Ibinibigay ko ang kabuuan nito sa Kongreso sa isang komprehensibong paglalahad ng mga naisagawa. Sa magandang naisagawa, ito ay nailathala at ipinamahagi sa buong bansa. Ito ay ating mga responsibilidad. Inihatid natin ito sa kanila. Ginagawa ng isang matatag na Republika na sinasabi nito.

Ito ay nangangalaga sa mga tao at nangangalaga sa kanilang hinaharap.

Ang ating pangalawang binibigyang pansin para makamit ang resolusyon sa biglaang krisis ay ang preserbasyon at depensa ng Republika laban sa mga pwersang nagnanais na sirain ang pagkakaisa ng lipunan, sa paraang hindi huli sa pangalan ng mga ideya na napagdaanan na ng kasaysayan.

Ang pagbabago ay malinaw.

Sa taong ito, ang Mayo 1 mapayapang lumipas.

Sa taong ito, ang ating mga sundalo ay iniligtas si Gracia Burnham at nilupig ang bumihag sa kanyang mga terorista.

Sa taong ito, ang dating nagsilbing kampo Abubakar ay naging isang komunidad ng bagong mga pag-asa at pangarap, kung saan ang ating watawat ay wumawagayway at pinoprotektahan ng ating mga sundalo ang mga bumalik na sa kanilang mga tahanan.

Higit pa sa simbolikong kahalagahan ng mga naisakatuparang ito, naibalik natin ang buong pananampalataya, na pinalakas ng di-matatawarang pangunguna ni Tagapagsalitang Jose De Venecia, at saradong mga pagkakasundo para sa kapayapaan sa Moro Islamic Liberation Front.

Nakamit natin itong lahat sa pamamagitan ng katapangan, propesyonalidad at pagbabantay ng ating mga pulis at sundalo. Ako ay saludo sa ating mga kalalakihan at kababaihan na nakauniporme, na tagapanguna ng laban ng ating Republika na labanan ang terorismo at pagpapatupad ng kapayapaan.

Ang ikatlong binibigyang pansin para matugunan ang krisis at bumuo ng isang matatag na Republika ay para makapagbalik ng matatag na makroekonomiks at makapagbalik ng tiwala ng mga namumuhunan.

Ang sentro ng gawaing ito ay para makontrol ang ating piskal na kakulangan. Kung ang Edsa 2 ay hindi nangyari, ang gobyerno marahil ay nabaon na sa utang na nagkakahalaga ng P245 bilyon. Ngunit nakontrol natin ito, napababa ito sa P147 bilyon sa kabila ng lahat. Napababa nito ang ating internasyunal na utang mula sa peligroso tungo sa matatag. Ito ay mahirap na trabaho, dito at maging sa ibang bansa, upang mapalakas ang pandaigdigang interes sa ating bansa ngunit nagawa natin ito.

Ang pagpapatupad ng malakas na administratibong mga patakaran, kalakip ang paglaban sa ismagling at korupsyon, ay mabibigyan tayo ng pagkakataon na mapaglapit ang mga kakulangan sa mga target nating kita sa taong ito.

Ang basikong mga makrong sinyales ay nagpapakita na ang mga bagay-bagay ay kontrolado. Mababa ang inflation, ito ay napababa ng matatag na presyo ng pagkain at pababang presyo ng enerhiya.

Nang ako ay naging Pangulo, ang presyo ng galunggong ay otsenta pesos ang kilo. Noong isang linggo, nakabili ako sa palengke ng sesenta pesos lamang. Ang presyo rin ng bigas na binibili ng mahihirap ay nanatiling P16 ang kilo sa palengke at P14 sa mga rolling store, gaya pa rin ng isang taon.

Ang interest rate ay mababa rin at ang ating piso ay matatag. Mula P56 kada dolyar ay naging mas mataas nalang ito ng kaunti ngayon sa P50.

Sa pang-internasyonal, ang Pilipinas ay bumalik na sa mapa. Tayo ang pangatlo sa pinakamahusay na gumaganap na ekonomiya sa Asya at sa Timog-Silangang Asya.

Bilang bunga ng ating mariing aksyon pagkatapos ng Setyembre 11, ang Pilipinas ay isa sa kinikilalang parte ng mga pandaigdigang usapin. Ang presidente ng Pilipinas ay ang unang pinuno ng gobyerno na nagbigay pansin sa ugnayan sa pagitan ng giyera laban sa terorismo at giyera laban sa kahirapan. Ngayon, ang maliliit at malalaking nasyon ay tinatanggap ang ugnayang ito.

Nagkamit tayo ng makapangyarihang mga kakampi sa ating domestikong laban sa terorismo. Ako ay sigurado na ang lumakas nating internasyonal na bisibilidad ay magpapatuloy na magpasok ng kapital sa Pilipinas.

Kung saan tayo ay kinapos sa pagkamit ng ating ninanais, ito ay hindi dahil sa maling direksyon o kawalan ng pagsusubok. Pagkatapos ng lahat, ito ay isang taon pa lamang at kalahati.

Sa alin mang pangyayari, Ipinapangako ko na mas matiyaga akong magtatrabaho kung iyon ay posible, at gumawa ng mas mahusay dahil naniniwala ako na laging mayroong daan para sa kaunlaran. Hindi na ako tatangkad ngunit kaya ko pang maging mas mahusay.

Ang aking layuning tatrabahuhin para sa darating na taon ay tutuon sa paggawa at pagpapabuti ng oportunidad sa trabaho. Ang mga mamamayang may mahuhusay na trabaho na nagbabayad ng kanilang buwis ay bumubuo hindi lamang ng isang bato sa bantayog kundi ng pinakapundasyon ng isang matatag na Republika.

Kailangan natin ng pamumuhunan para sa magagandang trabaho, at para magkaroon ng mga puhunan, bibigyan natin ng mga solusyon ang mga kasalukuyang problema sa mabilis na paraan: katiwalian, kapayapaan at kaayusan at ang presyo ng enerhiya.

Bilang Pangulo, tinatanggap ko ang pahayag ng mga negosyante na dapat sugpuin ang katiwalian sa bansa.

Noong isang taon nga sa aking state of the nation address, sinabi ko na, na aalisin natin ang mga hadlang sa ating pagiging produktibo, kagaya ng mahal na kuryente at katiwalian.

At dahil ako ay naluklok sa pagkapangulo dala ng malawakang galit sa anomalya, alam kong kailangan kong wakasan ang katiwalian. Naniniwala rin ako na pinahihina ng katiwalian ang daloy ng puhunan sa ating bansa.

Kaya noong isang taon, sinabi ko na ang kabinete ko ay kailangan gumawa ng konkretong resulta sa paglaban sa katiwalian. Pinapaalala ko sa kanila ngayon sa mga sumusunod na araw, magbigay ng kanilang ulat sa naturang mga resulta.

Ngunit kahit ngayon, masasabi ko sa inyo na ang bagong programa ay nakakaipon ng bilyon at nakakapagpaliit ng mga anomalya.

Kahit ngayon, ang Presidential Anti-Graft Commission ay ginagawa ang lahat ng kaniyang magagawa upang masiguradong isang magandang pagmumuno ay napapataupad. Inaatasan ko ang PAGC na gumawa rin ng ulat tungkol sa kanilang trabaho.

Tungkol naman sa katiwalian sa mga Korte, inaatasan ko ang Department of Justice na kasuhan yung prosekyutor na tinuloy pa iyong kaso kontra sa Kimberly-Clark kahit nagkaroon na ng affidavit of desistance ang nagsampa ng kaso. Kaya tuloy ang Kimberly-Clark ay dinala iyong kanyang Asia Operations sa Thailand embes na sa Pilipinas. Inaatasan ko ring kasuhan ng DOJ iyong prosekyutor na ginawang may kinalaman lamang embes na sila mismo ang nagsasagawa ng krimen iyong ilang mga nagkidnap kay Rowena Tiu. At inaatasan ko rin ang DOJ na kasuhan pati na rin ang mga huwes na gumagawa ng katiwalian.

Noong isang taon, sinabi ko na gagawin nating sample ang B.I.R. At Customs sa paglaban sa katiwalian.

Ito ay patuloy pa rin na pagsisikap. Ang Tax Evasion ay isang pang-opisinang krimen at ang sagot dito ay ang white-collar response system improvement, audit, prosecution. Ngunit sa ismagling ay iba pa. Ito ay ginagawa ng mga sanggano at kriminal gangs . Ngunit ang parusa para sa dalawang ito ay tulad ng sa manggagawang oras. Kalaboso.

Sa katunayan, ang mga kriminal gang at pinalaking mga terorista ay ginagamit ang nalasong pulitikal na kalagayan upang palaganapin ang sarili nilang lason: kidnapping, gambling, Drug-dealing at talamak na ismagling.

Nakita ninyo ang pulitikal na kakayahan sa marahas na interpretasyon ng utos ng reponsibilidad sa pakiki-alam sa iligal na mga sugal. Na ang aplikasyon ay palabas lamang upang mas mapalakas ang utos ng responsibilidad sa mas mahirap na pagsubok ng pandurukot, drug-dealing at ismagling.

Ako ay determinado na bumuo ng isang matatag na Republika sa pamamagitan nang pagsira sa likod ng terorismo at kriminalidad.

Sa taong 2000, sa kabila ng lahat ng ulat patungkol sa laganap na ismagling, tanging P16 milyong halaga ang nakumpiska. Ngunit, noong isang taon, sa pagpapakita ng pulitikal na pagnanais, ang aking administrasyon ay nakakuha ng P1.2 bilyon na halaga ng mga ipinuslit na kalakal, kasama na dito ang milyong bag ng ipinuslit na bigas, na kung ikukumpara, higit na mas maliit kaysa sa daang libo noong isang taon.

Binabati ko ang komisyoner ng Customs ngunit sinabi ko rin sa kanya: lampasan mo ang paghuli ng mga ipinuslit na mga kalakal at ang hulihin ay ang mga bigating smuggler. Inutusan ko ang DOJ na kasuhan ang mga malalaking smugglers hindi lamang nang smuggling kundi pati na rin ng sabotaheng pang-ekonomiya ng walang piyansa sa kapital na paglabag.

Tatratuhin ang mga sindikato ng kriminal ayon sa kung ano sila, mga tuwirang banta sa nasyunal na seguridad. Ang kriminal ay kriminal, mapa mga karaniwang uri o mga uri na pumapatay sa ngalan ng mga politikal na pagtatanggol. Mararamdaman nila ang buong puwersa ng sandatahan ng demokrasiya. Ang kalayaan din ay may karapatan para sa depensang-pansarili.

Nagbigay ako ng napakaliwanag na utos na walang palalampasin sa paghahanap sa mga kidnappers.

Tayo ay gagamit ng scorecards at susubaybayan ang progreso sa pagbibilang ng munggo, kung kailangan natin.

Naalala niyo pa ba si Mary Grace Rosagas ng Uratex na dinukot galing sa taas. Naaalala niyo pa ba ang kaniyang tiya Connie Wong na pinatay ng mga mandurukot sa La Union. Natatandaan niyo pa ba ang may-ari ng Liana Supermarket. Natatandaan niyo pa ba ang bulungan tungkol sa pandurukot ng apo at ng anak ng isang mayamang mag-aasero. Napabagsak natin ang sindikatong responsable sa pandurukot sa kanila at 52 iba pang mga biktima at sa proseso 170 na mandurukot ang napatay at nahuli.

Ang pinakamahusay na pagtugon sa pandurukot ay nasa kaso ni Rowena Tiu. Siya ay nailigtas sa loob ng walong araw, ang ransom ay nabawi, ang mga kidnaper ay naaresto at ngayon ay nahaharap sa paglilitis. Ito ang dahilan kung bakit ang pagdukot sa kanya ang una at huli sa Rehiyon 1 sa aking administrasyon.

Nais kong sugpuin ang 21 iba pa na sindikato sa parehong paraan. Tayo ay nakakakuha ng mas malinaw na imahe ng pamumuno, pagiging miyembro at lugar ng operasyon ng mga sindikatong ito. Gusto ko ngayon ang kanilang modus operandi. Sinusubaybayan ko kung paano sila minamatyagan, sinusundan at pinapasok. Sisimulan natin ito sa dalawang pinakamalaking sindikato sa Bucala at Fajardo gang. Sinubok ko ang Philippine National Police sa paghuli sa kanila sa loob ng taong ito.

Sinabi ko sa PNP na dapat nilang simulan ang paglilinis ng kanilang sariling ranggo. Naaalala niyo pa ba ang pambungad na pahina ng litrato ng pamamaril noong nakaraang sabado. Sa upuan sa harapan katabi ng driver ay isang nagtapos sa PNP academy na na-AWOL sa pwersa ng kapulisan. Siya ang tagaplano, ang negosyador ng grupo. Ang mga tampalasan sa kanila ay kahihiyan sa uniporme at pintura ng parehong malapad na brush sa karamihan na ginagawa ang kanilang trabaho ng mabuti.

Ako ay saludo sa mga lalaki at babaeng mga pulis na nakahuli at nakakumpiska ng 500 kilo ng shabu sa probinsya ng Quezon noong nakaraang taon at nahuli ang pinakamalaking isda sa pakikipagkalakalan ng droga.

Saludo ako sa mga lalake’t babae na nilusob ang mga pabrika sa Batangas, Zambales, San Juan, Varsity Hills at iba pang lugar, na nakakumpiska ng P5 bilyong halaga na iligal na droga at mga kagamitang panlaboratoryo sa pinakamalaking mga panghuhuli sa droga sa ating kasaysayan sa paglaban sa krimen.

Sa loob ng isang buwan, dapat nating buoin ang bagong Dangerous Drug Board at Philippine Drug Enforcement Agency na sinimulan ng gawin ng Kongreso. At ako ay nagpapasalamat kay Senador Barbers para sa pagtangkilik ng batas na ito sa Senado. Kasama ang Drug menance na ngayon ay nakahanay sa antas ng problema sa nasyunal na seguridad at hindi na lamang basta problema ng mga pulis. Inuutusan ko ang Sandatahang Lakas ng Pilipinas para punan ang pondo ng militar para sa intelligence at samahan ng mga sundalo ang mga paglusob sa droga na suporta sa puwersa ng mga pulis. Ang mga drug lords ay itututring na kalaban ng estado.

Sa labang ito kontra sa kalakalan ng droga, walang kompromiso, hindi para manakot o para sa pabor.

Samakatuwid, tayo ay nasa laban kontra terorismo at laban sa mga kidnaper at laban kontra sa mga drug lord at tayo ay determinado na magwagi sa lahat ng ating mga kaharap.

Ang Global Anti-terrorist Coalition ay isang makasaysayang pangyayari. Ang bagong pandaigdigang konsenso ay tinutulungan tayo sa pagsira ng cycle ng terorismo at kriminalidad. Para dito, pagbubutihin natin ang ating istratihikong ugnayan sa Estados Unidos mula sa patuloy na pagsasanay upang hasain ang kagalingan ng ating mga sundalo sa pagkilos at komunikasyon, at sa pagtapos ng kanilang mga target.

Ako ay masaya na malaman ninyo na nahuli ang pinuno ng pambobomba sa GenSan na pumatay at sumugat ng 80 katao ilang buwan lang ang nakakaraan.

Ang taong ito na ating nahuli ay ikinokonsidera na isa sa mga ekspertong mambobombang terorista.

Hindi tayo papayag na matalo. Kahit ang stalemate ay pagkatalo. Sapagkat nakataya ang ating bansa bilang isang posibleng proposisyon sa pandaigdigang ekonomiya. At dapat tayong maging vayabol kung nais nating manalo sa pinakapundamental na laban, ang laban kontra kahirapan.

Hiniling ko sa bagong halal na mga kapitan ng barangay na gampanan ang isang aktibong papel sa labang ito. Bilang unang tagaharap nito sa kanilang mga komunidad.

Tulad ng laban ng nakalipas, magaganap din sa labang ito. Bilang commander-in-chief, ako ay direktang nakatuon sa labang ito kontra sa mga kaaway ng Republika. Ito ang aking ginawa sa Abu Sayyaf, na humantong sa kamatayan ni Abu Sabaya. Ito rin ang aking gagawin sa mga kriminal gangs.
Nakasalalay dito ang pamamayani ng ating republika. Ating matatag na Republika.

Nakataya sa labang ito ang pinakabuhay ng ating lipunan ang posibilidad ng pinaka-karapatan at kalayaan, na nananatiling kinakalaban sa mahabang panahon.

Ang karapatang magtrabaho ng mapayapa ay tulad ng karapatan sa buhay at kalayaan, at kapag ang mga ito ay nanganib, ang kanilang preserbasyon gamit ang lahat ng nasasabatas na paraan ay hindi lamang magiging isang mataas na karapatan kundi isang nangingibabaw na tungkulin. At ang tungkuling ito ang aking ipatutupad.

Ilulunsad natin ang labang ito ng may poot sa ngalan ng lahat ng mga biktima: sa kanilang mga na negosyo na nawasak ng pangingikil, sa mga napababa ng kahirapan dahil sa takot, sa mga taong nasira ang buhay dahil sa adiksyon, at sa mga ginawang hostage at pinatay. Para sa kanila: Dapat nating tubusin ang sakit. Dapat nating tubusin ang nawala sa kanila.

Iminumungkahi ko sa sama-samang kagalingan ng Kongreso, kasama ang diwa ng pagka-maagap, ang bagong panukalang-batas na magpapatibay sa ating legal na pananggalang sa labang ito: ang Anti-Terrorism Bill. Kapag naipasang batas, ito ang ipapasak sa mga butas kung saan lumaganap ang krimen at pinahina ang demokrasya. Ang Kongreso’y magtatala rin ng realokasyon ng pondo sa badyet ng taong ito upang mapagbuti ang kapabilidad sa paglaban ng krimen sa bansa.

Mayroong iba pang bilang ng mga kritikal na panukalang-batas na may malapit na kaugnayan sa pangkalahatang takbo ng sosyal, ekonomikal, at pulitikal na reporma. Ako ang hahawak ng mas maraming pagpupulong kasama ang Lehislatibo-Ehekutibong Development Advisory Council, o LEDAC, upang itulak ang momento ng reporma.

Dapat tayong magtulungan, tulad nang sinabi ko nang isang taon, gumawa ng batas na tatanggap sa lupang sakahan bilang loan collateral, upang maalis ang malaking hadlang sa pamumuhunan sa agrikultura.

Dapat nating ipasa ang Special Purpose Vehicle Act upang mahikayat ang mga kumpanyang namamahala ng ari-arian na ibalik ang produktibong sirkulasyon ng ari-arian na ngayon ay nakatali sa problematikong mga pautang.

Dapat tayong magpasa ng batas na magbibigay sa mga Pilipinong nasa ibayong-dagat ng karapatan na bumoto, na naaayon sa konstitusyon. Dapat tayong magpasa ng batas na magbibigay ng patas na respeto at pagkilala sa mga Pilipino sa ibang bansa na may dalawang citizenship, na naaayon sa ating nasyonal na kagitingan. Ito ay kaunting pagbalik sa napakaraming kontribusyon ng mga Pilipinong nasa ibang bansa sa nasyonal na kapakanan.

Dapat natin ipasa ang Transco Franchise Bill para magawa ang elektrikal na serbisyo na mas mahusay at mas maaasahan.

Kahit saan man ako magpunta, tinatanong ko ang mga tao tungkol sa kanilang binabayaran sa kuryente. Ito ay hindi lamang isang panandaliang paalala. Lagi ko itong iniisip sa lahat ng oras.

Nakita ninyo ang inyong nakaraang mga bayarin sa kuryente. Alam ninyong sila ay bumaba. Dahil Ibinaba ko ang PPA.

Hindi ako ang nag-imbento ng PPA. Ako rin ay nagmana nito. Ngunit pinili ng aking administrasyon na komprontahin at tingnan itong mabuti at hanapan ng mga solusyon.

Bago ako naging Presidente, tayo ang ikalawa sa may pinakamahal na enerhiya sa Asia. Ngayon, tayo ay bumaba sa ika anim. Ito ang unang bunga ng komprehensibong sampung puntos na plano na ating ipinapatupad upang maibaba ang halaga ng kuryente.

Tayo ay bumili ng koryente sa unang pagkakataon para sa Barangay ng Balud, Masbate, ng Lawa ng Lanao, at 1,500 iba pang mga barangay

Napaunlad natin na ang serbisyo ng koryente sa Boracay dahil sa pamamahala sa electrikal na kooperatiba. Sa ibang elektrikal na kooperatiba, hiling ko sa inyo: maging mahusay sa inyong mga operasyon at pagbutihin ang serbisyo sa mamimili.

Sa mga electric utilities, hiling ko sa inyo: maging tapat sa inyong pangongolekta at kontrata sa inyong kasamahan.

Sa NAPOCOR at Meralco hiling ko sa inyo; tigilan ang pagtatalo at sa halip magkasamang magtrabaho para makapagbigay ng insentibo sa presyo sa malalaking kumokonsumo para magamit ang sobrang enerhiya, mahikayat ang gawaing pang-ekonomiya, at makagawa ng mga trabaho.

Ang pag-aaral sa mga kontrata ng independent power producers ay may mga resulta na. Tayo’y may tatlong buwan para isagawa ang mga konkretong planong aksyon na mula sa mga pag-aaral na ito, na aalis ng pasakit sa ating mga mamamayan.

Malapit na tayong magkakaroon ng pinaka-unang Wholesale Electricity Spot Market sa Asya, hindi kasama ang mga patibong ng California. Sa tamang oras, bibigyan natin ang mga komukunsumo ng kapangyarihang mamili ng suplayer ng kanilang koryente. Ibibigay namin sa inyo ang kapangyarihang mamili.

Ang kapangyarihang mamili ang magdadala ng mas mababang presyo at mas magandang serbisyo.

Kasa ang mas murang enerhiya darating ang mas palaban na ekonomiya, at mas maraming mamumuhunan.

Alam natin kung saan tayo patungo at paano pumunta roon: tayo ay nagtatanim ng mga bato sa ating daanan para sa isang matatag na republika at isang masaganang bansa.

Ang Republika ay hindi nabubuhay sa pagpapahayag ng lamang nito.

Ang Republika ay dapat na nasa reyalidad at lalo na sa pagbabagong ginagawa nito para sa mas magandang buhay ng mga mamamayan nito.

Hindi ito ibinigay na gawain kundi isang tungkulin, isang proyekto na ginagawa ng isang buong lipunan para sa pag-unlad at preserbasyon nito.

Ang Republika ay tulad ng isang pananggalang na kailangan ng matibay na braso upang mahawakan ito.

Ang Republika ay tulad ng isang bubong, at pader, na kailangang gawin.

Ang republika ay isang bantayog na sa pagbuo nito, ang bawat isa ay dapat magbahagi ng pinakamagandang bato ayon sa kanilang abilidad na ito ay bigyang hugis. Sa huli, ang batong ito ang tanging bagay na maaalala.

Tulad ng aking ama, ako ay nagtatrabaho sa aking bato. Ang bato ng matatag na republika. At nais ko na ako ay maalala.

Maraming ordinaryong mga Pilipino, marami sa kanila ay mga estudyante, dumating, tumayo at nakiisa sa EDSA, para sa mas magandang gobyerno.

Sa kanila ako natingin sa pag-validasyon.

Alam ko na sa akin naghahanap ang maraming Pilipino ng tamang katwiran sa kanilang desisyon na pumunta sa EDSA. Hindi ko sila dapat biguin.

Para sa kanila ang aking mahirap na pagtatrabaho sa bato na magkakasya lamang sa itaas ng aking ama, sa pagdaragdag ng seguridad sa sosyal na hustisya at kasaganaan sa pangakong sosyal na pagkapantay-pantay na kaniyang lubos na pinaniwalaan.

Ang malakas na republika ay para sa mahihina, para sa mahihirap, para sa walang trabaho, para sa nagugutom, para sa nanganganib; para sa agrabyado , para sa mga api!. Yan ang malakas na republika para sa kanila.

Tungo sa tagumpay ng malakas na republikang ito, dadalhin ko ang buong bigat ng ehekutibo, at tatawag sa mga lokal na opisyal ng gobyerno, upang idagdag ang kanila. Ito ang ating madalas nating problema: ang ating pagsasaluhang tagumpay.

Ako ay umaasa na makakuha sa Kongreso ng tulad na kooperasyon na ipinaabot nila sa akin noong isang taon.

Ang hudikaturang sangay ay hindi na kailangan ng paalala sa pangunahin nilang dapat gampanan sa hindi na binabanggit na bahagi ng hustisya, patas, integridad at katotohanan sa pagbalanse ng batas at kaayusan.

Labing walong buwan na nang pagpatay sa maliliit na apoy at pagpapaginhawa sa nasaktang mga damdamin, habang ginagawa ko ang inaasahan kong malaking hakbang para sa pag-unlad ng ekonomiya.

Ngunit dumating na ang oras. Dapat natin ngayon ialay ang ating mga sarili sa paggawa nang malalaking hakbang tungo sa tagumpay ng malakas na Republika.

Sa pagbalik tanaw sa daang aking pinagmulan, nakita ko, ng may kaunting hinayang, ang pira-piraso ng mga nasirang pagkakaibigan. Ngunit inalo ko ang sarili sa pag-asa na darating ang oras na ang nasirang pagkakaibigan ay maghihilom at ang mga sama ng loob ay malilimutan sa kolektibong kasiyahan ng ating pare-parehong tagumpay.

Sa huli, tayo ay isang bansa sa ilalim ng Diyos, isang mamamayan, na may isang pagnanais: isang bansang na mabuti sa kaya nitong makamtan.

Para sa bansa na maging isang mabuti, maraming tamang desisyon ang mahirap na desisyon. Ako ay gumawa ng ilang mahirap na desisyon. At ako ay gagawa pa ng mas maraming mahirap na desisyon sa mga taong darating. Dahl ang mas medaling daan palabas ay maaring makapagpaantala ng sakit ngunit tanging maikling problema. Ang Mahirap na desisyon na siyang tamang desisyon,dahil sila ay angbibigay serbisyo sa mga tao na siyang pinagmumulan ng pagasa para sa hinaharap.

Sa nakalipas na isang taon at kalahati:
Pinangunahan ko ang ating upang tayo ay kilalanin at respetuhin ng mundo sa ating ekonomikong disiplina.

Pinangunahan ko ang ating mga sundalo sa paggapi sa Abu Sayyaf.

Pinangunahan ko ang ating gobyerno sa pag-abot ng ating mga target para sa kapakanan ng ating mamamayan.

Ngayon papangunahan ko ang ating bansa tungo sa matatag na Republika.

Manatili kayo sa akin. Samahan niyo ako! Itayo natin ang matatag at malakas na Republika!

MARAMING SALAMAT SA INYONG LAHAT.

Kalagayang Pambansang Talumpati ni PGMA sa pagsisimula ng unang regular na sesyon ng ika-labindalawang Kongreso.
Mababang Kapulungan, Batasang Pambansa, Quezon City (Hulyo 28, 2003)

Salamat, Ispiker de Venecia. Vise Presidente Guingona; Presidente Ramos; Presidente ng senado na si Senador Drilon; Punong Hukom Davide at mga miyembrong hukom ng Korte Suprema; kapita-pitagang mga miyembro ng senado at ng mababang kapulungan; ang ating kagalang-galang na si Arsobispo Franco, at mga kapita-pitagang mga samahang pan-diplomasya; mga miyembro ng gabinete; Heneral Abaya at mga opisyal ng sandatahang-lakas; Heneral Ebdane at mga miyembro ng kapulisan; mga kapwa manggagawa sa gobyerno; kababaihan at kalalakihan.

Kahapon, walang pagdanak ng dugo, walang pagkawasak sa mga ari-arian at sa loob lamang ng isang araw, ay ating napigilan ang isang masamang pagplano na pagrerebelde na isinagawa ng ilang naliligaw na mga opisyal ng militar.

Mariin nating tinututulan ang ganitong mga gawain at itoy buong lakas na paggagamitan ng batas. Pati na rin ang politikal na komponent nito.

Subalit, ito’y nagpapakita ng napapailalim na suliranin na kailangan nating matugunan. Ako’y bumubuo ng isang independenteng komisyon na mag-iimbistiga ng mga ugat ng pagrerebelde at mga panghihikayat na nag-udyok nito. Sa mungkahi ng ating Defens sekretari Angelo Reyes, bumubuo rin ako ng isang independenteng komisyon na mag-iimbistiga sa bombahang naganap sa Davao.

Ito ay ating tatapatan ng isang komisyong panreporma sa PNP.
Nagpapasalamat ako sa pambansang kapulisan para sa kanilang buong-buong suporta sa pag-pigil sa krisis na naganap, at ako rin ay nakakasiguro na kahit sila mismo ay malugod na tinatanggap ang isang komprehensibong reporma na magsasaayos ng kanilang organisasyon di lang pati ng mga kabiguan nito sa pagtakas ni Al-Ghozi, pati na rin ng mga araw-araw na mga tiwaling nangongotong na mga pulis.

Sa ngayon, dapat tayo’y payapa na: payapa sa Hilaga at sa kanayunan, ligtas sa ating mga tahanan at may seguridad sa ating mga komunidad. Subalit tayo’y nananatili sa pakikidigma, laban sa terorismo, laban sa kurapsyon, laban sa sakit, at laban rin sa mga droga, ang pinakamalaking kasiraan na hinaharap ng ating bansa ngayon.

Noong nakaraang limang linggo, nakagawa tayo ng isang malaking dagok kontra sa mapanirang droga. Walong bilyong piso sa loob ng limang linggo. Nakakalungkot lamang na ilang araw matapos ang penultimadong tagumpay kontra sa mapanirang droga, ay kailangan nating labanan ang mga rebeldeng ito.

Hindi tayo puwedeng manatiling watak-watak habang nasa kalagitnaan tayo ng matinding pangangailangan upang magkaisa. Sinasabi ko ito hindi lang sa kongresong napupulong dito ngayon, subalit sa buong bansa.

Kailangan ko kayo; Kailangan natin ang isat-isa.

Iyon ang aking sinabi nang naluklok ako bilang pangulo noong 2001. Sinabi ko noon na panahon na ng pag-hilom sa ating lipunan.

At sa aking unang State of the Nation Address, pinagdiinan ko ang mga batayang hangarin ng karaniwang Pilipino: trabaho, pagkain sa bawat mesa, tahanan, edukasyon.

Inilahad ko ang aking mga target:

Isinusumite ko ngayon sa Kongreso at sa nasyon ang teknikal na pagtatala ng performans ng aking pamamahala. Sa kabuuan, masasabi kong malaki ang mga naisakatuparan sa ating mga layunin.

Hindi lumampas ang dalawang buwan pagkatapos noong State of the Nation Address, noong 9-11, nagbago ang mundo. Sa mga batayang hangaring trabaho, pagkain sa bawat mesa, tahanan, at edukasyon, ating idinagdag ang kapayapaan.

Ngunit dahil hindi pa matatag ang ating republika, hindi pa natin maaasahan na kung ang isang pangulo ay mag-uutos parang isang presidente ng isang korporasyon, ay maiintindihan at susunod kaagad ang mga institusyon at burokrasya. Sa isang nasyon kung saan ang mga institusyon ay marupok pa, ang pinuno ng isang umuunlad na bansa ay di maaaring mag-patakbo ng isang umuunlad na bansa tulad ng isang korporasyon.

Para sa mga praktikal na adhika ng sambayanan, nabuhay ang gobyerno upang magbigay ng trabaho, tahanan, edukasyon, kapayapaan, pagkain sa bawat mesa. At upang maibigay ng sapat at dependable, ang gobyerno’y kailangan magkaroon ng kapasidad na makapagpatupad ng mabuting polisiya at magpaabot ng mga pangunahing serbisyo sa pamamagitan ng matatag at responsibong mga institusyon na may manggagawang nararapat at may dedikasyon sa burokrasya. Sa maikling salita, ang gobyerno’y kailangang maging instrumento ng isang matatag na republika.

Subalit ang isang matatag na republika ay hindi nangyayari ng isang gabi lang; kahit sa loob pa ng dalawa o tatlong taon. Ni sa wakas ay hindi rin ito puwedeng mangyari.

Sa ganitong kalagayan, ang unang kagalingan ng isang modernong pinuno ay ang palagiang kasanayan sa tamang perspektibo, ang kapasidad na mapanatili ang kanyang orihinal na pokus, at magpatuloy anuman ang mangyari.

Kailangan niyang manatili sa kanyang mga prayoridad na maingat na pinili, kaysa ibasura ito kada unang isyu na walang-pagiisip na ipinataas.

Nananatili ako sa aking mga prayoridad; mga trabaho, pagkain sa bawat mesa, tahanan, edukasyon at kapayapaan.

Marami sa ating mga reporma ay matagal pa bago magbunga. Subalit sa pagdating ng panahon, ang ating bansa ay mapapakinabangan din kung ano man ang unti-unting inani, itinanim at inalagaan. At ito’y magbubunga ng marami.
Sa katunayan ay nagsimula na ang
ating pag-ani.

Sa kapayapaan:

Nakagawa tayo ng malaking dagok sa terorismo at, sa tulong ni Ispiker Jose de Venecia, ay nakagawa tayo ng mga hakbang tungo sa negosasyong pangkapayapaan sa dalawang prontera: sa MILF at sa NDF.

Sa susunod na linggo, magsisimula na ang pag-uusap ng mga lupong pangkapayapaan ng gobyerno at MILF tungo sa isang panghuling kasunduan pang-kapayapaan.

Makakagamit tayo ng mabubuting tulong ng Malaysia tungo sa paghahanap ng politikal na solusyon sa ating sigalot sa MILF, habang naghahanap tayo ng tulong sa Estados Unidos para sa rehabilitasyon ng mga erya ng sagupaan at pagsugpo sa pinagmulan ng digmaan.

Tayo – lahat tayong mga Pilipino — ay kailangang magdesisyon ngayon, sa wakas, kung ang gusto ba natin ay kapayapaan o digmaan. Walang daan tungo sa kapayapaan. Kapayapaan ang daan.

Subalit kung ipagpipilitan ng ilang mga kaaway ng ating republika ang digmaan, wala akong magagawa kung hindi tapatan sila upang ipagtanggol ang ating mga kababayan.

Nagpapasalamat ako sa senado para sa pag-raratipika ng pitong kumbensyon ng UN laban sa terorismo. Hinihingi ko sa kanila ngayon ang natitirang lima.

Hinihingi ko rin sa Kongreso na ipasa na ang batas kontra terorismo, at isama rito ang pagpataw ng mabigat na parusa sa kapabayaan sa pangangalaga ng mga pinaghihinalaang terorista.

Kasama ng terorismo, ang problema ng droga ang pinag-uugatan ng matinding pagkabahala ng mga mamamayan tungkol sa kanilang personal na kaligtasan.

Ang katiwaliang nilikha ng kalakal sa droga ay malalim ang lagos at bumabagtas sa lahat ng sektor. Dapat nating kapootan ang walang pakundangang pagsira sa buhay ng ating mga mamamayan na maaaring humantong sa pagkawasak ng ating mga institusyong demokratiko.

Kapag nakakausap ko ang mga magulang ng mga magulang ng mga adik sa droga, nawawasak ang aking puso, ngunit lalong tumitibay ang loob ko na tama ang aking desisyong itaas ang antas ng ating paglaban sa bawal na gamot.

Dadalhin ko ang labang ito sa bawat lalawigan at lungsod hanggang umabot sa mga barangay upang kumatok tayo sa mga pinto ng bawat pamilyang Pilipino. Isa itong laban na dinadala ko kahit saan, kung kailangan nating kumatok sa bawat pinto.

Maglulunsad tayo ng kampanya sa mga paaralan at mga komunidad para sagipin ang kabataan at bigyan ng bagong-buhay ang mga lulong sa droga at tiyaking hindi sila malululong muli!

Pipigain natin ang suplay sa kalye sa paraang kahit na ang masalapi ay mahihirapang sustentuhan ang kanilang bisyo. Pipilayan natin ang operasyon ng mga pinuno ng droga at ng kanilang mga padrino sa mga pasilyo ng kapangyarihan.

Nagpapasalamat ako sa Kongreso sa pagpapasa ng batas sa Anti-Money Laundering dahil tutulungan tayo nitong mapigilan ang pera ng mga pinuno ng droga. Inuutos ko ngayon sa sekretarya ng badyet at manejment na maglaan ng isang daang milyong piso para sa implementasyon nito. Ito ang ating laban at tayo ay magtatagumpay.

Para sa mga malalaking isda sa iligal na droga, mahirap na ang magmoratoryum sa hatol ng kamatayan.

Ngunit sa ibang bagay, para sa buhay pa rin ako. Aking tatanggihan ang anumang panukalang batas na susubukang ipuslit ang aborsyon.

Tungkol sa Edukasyon:
Noong 2001, sinabi ko na ang ating literasi sa ingles ay binibigayan tayo ng kompetitiv na angat sa ICT. Sinabi ko rin na upang ihanda ang kabataan na maging susunod na henerasyon ng maaalam na manggagawa , ay itataas natin ang kalidad ng pagtuturo sa Math at Science sa pangunahing edukasyon.

Kaya dinagdagan natin ang oras para sa Matematika at Ingles at pinag-ibayo ang laman ng Science sa bagong curriculum

Nagtayo tayo ng eskwelahan sa anim na raang barangay na dati’y walang paaralan.

Sinisimulan natin ang programa sa malayong pagkatuto o edukasyon sa tv para sa apat na raang pamayanang malayo at kulang ang guro.

At kagaya ng presidente ng senado na si Franklin Drilon, samahan niyo akong magtayo ng silid-aralan sa lahat ng paaralang lumalampas sa sandaang mag-aaral bawat silid. Sa ganitong paraan, sa wakas, ay maaalis na natin ang matagal nang kakulangan ng iskul bilding.

Tungkol sa Tirahan:
Tayo ay nakapagpatayo ng higit sandaan-libong bahay para sa mga maralita at halos dalawandaang libo para sa mga manggagawa.

Binigyan din natin ng katiyakan sa lupang tinitirikan ang halos tatlundaan-libong mahihirap na pamilya.

Pinagtibay natin ang ansestral na lupang pagmamay-ari ng mga katutubo sa mahigit tatlundaan animnapung libong ektarya ng lupain.

Tungkol sa pagkain sa bawat mesa;
Ang self-rated na kagutuman ayon sa mga sarbey ay bumaba sa 6.6% kumpara sa 12.7% bago ako naging presidente.

Mayroon tayong pirmihang suplay ng bigas sa halagang labing anim na piso bawat kilo para sa mahihirap.

At ayon sa masugid na pagmonitor ni Mar Roxas, ang ating sekretarya ng komersyo, mula noong ako’y naging pangulo, nanatiling P8.50 ang halaga ng pangmasang sardinas, P11 ang mantikang lapad, P23 ang mantikang long-neck, P28 ang puting asukal, P23 ang pulang asukal, P28 ang kondensada, P115 ang baboy, P90 ang manok, at P160 ang baka. Matatag itong mga presyo mula nang ako’y naging pangulo. Dahil dito, ngayon pinakamababa ang ating inflation rate sa loob ng dalawampung taon.

Malamang ito ay dahil ang aking administrasyon sa tulong ng Kongreso ay taun-taon gumugugol ng dalawampung bilyong piso para sa makataong modernisasyon ng agrikultura.

Namahagi tayo ng halos kalahating milyong ektarya sa ilalim ng reporma sa lupa. Mas marami pa tayong magagawa sa tatlumpu’t walong bilyong pisong inilaan para dito ng desisyon ng Korte Suprema tungkol sa nakaw na yaman.

Binabati ko ang Korte Suprema na sa wakas ay iginawad ang halos inabot ng matagal bago pa natupad: ang pag-ootorisa sa alokasyon at paggamit ng mga pribadong nakaw na yaman para sa kapuri-puring pampublikong layunin.

Hinihiling ko sa Kongreso na maglaan ng bahagi nitong pondo bilang kabayaran sa mga naging biktima ng paglabag sa karapatang pantao noong batas militar.

Mas malaki rin ang maitutulong ng gobyerno sa mga magsasaka ng niyog ngayon na naresolba na pabor sa magsasaka ang kaso ng Coco Levy. Uulitin ko ang sinabi ko noon pang 2001, sisiguruhin ko na makikinabang sa coco levy ay ang mga maliliit na magnyo-niyog. Hindi ko sila pababayaang madehado.

Sinabi kong maaaring magkaroon ng isang milyong bagong trabaho sa agrikultura at pangisdaan. Nakapagbigay tayo ng higit pa sa kalahating dami nito dalawa’t-katlo palang ng aking termino.

Ngunit upang mabuo ang isang milyon, kailangan isabatas natin ang panukalang gamitin ang bukirin bilang kolateral sa utang para lumawak ang daan sa rural na pagpapautang at kapital.

Para sa mga di mabilang na insentibo na ibinigay ng Kongreso sa negosyo, ay gumawa ako ng mga parehong programa upang makapagbigay ng parehong oportunidad sa manggagawa sa pabrika at sa sakahan.

Hindi ako lumalagda para usisain ang ekonomiks at sosyal na polisiya. Silang kulang sa buhay ay di dapat mag-agawan sa mga tira-tira sa paa ng mga taong sobra-sobra ang nasa mesa.

Bilang pakikipag-ugnayan sa mga pinakamahirap ng ating bansa hinggil sa pinakamalubhang mga problema natin, dinalaw ko ang mga di-kilalang barangay.

Nawasak ang aking puso nang narinig kong namatay ang Calisaan quadruplets.

Lalong nakumbinsi akong pag-ibayuhin ang mga serbisyong pangkalusugan, gaya nang mabuti nating paglaban sa SARS.

Ngayon ang mga gamot na madalas gamitin ng mahihirap ay nabibili sa kalahating presyo sa mga ospital ng gobyerno.

Sa Philhelath Insurance naman, bago ako naging pangulo, isa’t kalahating milyong maralita ang sakop. Ngayon, halos pitong milyon na.

Gusto kong palawakin ang mga ito, ang murang gamot, at dapat hangarin natin na lahat ng dukha ay masakop sa Philhealth. At upang tustusan ang unibersal na sakop ng Philhealth, hinihingi ko sa Kongreso na ipasa ang panukalang batas sa pagtatala ng pagkakasala sa buwis.

Tungkol sa trabaho:
Sinabi ko noong 2001 na upang dumami ang trabaho, kailangang isa-ayos ang klima para sa pamumuhunan.

Nakaraang taon, ang ating ekonomiya ay tumaas ng 4.4 porsyento ng GNP at 5.6 porsyento sa unang kwarter ng taong ito. China at Vietnam lang ang mas nakagaling.

Ang kahirapan ay unti-unting nagagapi. Muli, ang self-rated na kaharipan ayon sa sarbey, ay nasa pinakamababang porsyento ng populasyon sa loob ng nakaraang 16 na taon.

Ang mga pandayuhang pamumuhunan ay tumaas ng 26 porsyento sa unang kwarter kumpara sa parehong kwarter nang nakaraang taon.

Subalit kailangan nating bawasan ang tangka sa buhay, pati na rin sa negosyo dito. Ito ang dahilan kung bakit ang mga dating masasamang loob ay kailangang ipasok sa kulungan.

Ating mababawasan ang gastos sa pagnenegosyo sa pamamagitan ng paglaan ng mga pangunahing imprastraktura: mga kalsada, transportasyon at isang mas mabisa at pinaunlad na sektor ng enerhiya .

Ang ating program pangkalsada ay simbolo ng isang matagal nang inaantay na pagpapalawak ng North Expressway.

Sa transportasyong pang-masa, sa pagtatapos ng taong ito, ay ating kukomplituhin ang loop ng Light Railway System ng Metro Manila- mula Santolan sa Pasig patungo sa Aurora Boulevard sa Cubao, at sa Quiapo papuntang Blumentritt tungong Edsa sa Pasay at pabalik ng Cubao.

Hindi tumaas ang pasahe mula noong una kong State of the Nation Address. Kaya mga drayber ng jeepney nagpapasalamat ako, hindi ko kayo pababayaan.

Upang mabawasan ang gastos sa transportasyon ng mula Mindanao hanggang Luzon, ay gumawa tayo ng Nautical Highway, isang sistema kung saan ang mga kargo trak mismo ay bibiyahe diretso sa destinasyon nito, na makakagawa ng inter-island na pagdaong ng mga maliliit na barko, sa halip na may babaan at sakayan sa bawat daungan. Babawasan nito ng 30 porsyento ang gastos sa bawat daungan ng mga produkto mula Mindanao gaya ng kopra, bigas, mais at gulay.

Nagbigay tayo ng koryente sa mahigit tatlunlibot at anim na raang barangay. Habang sa Metro Manila, ang isang mamimili na gumagamit ng 100 KWH ng koryente ay nagbayad ng P526.48, nakaraang Mayo. Ngayon ay nagbabayad siya ng P423.20, isang pagbaba ng P100 o 20 porsyento. Ang kaso niyang ito ay isa sa halos 2 milyong tahanan na nakikinabang mula sa lifeline rate program ng Energy Regulatory Commission. Dagdag pang 119 na elektrik na kooperativ franchise na mga erya ay mag-ooperate na rin upang bawasan ang mga presyo sa ilalim ng Loan Condonation Program ng Electric Power Reform Act na kayo, ating Kongreso ay ipinasa noong 2001. Kaya maniwala kayo sa akin kapag sinabi ko na mula sa pagiging pangalawa sa pinaka-mahal na koryente sa asya-pasipiko, nakaranggo na tayo sa pampitong puwesto.

Subalit kinakailangan natin ng 6000 megawatts pa ng koryente sa susunod na sampung taon. Ito ang dahilan kung bakit kailangan nating ipasa ang panukalang batas sa Transco upang ating mapanatili ang isang paborableng ranggo sa ating pagdadagdag ng kapasidad.

Kapag binawasan natin ang gastos sa negosyo, dapat huli dito’y ang mga suweldo, at ang una’y dapat na red tape.

Kaya nagsasagawa ako ng sorpresang pagbisita sa mga tanggapan ng gobyerno, upang pasiglahin ang talagang nagsisikap at gisingin kung sino ang natutulog sa trabaho

Pinalakas natin ang pambansang ekonomiya — agrikultura, maliliit na negosyo, pabahay — upang anumang mangyari sa dayuhang ekonomiya, matatag pa rin ang Pilipinas

Naglaan tayo ng sampung bilyong piso para sa murang pautang sa maliliit na negosyo. Nagamit na ito, kaya dadagdagan muli natin ng higit pa sa sampung bilyon.

Ang interest rates ay patuloy na bumababa.

Magaling na monetaryong polisiya at piskal na balanse ang mga susi.

Ang ating mga kita ay nilagpasan ang target ng 21 bilyong piso sa unang limang buwan ng taong ito, kung saan tayo’y pinatatakbo ng IT, at tinulungan ng mga lifestyle checks at 50 kaso ng pagpaparusa at pagpapatanggal sa trabaho dahil sa katiwalian at kurapsyon.

Kaya, sinigurado natin na ang kakulangan sa pondo ay mababa sa hangganan.

Pinasasalamatan ko ang Kongreso sa pagpapasa ng ating batas sa E-procurement dahil tutulungan tayo nito na bawasan ang mga gastusin. Ngayon, aking hinihingi sa Kongreso na kumpletuhin ang pagpapasa ng mga panukalang batas sa Excise Tax Rationalization at ang National Revenue Authority.

Subalit hindi lang dapat natin bawasan ang kurapsyon sa mga nakatalaga kundi pati na rin sa mga ihahalal na mga opisyal.

Kasabay ng lubos na pinansyal na suporta sa aking pamahalaan, ang rehistrasyon, bilangan, pagdadala ng mga boto sa halalang Mayo 2004 ay lubos na magiging computerized.

Ngayon, aking hinihingi sa Kongreso na magsimula ng mga reporma sa kampanyang pinansyal; upang iangat ang playing field at upang palawakin ang pamimilian ng mga boboto para sa mga karapat-dapat na mga kandidato.

Ang lakas ng ating klima sa pamumuhunan ay nakataya rin ng malaking parte sa mga realidad ng ating global at rehiyonal na kapaligiran at kung paano natin gagamitin ang mga realidad na ito para sa ating kapakinabangan.

Ang ating bansa ay napakalapit na sa muling pag-abot ng istratihikong importansya sa geopolitics bilang isang aktibo at respetadong boses sa mga internasyunal na usapan.

Kilala na ngayon ang Pilipino bilang isang tunay na pandaigdigang manggagawa, sa sarili at ibang bansa.

Nagkaron tayo ng pinakakaunting bilang ng mga welga sa loob ng nakalipas na 21 taon.

Mabilisang nakikilala ang Pilipinas bilang isang huwarang estado ng mga kritikal na operasyon na humihingi ng mataas na kalidad ng edukadong Ingles sa puwersa ng mga manggagawa.

Walong milyong Pilipino ang nakatira at nagtatrabaho sa ibang bansa, sa mga trabaho kung saan sila’y nakikinabang sa di mapantayang kompetitibong angat ng wikang Ingles na edukasyon, maunlad na mga kasanayan at naiibang mapagkalingang katangian.

Ang Pilipino ay magtatrabaho kahit saan dahil siya ay hindi natatakot. Tulad ni Manny Pacquiao, kung mabibigyan ng pagkakataon na makipaglaban, ay maaabot niya ito at mananalo siya. Ito ay nararapat lamang sapagkat dahil sa inyong trabaho sa Kongreso, ang mga OFW ay nabigyan ng karapatan sa pagboto habang nasa ibayong dagat.

Nararapat rin lamang na nilagyan ko ng bagong perspektiba ang ating mga pakikipag-ugnayan sa Estados Unidos, kung saan nakatira ang tatlong milyong Pilipino at kung saan ako ay gumawa ang pagbisita bilang natatanging pang-estadong bisita nito ng taon. Ang mga benepisyo ng ating kasunduan sa Estados Unidos ay malaking hinihigitan ang mga suliranin ukol sa soberanyang subordinasyon. Magkaron dapat tayo ng tiwala na makipagkasundo sa ibang bansa bilang tulad natin — gaano man kayaman, gaano man katatag, tulad ng Tsina, Japan o mga miyembro ng EU o Estados Unidos.

Tayo’y nag-abot ng kamay sa mga mabubuting kaibigan at mga karatig-bansa tulad nina Punong Ministro Mahathir ng Malaysia, at Presidente Megawati ng Indonesia – kasabay ang mensahe na dapat tayong magkaisa lalo na kung may kinalaman sa demokrasya at seguridad.

Ang panguluhan ay laging nahaharap sa mabibigat na suliranin.

Terorismo, droga, Sars, mga OFW, Mindanao, kahirapan, kurapsyon, pamumuhunan, destabilisasyon – masasaisip ang mga ito habang ni-rerebyu natin ang mga krisis at oportunidad ng nakaraang taon.

Sinusuma ng mga ito ang mga suliraning hinarap natin at mga di-ordinaryong pagtugon na nagawa natin, maging tayo ay ginugulat at binubuhay muli ang pananampalataya sa ating kinabukasan.

Barangay Vacante, Alcala, Pangasinan ay nakakuha ng SARS, sinalo ang epidemya, nilabanan ito at matapang na nasugpo ang krisis na ito.

Barangay Inug-ug, Pagalungan, Maguindanao ay magalang na hiniling sa MILF at sa militar na umalis at dalhin ang kanilang sagupaan sa ibang lugar, at dahil dito nagawang sanktuwaryo ng kapayapaan ang kanilang komunidad.

Si Sonny Ayao, umayaw sa giyera at naging organayser ng komunidad kahit na siya ay naging MNLF sa edad na labindalawa, at pagkatapos maging mujahideen sa loob ng dalawampu’t pitong taon.

Ang mga Pilipino sa Kuwait , na-inihiwalay ng digmaan subalit tinanggihan na iwanan ang kanilang trabaho, inalagaan ang kanilang sarili at ang mga tao sa kanilang paligid habang nasa gitna ng sagupaan sa Iraq.

Teacher Josette Biyo ng Iloilo, pandaigdigang kampiyon ng pagtuturo ng science at math, ay may kapangalan na planeta sa sistemang solar.

Luz Lozada, 72 years old, ng San Isidro, Davao del Sur—hinirang na natatanging magsasaka. Siya ang modelo ng Hybrid Rice Technology, ang simbolo ng ating modernisasyong agrikultural.

Nilabanan ng mga pulis na sina opiser Cayetano Gannaban at Raul Graza ang 20 rebelde sa isang pagsugpo ng sunog sa Quinapondan, Silangang Samar.

Police Colonel Boysie Rosales, kilabot ng mga drug lords, tumanggi sa suho na P35 milyon.

HInahangaan ko ang gilas ng maraming Pilipino, ang malalim nating kaban ng kabayanihan at talino, ating matibay na kalooban upang mabuhay, maglingkod at mangibabaw.

Ang ating pangarap ay walang kabawas-bawas — isang matatag na republikang hindi matitinag ng makasariling interes, yamayabong sa mga gumaganang institusyon ng pamamahala, naglilingkod sa isang masipag na lipi saanman ito kailangan upang maibigay sa kanila ang karapat-dapat nilang tanggapin.

Ang buhay liderato ay mahirap, may kakaunting pahinga para magbigay kaginhawaan. Ngayong mga araw na ito, natatagpuan ko ang bihirang pagkakataon ng kaligayahan kasama ang pamilya — lalo na aking apo na si Mikaela.

Nararapat lamang na gawin ko ang lahat upang siguraduhin na ang kinabukasan ay magiging mabait kay Mikaela at sa kanyang henerasyon, kaya kailangan nating lahat magsikap na baguhin ang ating mga takot tungo sa katatagan na gumawa ng tama, di lang nag-iisa, subalit kasama ang ating mga anak at apo.

Nasa giyera tayo. Giyera laban sa terorismo. Giyera laban sa katiwalian. Giyera laban sa kasakitan. Giyera laban sa droga. Giyera laban sa Distabilisasyon.

Sa ating sama-samang pakikipaglaban at pagtutulungan, tayo ay mangingibabaw at magwawagi.

No agtutunos tayo nga agtrabaho, agba leygi tayo.

Abe-abeng makilaban ampon mag-obra, mangibabo tamu.

Sa atong panaghiusa sa pagtrabaho ug pagbuntog sa mga kaaway, molampos gayod kita.

Sa aton pag-inupod sa mga ulubrahon kag sa pakipag-away, kita gid ang magpangibabaw.

Kasihan nawa ng Diyos ang Pilipinas.

Maraming salamat sa inyong lahat.

Kalagayang Pambansang Talumpati ni PGMA sa pagsisimula ng unang regular na sesyon ng ika-12 Kongreso.
Mababang Kapulungan, Batasang Pambansa, Quezon City (Hulyo 26, 2004)

Salamat Ginoong De Venecia, Bise-Presidente Noli de castro, Presidente Fidel Ramos, Senet President Drilon, Punong hukom Davide at mga hudikatura ng Korte Suprema, honorableng mga miyembro ng senado at ng mababang Kapulungan, kanyang ekselensi Arsobispo Franco at mga ekselensi ng diplomatikong samahan, opisers at miyembro ng gabinete, mga kumander ng sandatahang lakas, opisers at miyembro ng pulisya ng Pilipinas, mga kapawa manggagawa sa gobyerno, mga binubunying bisita, mga kababaihan at kalalakihan.

Nakauwi na si Angelo dela Cruz!
Nagtagumpay tayo! Binabati ko ang sambayanang Pilipino!

Samakatwid, ipabatid sa lahat mula sa pook at sa panahong ito sa bawat Pilipino saan man naroroon.

Sapagkat, tunay ngang mayroon kayong gobyerno, mayroon kayong bayang mapagkalinga. Ang buhay mo ay mas pinahalagahan kaysa sa internasyunal na pagkilala at may presidente kang iyong kaibigan.

Bakit nailigtas si Angelo dela cruz? Dahil nanindigan ako sa aking pangako, mula noong unang beses na ako’y naging presidente noong 2001, ang aking naideklarang pandayuhang polisiya ay nakatuon sa pagprotekta sa mahahalagang interes ng bayan kasama na rito ang ating 8 milyong magagawang Pilipino sa ibang bansa.

At magpapaumanhin para sa pagiging protektor ng aking mga mamamayan.

Ang pagkakaiba ng ilang linggo, para sa isang paglikas na tiyak na, ay hindi maaring tumbasan ang sakrpisyo ng buhay ng tao.

Ang pagsasakripisyo kay Angelo dela Cruz ay maaring maging isang di makatuturang probokasyon; maari nitong mailagay ang mga buhay ng isang milyon at kalahating Pilipino sa gitnang silangan sa panganib, sa pamamagitan ng pagiging parte ng digmaan.

Ang mga digmaan ay para sa mga mandirigma. Katulad ng sinabi ko, ang mga sundalo ay ginagawang hostage ng mga komunistang insurhento, subalit hindi nila inaasahang papalayain sila maliban nalang sa awa ng mga dumukot sa kanila o isang military na operasyon.

Subalit tayo’y lumalaban sa pinakamahabang komunistang insurhensya sa kasaysayan. Tayo ay nahahawakan na ng terorismong pundamentalista pa bago ang 9/11.

Bilang lider ng bayan, sinasabi ko, sa ngalan ng mga Pilipino, sa buong mundo. Tayo ay matatag at may prinsipyong mananampalataya ng demokrasya. Apat na henerasyon na ang lumalaban, ang Pilipino ay walang sawang nakibaka laban sa mga dikataturya at mga terorista, para sa ating kalayaan, para sa mga mamamayan ng mundo.

Nilabanan natin ang kaaway, nangamkam tayo tulad ng ating pagbigay, hindi lang sa walang panganib na distansya subalit sa malalapit na mga himpilan, Bataan, Corregidor, Korea, at Vietnam ang ipinangalan sa mga ito.

Noong pinili kong iligtas si Angelo de la Cruz, aking iniisip kung ang isang buhay ay dapat isakripisyo para sa hindi importanteng dahilan o mailigtas sa pagpapabilis ng kasalukuyang pag-likas.

Hindi ako nagsakripisyo ng polisiya upang iligtas ang buhay ng isang tao. Aking ipinatupad ang alituntunin para sa layuning ito. Ang Pilipinas ay walang alituntunin na nag-uutos ng sakripisyo ng mga buhay ng tao.

Tanungin niyo ito sa mga sarili: kung si Angelo de la Cruz ay naisakripisyo, anong mabuting pagbabago ag magagawa nito sa Iraq ngayon?

Ang pagligtas ng isang Pilipino mula sa isang masaklap at walang katuturang kamatayan, kailangan nating samantalahin ang pagkakaisang ating nakamit upang mapaunlad ang ating gobyerno at iligtas ang ating ekonomiya.

Pinapangako ko ang isang bagong direksyon: mamamayan muna. Ang taong bayan ang pinakamalaki nating yaman. Ngunit madalas, kaunti lang ang atensyon na binibigay sa kanilang pag-unlad. Di tuloy matawid ang agwat ng mayaman at mahirap. Di tuloy mapa-abot sa lahat ang biyaya ng demokrasya.

Nais kong gumawa ng pang ekonomiyang oportunidad sa sariling bayan at ibang bansa. Ayoko ng isa lang, gusto ko ay pareho.

Subalit ito’y makakamit lamang ng may pokus, enerhiya, at nagkakaisang layunin upang magawa ito ng nakasabay pa rin sa ating kakayahan; ilagay ang ating ekonomiya sa kalagayan na may kaayusan bago pa matagpuan ang sarili nito sa binggit ng kaguluhan at tuluyan ng nauwi sa kawalan ng pag-asa. Katulad ng kapalaran ng mga bigong bansa.

Nasimulan na natin ito sa nakaraang tatlong taon. Kailangan nating gumawa ng mga mas mabibigat na mga hakbang tungo sa susunod pang-anim na taon.

Kuntrolado ang inflation, ang ordinaryong may bahay ay bumibili ng kanyang bigas at isda sa isteybol ba presyo.

Bagong mga pamumuhunan, pandayuhan at mas mainam ay mula sa lokal, ang mga nagawa. Tatlong milyon ng mga Pilipino ay nagkaroon ng trabaho sa loob ng nakaraang tatlong taon, kumpara sa kalahating milyong bago nito.

Malaki ang pag-unlad sa pangunahing pangangailangan– malinis na tubig, health insurance, tirahan, paaralan, aklat.

Tinalo natin ang krimen, inuubos natin ang mga sindikato ng droga at kidnapping, ating nilinis ang mga naliligaw. Ang mga tao ay mas ligtas sa mga kalye, sa kanilang mga tahanan, at sa mga lugar ng kanilang trabaho.

Bawat gobyerno sa mundo ay nakikibaka sa sariling korupsyon; gumawa tayo ng mga lifestyle check, isang nakakamatay na sandata at tumupad ng mga reporma sa prokyurment upang magawa ang laban pasulong.
Salamat sa marami sa inyo. Ako ay umangat sa nakaraang eleksyon na may mas maraming boto kaysa sa sinumang nakaraang presidente.

At isa pang tanda ng malaking suporta ng mga tao, binigyan nila ako ng malaking mayorya sa Kongreso at pati sa lokal na pamahalaan .

Ito ay isang bagong araw, na may bagong direksyon at may panibagong lakas ng loob sa kung ano ang pwede nating maabot ng sama-sama.

Ako ay determinado na mapatunayan itong matinding pagpapakita tiwala at lakas ng loob ay tunay na nararapat.

Ang panahon ng mapait na pagka-partisan ay tapos na. Ngayon ang oras ng serbisyo para sa ating lahat, mayorya, minoridad, oposisyon, administrasyon.

Sa aking inaugural na pahayag, aking inilatag ang 10 puntos na agenda para sa susunod na anim na taon, hindi ito utopya. Subalit ito’y praktikal na pwede nating maabot sa tamang panahon.

Aking ipinangako na ang aking termino ay magiging unibersal.

Ipinangangako ko iiwanan na natin ang ligalig at alinlangan.

Sa katapusan ng aking termino, ang tanong ay hindi na kung pwede ba tayong lumaban bagkus ay kung saan pa tayo sa mundo makakagawa ng di matatalong kompetitibong angat.

Inaasahan nating ang susunod na anim na taon ay panahong sa wakas ay magagawa nang tama ang mga bagay.

Meron ba sa tungkulin na ito na hindi nating pwedeng pagsang-ayunan? Meron bang dahilan kung bakit di tayo lahat puwedeng magkaisa sa gawaing ito?

Ang kailangan lamang ay tanggalin ang ilang balakid, tulad ng nais kong gawin sa limang susing repormang packages: 1.) paggawa ng mga trabaho mula sa kaunlarang pang-ekonomiya. 2.) kontra- korapsyon mula sa maayos na gobyerno. 3.) sosyal na hustisya at pangunahing pangangailangan, 4.) edukasyon 5.) pagsasarili sa enerhiya at pag-iimpok.

Mahihirap na mga desiyon ang dapat magawa, mula rito ay kailangan ng matinding pagmamahal. Maaaring mas mahirap ito sa nagsimula sa madali kaysa sa iba na nagsimula sa mahirap.

Humarap din sa problema ang mga karatig bansa.

Ang kanilang sekreto’y pagkakaisa ng mamamayan, suporta sa liderato, at sakripisyo ng bawat isa.

Kailangan nating pasanin ang hirap at pagsaluhan ito upang sama-samang magdiwang sa bunga.

Silang may sobra ay dapat magsakripisyo pa; silang nabubuhay sa kaunti ay nabubuhay sa sariling sakripisyo.

Maraming magsasabi: matagal na silang nagsa-sakripisyo. Ngunit hinihingi ko sa inyo: konti pang sakripisyo.

Kailangan nating maghintay ng may pagpapasensya upang magbunga ang mga reporma. Sa panandalian, kailangan nating magtrabaho ng mas produktibo dahil ang pandaigdigang kumpetisyon ay mahigpit at gusto natin hindi lang dumaan ang mga trabaho kundi manatili ito.
Kakulangan sa badyet ang problemang pinakailangan agad masolusyunan. Minsan di ito maiiwasan, subalit laging masama ang matitinding kakulangan.

Minsan ang mabilisang pag-alis sa kakulangan ay maaaring pabagalin ang pag-unlad. Subalit ang pag-iwas dito ay puwedeng patayin ang ekonomiya. Nagdadala ito ng maling sinyales na hindi natin nauunawaan ang suliraning pam-piskalya at di tayo matutulungan nito. Mapaaalis nito ang pamumuhunan, palalalain ang kakulangan at pipinsala sa pag-unlad ng trabaho.

Ang talamak na kakulangan ay marahas na babawas sa abilidad ng gobyerno na makagawa ng mga pamumuhunan sa imprastraktura na kailangan ng mga negosyo upang umunlad at makagawa ng mga trabaho.

Ang talamak na mga kakulangan ay nangangahulugan ng pagsailalim sa konting mga sosyal na serbisyo na di kailanman mabibigay ng pribadong kawang gawa subalit hanggang wala nito ang sosyal na hidwaan ay di maiiwasan. Ito ang siguradong simula ng pagkakawatak.
Kaya! Kailangan nating itaas ang kita, palawakin ang serbisyong gobyerno, samantala’y nagbabawas ng gastusin – nang sabay-sabay. Ito’y hahantong sa mga tamang prayoridad.

Ang kagandahan ng problemang pampiskalya ay malalaman ang mga solusyon, subalit masalimuot ang pag-aaply kung ano ang tama.

Lahat ng solusyon ay nangangailangan ng: katatagan sa parte ng gobyerno, kooperasyon mula sa negosyo, pag-unawa mula sa mga tao at aktibong suporta mula sa Kongreso.

Lahat ng solusyon ay dapat na may malalim, kahit na personal na mga pagbabago. Kailangan ng mga pulitiko na tumuon sa kanilang trabahong dapat gawin kaysa sa kanilang pag-aasam sa muling pagkahalal.

Ang pinakamatinding kasiraan na pinakamahirap mahuli ay ang korporeyt korupsyon. Kailangan pairalin ng mga negosyante ang asal ng pag-ako sa buwis at di pag-iwas sa buwis. Kailangan nilang itigil ang pag-iwas sa taga kolekta ng buwis. Kailangan nilang matanto na ang gobyernong mas matatag sa pam-piskalya ang makakagawa ng mas akmang kapaligiran sa pagnenegosyo: Mas matatag na seguridad, mas mabuting imprastraktura, mas murang pautang at marami pang negosyo.

Ang aking administrasyon ay sasailalim sa mga reporma upang itaas o maka-ipon ng P20 bilyon. Hinihingi ko sa Kongreso na ipasa ang walong aksyon sa kita na makakakolekta pa ng P80 bilyon pa.

Alam kong maaasahan ko ang mga mambabatas. Upang burahin ang kakulangan. Upang ituloy ang magandang trabaho. At upang itaguyod ang saligan ng matapat na gobyerno at malakas na ekonomiya.

Ang mga pamumuhunan sa imprakstraktura at enerhiya’y magbibigay ng pinakamalaking multiplayer na epekto sa kaunlaran at paggawa ng trabaho. Pag maganda ang imprastraktura gaya ng kalsada, tulay, pantalan, telepono, koryente, maraming mamumuhunan. Maraming magkakaroon ng trabaho.

Kailangan nating makamit ang sapat, efisyent, murang enerhiya sa nalalapit na termino. Kailangan nating masigurado na magkaron tayo ng kapasidad na maabot ang hiling ng na-unlad ekonomiya, upang hindi mapigilan ang pag-unlad kapag ito’y dumating, dahil dito, mawalan ng mga oportunidad na hindi na maaring bumalik.

Para rito, ang mga planta ng NAPOCOR na lumilikha ng kuryente at mga linya ng transmisyon ay dapat masapribado subalit hindi lang sa mabilisang bentahan. Ang paghahatid ng kuryento sa buong bansang sing laki ng sa atin ay hindi maaaring isa walang bahala subalit ang panganib ng pagpapatakbo nito.

Ang mga transmission system ng NAPOCOR ay ibebenta sa mga paraang kinikilala ng lukratibong monopolyo ng transmission grid nito. Hinihingi ko sa Kongreso na ipasa ang Transco Bill na naipasa na sa mababang kapulungan noong ika-12 ng Kongreso.

Ang mga pamumuhunan sa sosyal na hustisya at basikong pangangailangan ay mahalaga sa ating kinabukasan tulad ng pam-piskalya at makroekonomik na mga reporma. Ang isang bansang malalim ang hidwaan ay hindi makakabangon. At siguradong hindi susulong.
Hati ang ating bansa ng sosyal at ekonomikong faultline. Ang mga tektonik plates ay maaaring magbago nang may hindi mawaring mga epekto.

Sabi ng iba na mas murang mamatay kaysa bumuti mula sa isang sakit, na imposibleng makahanap ng malinis na tubig sa tag-ulang sa bansang ito, na sa modernong araw at panahong ito, may parte pa rin ng bansa na nalalagak sa kadiliman. Ito ay isang teribleng kasayangan at teribleng kihihiyan.

Kaya ang aking agenda para sa maralita ay hanapbuhay; reporma sa lupa; tubig, gamot at koryente; pagtatanggol at kapangyarihan para sa mahina.

Sa totoo, makakapagdala na tayo ng malinis na tubing sa buong bansa dahil sa aking nakaraang termino, kayo, Kongreso, ay ipinasa na rin sa wakas ang clean water act; dahil sa mga unang araw ko bilang presidente nang 2001 ay nilagdaan ko ang solid waste act, — salamat rin sa pagbibigay sakin ng pagkakataong iyon — at dahil tinatamnan nating muli ng punongkahoy ang ating mga watershed.

Ang lugar para magsimula ngayon ay sa hanapbuhay, para sa 10 milyong Pilipino.

Ang lumalaking industriyal, serbisyo at micro-enterprise na mga sektor ay bahala na sa ilan dito, ang umuunlad ng sektor ng agri-business ay mas mapapanatili ang mga nasa probinsiya kaysa pahirapan ang Metro Manila na lumolobo sa dami ng populasyon.

Ang mga reporma sa lupa ay sakop ang mga lupang agraryo, lupang urban at ansestral domeyn. Hinihingi ko sa Kongreso na uriin ang lupang sakahan na kolateral sa banko at repormahin ang sisitema ng titulo sa urban na lupa.

Ang kapangyarihan ng taong bayan ay puso ng demokrasya. Dapat kasama sila sa paghugis ng kanilang kapalaran.

Dadalhin ko ang aking mga reporma sa taong bayan. Ako’y magpapaliwanag, ako’y makikinig.

Ipinakita ko na ang gobyerno ay talagang may malasakit sa buhay ng isang Pilipino. Ngayon kailangan nating ipakita na may malasakit tayo sa lahat ng mga Pilipino, lalo na ang mga pinaka hirap.

Kung iaayon sa mga salita ni Adam Smith sa panahon ng informasyon, “ ang pinakamalaking kagalingan sa mga produktibong kakayahan ng paggawa ay tila epekto ng modernong edukasyon.”

Inubos na ng mga ekonomiya ay posibilidad ng hatian sa paggawa. Ang daan tungo sa pag-unlad ngayon ay mas magaling na edukado at mas mabilis matuto na pwersa ng pagawa.

Kailangan nating magsimula ng maaga. At kailangan nating mapanatili ang pinakamataas na edukasyunal na mga pamantayan. Hinihingi ko sa Kongreso na magsabatas ng dagdag na taon sa pag-aaral, hindi sa pagkakaroon ng ikalimang taon sa hayskul kundi ang pagpare-parehuhin ang itinuturo sa mga Barangay Day Care Center.

Para mapalawak ang oportunidad ng kabataan, kailangan nating tumuon sa teknikal at bokasyunal na edukasyon, sa pagpapatatag ng Ingles, Siyensya, at Teknolohiya — at pagmamahal sa bayan. Tulad sinabi ko sa aking inaugural; hindi malalayang pamilihan kundi patriotismo ang nagpapatatag sa mga bansa.
May kamalayan kung saan bilang isang lipunan ay nabigo natin ang kabataan sa kanilang mga pormatibong taon, sa paglaki ng normal at produktibo, sa pagkakaroon ng magandang edukasyon, sa pagkatuto ng mga kaugalian sa katapatan at pagiging mamamayan at disiplina sa pagkamamamayan.

Hiling ko sa edukasyunal na sistema, sa mga magulang, sa simbahan at sa mga haligi ng komunidad na tumulong sa paghugis ng bagong kultura ang katapatan, patriotismo, respeto, disiplina at serbisyo sa kabatang Pilipino.

Hindi guguho ang bubong kung ang mga haligi ang kabutihan ng pamahalaan at lipunan ay matino at matatag.

Marubdob akong sumusuporta sa mga hudisyal na reporma ng Korte Suprema.

Hinihingi ko sa Kongreso ang batas na gagawing ang gawain ng Ombudsman na sing epektibo ng nagsasariling komisyon ng Hong Kong kontra kurapsyon.

Ang burukratikong korapsyon na may di mabilang na tagas ay masama.Tulad ng kasiraan ng gobyerno. Hindi tulad ng pribadong sektor, kung saan ang malayang pamilihan ay pinarurusahan ang pagkakamali, pinarurusahan ng bulok na pamahalaan ay ang publiko.

Kailangan nating alisin ang patong-patong na pagsasayang na tinipon ng dekadang politikal na akomodasyon: paulit-ulit sa nasyunal na serbisyo, dumi sa lokal na pamahalaan, walang katuturang mga pamamaraan sa pagtapos sa hindi mapapakinabangan ng publiko. Ano ba ang makukuha sa pagsuhol sa health inspektor na alisin ang bakterya sa maruming kusina?

Sa pagpapakahulugan, ang mga pampublikong serbisyo ang mga hindi mabibigay ng pribadong sektor maliban sa presyong hindi kayang bayaran ng publiko.

Kung saan kayang gawin ng pribadong sektor ng mas magaling at mas mura, ang gobyerno’y maaaring magbigay daan. Subalit ang nagkakaisang sigaw ay mas magaling at mas mura. Kung saan ang pagsasapribado ay magdudulot ng pansasamantala sa publiko, dito patuloy na magtatatrabaho ang gobyerno.

Subalit hindi ito dahilan upang ipaubaya sa mga pampublikon serbisyo sa hamon ng kompetitibong pag-gana.

Pasisimplihin natin ang mga hakbang na dapat isagawa upang makatas ang fixers.

Magbabawas tayo sa gobyerno, gaganyakin ang sobrang mga empleyado na maging negosyante, at palalakihin ang suweldo ng isang payak at mabagsik na burokrasya.

Inalis ko ang walumpung opisina sa ilalim ng opisina ng presidente. Tatlumpu pa ang aalisin ko.

Aking hinihingi sa Kongreso na magpasa ng batas sa muling pagsasa-ayos ng makinarya ng gobyerno, na may pilak na parasyut para sa mga magkakatulad na mga opisina.

Isang beses na nating napatunayan sa ating mga mamamayan na natupad natin ang kaya nating gawin sa loob ng kasalukuyang istruktura ng gobyerno. Kaya nating magpatuloy sa pagpapalit ng sistema kung saan mapapaunlad ang ating kalayaan at fleksibilidad na makagawa pa ng mas maraming bagay.
Aking inaasahan sa susunod na taon, ang Kongreso’y magsisimula sa pagsasaalang-alang ng mga resolusyon para sa charter change.
Walang may monopolyo sa mga tamang ideya. Ako’y umaabot sa lahat ng bahagi ng lipunan at lahat ng partido, kampi man sila sa akin o hindi, na samahan ako sa mga bagay na nararapat bigyang-pansin ng lahat, dahil higit ito sa politika kundi sa lebel ng patriotismo.
Hindi ko gusto ng honeymoon piryod na puwede nating kalimutan ang bansa at saka na lang magkita. Nais ko ng kasal na hindi para sa ginhawa lang kundi may paninindigan, tatawid sa mga ideya ng mga partido at pangkat, sasaklawin ang lawak ng intelihenteng politikal, relihiyoso at ekonomikong mga pananaw. Gusto ko ng kasal na kahit papano’y para sa kapakanan ng Kongresong ito.
Hindi ako nahingi ng walang prinsipyong suporta dahil hindi ito tatagal.
Tunay na ako’y humihingi ng katapusan sa walang prinsipyong panghahadlang dahil ito’y laging nagtatagumpay sa pag-gapi ng ating pinakamagaling na mga pagpupunyagi.
Tunay nga na kahirapan at kawalan ng katarungan ang sagabal sa ating pag-unlad. Ngunit ang mga nagsusulsol sa mahihirap na manggulo ang sumisira sa ating kinabukasan.
Kailangan na itong matapos.
Kailangan na natin itong tapusin.
Bawat taon, bawat presidente’y sinasabi sa Kongreso na huling pagkakataon na para sa makabuluhang pagbabago.
Sa pagkakataong ito’y sasabihin ko itong muli, dagdag lamang na ang mga nakaraang presidente’y tama. At sa bawat pagkakataon na walang nangyayaring pagbabago, ay mas nagiging mahirap ito at mas imposibleng mangyari sa susunod na pagkakataon.
Ngayon, hayaan niyo kong sabihin na, gawin natin ito!
Mabuhay ang Pilipino!
Maraming salamat sa inyong lahat.

Kalagayang Pambansang Talumpati ni PGMA sa pagsisimula ng ikalawang regular na sesyon ng ika-13 Kongreso.
Mababang Kapulungan, Batasang Pambansa, Quezon City (Hulyo 25, 2005)

Salamat.
Salamat, Ispiker De Venecia.
Bise Presidente De Castro; Presidente Ramos; Presidente ng Senado Drilon mga miyembro ng Senado; mga miyembro ng Kongreso; Punong Hukom Davide at mga miyembro ng hudikatura; Arsobispo Franco at mga kagalang-galang na mga diplomatikong grupo; mga manggagawa ng gobyerno, sibil na nagseserbisyo; mga panauhin; kababaihan at kalalakihan:

Kada taon, nagtatagpo tayo sa malaking bulwagang ito upang ipagdiwang ang demokrasiya at alalahanin ang nasyon: ang bansa at ang kalagayan nito; ang gobyerno at ang mga paggtatrabaho nito; ang mga mamamayan at ang kanilang kabutihan.

Ang ating bansa ay hati: ang istorya ng ating bansa ay kwento ng dalawang Pilipinas: na halos naging, dalawang bansa na nasa ilalim ng isang pangalan.
Isa ay ang Pilipinas na ang ekonomiya, pagkalipas ng mahabang taon ng maraming nasyunal na mga pagsubok ay nakatindig na ngayon para sa kaunlaran. Isa na rito ang Pilipinas na merong sistemang pampulitika, pagkatapos ng mahabang taon ng pagkabulok, ito ay naging hadlang sa progreso.

Bilang isang bansa na handa na sa pag-unlad, ang kwentong ito ay magbibigay ng surpresa sa mga nandito at ibayong bansa. Ang kwentong ito ay naglalaman ng ekonomiya na lumago ng higit sa 6% noong nakaraang taon, at ito ay nagpatuloy na mangyari sa pangil ng pinakamalalaking pagtaas ng presyo ng langis sa kasaysayan. Habang nagbibigay ng apat na milyong trabaho sa loob ng nakaraang apat na taon.

Ang kwento ay nagsinyales ng mga pagpapabuti ng mga nakolektang buwis, mga imprastraktura sa pabahay, tirahan seguridad ng mga mahihirap sa mga lungsod at katutubo, at kaunlaran sa produksyon ng bigas.

Ang istorya ay naglalaman ng 69 milyong benepisyari ng insurance sa pangangalaga sa kalusugan, kasama na ang 30 milyong maralita, na ang enrolment ay sinimulan na maaga ngayong taon at patuloy pa rin.

Sa parehong kuwento, sa loob ng apat na taon, nakita na ang kasamaang dulot ng droga ay nabawasan sa kalahati. Ang maraming kidnappings ay bahagi na lamang ng nakaraan at ang pagrerebelde sa timog ay humupa.

Ang kwentong ito ay dapat makiisa sa isang ekonomiya na kasing elastiko at puno ng potensyal tulad ng mga tao nito na matiyaga at masipag, na ginagabayan ng isang gobyerno, kasama ang ehekutibo at lehislatibo na nagtutulungan – na kayang magpasa ng makabuluhang badyet at gumagawa ng mabibigat na mga desisyon para mailagay ang kamarang pamapiskalya sa kaayusan.

Aking mariing tinukoy ang kailan lamang na malaking pagsubok upang gawin ang tatlong batas tungkol sa pinakamalaking piskalyang package sa ating kasaysayan, ang pinakamalaking pagtaas ng kita sa henerasyon na puputol sa buktot na sistema ng financing development mula sa paghiram at muling panghihram, para maserbisyuhan ang mga utang. Ito ay isang reporma na puputol sa kadena na tinali ang ating kinabukasan sa nakakahiyang imoral na nakalipas, at baon sa utang na hinaharap. Ang Pilipino ay mayroong matatag na pamilya na nagbibigay sa Kongreso ng mas malakas na paninindigan na hindi ipasa ang utang ng kasalukuyan, at ibangkarote ang ating mga anak at apo sa kinabukasan.

Ang pagsubok na ito ay binigyan ng malaking karangalan ang senado at ang kamara. Binabati ko kayo!

Sa ibang bansa, ay patuloy ang kwento. Tayo ay nagtrabaho ng matagal at masigasig upang ibalik ang ating bansa sa prominenteng kalagayan na dati na nitong pinanghawakan bilang kasamang nagtatag ng United Nations at ang unang linya ng depensa ng malayang daigdig sa silangan.

Nanalo tayo ng puwesto sa UN Security Council, kung saan pinangunahan natin ang makasaysayang resolusyon na nanawagan para sa demokrasya sa Iraq.

Ang Pilipinas ay namuno sa isang makasaysayang conferensya sa nagkakaisang pananampalataya para sa kapayapaan sa UN, ang bunga ng matapang at malikhaing mga inisyatibo na galing sa inyong ispiker ng kamara.

Pinamunuan natin ang puwersang APEC kontra-terorismo. Ang ating mga tagumpay kontra-terorismo ay kinilala ng wala ng iba kundi si Presidente Bush sa US National Defense University. Ang Jemaah Islamiya at Abu Sayyaf ay pupulutin nalang kanilang baling buto Mindanao.

Nakipagugnayan tayo sa organisasyon ng Islamic conference upang pandayin ang kapayapaan sa ating mga muslim na kapatid. Walumpung porsyento ng ating mga usaping pangkapayapaan sa kanila ay tapos na. Malapit na ang permanenteng kapayapaan sa Mindanao.

Walang duda, ang ating kwento bilang isang bansa na nasa bingit na ng kaunlaran ay tunay. Kailangan lang ng mga analyst na tignan ang ating stock market at kahit ang palitan ng piso sa dolyar, upang maramdaman ang malakas na puwersa ng mahahalagang kaunlaran, kung kaya lang nating malampasan ang pagkakataon na sarili natin ang ating maging pinakamatinding kaaway.
Samakatuwid, sa mga namumuhunang naririto at nasa ibayong bansa, iniimbitahan ko kayo na samahan ako sa pagbibigay ng malakas na mensahe mula sa malaking bulwagang ito: hindi tayo titigil sa ating tungkulin para sa ekonomikong reporma at piskal na disiplina, anuman ang political na kahahantungan.

Ang isa pang mensahe na dapat iparating ay tutugunan natin ang paghihirap na dinadala istorya ng isa pang Pilipinas na ipinataw sa ating inaasahang kaunlaran. Tinutukoy ko ang istorya kung paanong ang ating politikal na sistema ay naging hadlang sa ating nasyunal na progreso. Sa mga nakalipas na taon, ang ating politikal na sistema ay nabulok na sa hangganan na kahit sino ay di na kayang linisin pa nang napapanatiling malinis ang mga kamay.

Bilang pasigurado, ang sistema ay may kapabilidad pa rin na makamit ang malalaking reporma. Subalit, anuman ito, ang politikal na sistema ay nagtaksil sa pangako nito sa bawat bagong henerasyon ng mga Pilipino, marami sa kanila ang bumotong hindi gamit ang paa, at pumunta na sa ibang bansa at nilisan na ang sitemang ito.

Marahil, tayong mga pulitiko ay ginawa ang ating makakaya; subalit maaaring hindi ito sapat, sa ilalim ng kasalukuyang sistema. Marahil ay binulok na natin ang kasalukuyang sistemang ito sa pinakahangganan nito.

Oras na upang bumaling sa mga tao, dalin sila sa gobyerno — at palitan kung paano nayari ang gobyerno.

Ang mga tao ay gusto ang gobyerno na gumagawa para sa kanila sa anumang antas. Nais nila ng magaling na gobyerno mula sa pinto ng kanilang mga barangay, hanggang sa mga pintuan ng burukrasya sa Metro Manila.

Malinaw na kailangan ng sistema, pundamental na pagbabago, mas maaga mas mabuti. Panahon na upang simulan ang malaking debate para sa Charter Change.

Kailangan nating sagutin ang mga katanungan kung gaano pa kinakailangan ang gobyerno para sa mas matinding kaligtasan at ekonomikong seguridad ng ating mga mamamayan, at kung gaano na hindi kainam ang gobyerno para sa malayang pagnenegosyo at ekonomikong progreso.

Ang moda ng Charter Change ay ang eksklusibong pribilehiyo ng Kongreso. Subalit, isang Constituent Assembly ang maaring magbigay ng mas dagliang mga reporma sa ating mga mamamayan. Magtratrabaho ako kasama ang Kongreso, mga samahan ng lipunang sibil at mga ehekutibo ng local na pamahalaan na kumbinsido na ang mga pagbabago sa karta ay kailangan upang bigyang kakayahan ang bansa na malagpasan ang di inaasahang mga hamon ng ika-21 siglo.

Kukunin ko ang pagkakataong ito upang kilalanin ang mga ehekutibo ng lokal na pamahalaan na nagdala ng rebolusyonaryong kapangyarihan ng LGU mula sa makapagbabagong pamumuno.

Ang ekonomikong kaunlaran at sosyal na katatagan ng mga probinsya, kasabay ng tumataas na pagsasarili at mabisang mga politikal na pagbabago at mga pampublikong serbisyo rito, ay sinyales sa nararapat na kaso ng pederalismo.

Marahil panahon na upang kunin ang kapangyarihan mula sa sentro papunta sa mga probinsiya. Batid kong ang uri ng ating gobyerno ay desisyon na magmumula sa asembliyang binuo na sasailalim sa charter change. Subalit kailangan nating isaalang-alang na pabilisin ang lehislasyon at ang mga batas ay gagawing mas responsibo sa mga tao sa ilalim ng isang sistemang parliyamentaryo. Tulad ng mga mauunlad nating karatig-bansa.

Subalit, kahit magsimula tayo ng seryoso sa charter change, umaasa ako na pwede pa rin tayong sama-samang magtrabaho sa mga inisyatibong para sa pang matagalang kapakinabangan ng ating mga mamamayan.

Sa edukasyon, ginastos natin ang tumaas na puhunan para sa mas mahuhusay na mga guro sa mga silid- aralan. Tinuturuan ang mga estudyante sa mas mabibisang paraan. Tayo ay nagtatag ng matibay na pundasyon mula sa pagpapagawa ng halos 30,000 silid aralan noong nakaraang apat na taon, nagbibigay ng koneksiyon sa higit 3,000 high schools, at nagsisimula ng isang “healthy start” na programang pang almusal para sa ating mga anak. Hinihingi ko sa Kongreso na ipasa ang Pre-need code para ma-rehabilita, mareporma at maregula ang mga Pre-need na mga programang pang-edukasyon na nakaraa’y magaling na naisakatuparan bilang daan sa pagtititulo sa edukasyon ng kabataan.

Ang edukasyon sa kolehiyo ay napakahalagang pangarap para sa Pilipino. Subalit sa mundo ng mabilis na teknolihikal na pagbabago, ang pagkakaroon ng trabaho at pananatili dito ay nakasalalay kung paano niya kagaling gamitin ang kaniyang isip at mga kamay. Ibinigay ko ang E.O. 358 para ang mga oras na ginugol sa bukasyonal na pagsasanay ay kikilalanin para sa degree sa kolehiyo. Na pagiisahin ang kahandaan sa trabaho sa pangarap ng kolehiyong edukasyon habang pinatataas ang pagkakompetitibo ng ating bansa.

Subalit ang ating pagkakumpetitibo ay binabantaan na ngayon ng global na krisis sa langis.

Tinatawag ko ang Kongreso na magpasa ng lehislasyon na hihikayat sa mapapalitan at lokal na pagmumulan ng enerhiya.

Sa bahagi ng nasyunal na seguridad, hinihikayat ko ang dagliang pagpapasa ng isang batas kontra-terorismo na proprotekta sa halip na sirain, paunlarin sa halip na pahinain ang mga karapatan at kalayaan na ispesipikong binabantaan ng terorismo na tatapos dito ng tuluyan.

Ang mga halimbawang ito ay nagsisilbing sinyales na marami pang trabahong dapat na tapusin. Hindi ngayon ang oras para sa pagkakawatak-watak, at habang walang paraan upang iwasan ang partisanong pamumulitika, merong determinadong pagsusumikap ng bawat partidong bawasan ang kulateral na sira sa isang bansa naka-ambang tagumpay. Tawagin natin ang Diyos. Humingi tayo ng grasya sa Kaniya para gawin tayong karapat-dapat sa paghilom ng ating bayan.

Alam kong tayong lahat ay naghahangad ng isang makabuluhang pagbabago para sa ating bayan. Tayong lahat ay nagsisikap para matamo ang kapayapaan at kaunlaran. Kung kaya’t ako’y nakikiusap na tulungan ninyo ako, para sa kapakanan ng taong bayan.
Maaari tayong hindi sumangayon sa isa’t-isa pero huwag nating kalimutan ang mas malaking laban para sa nagkakaisang mamamayan, isang bansa at isang Pilipinas.

Hindi ang bansa ng kung sino mang presidente kundi ang Pilipinas ng ating nagkakaisa at marubdob na pagmamahal.

Maraming salamat sa inyong lahat.

Kalagayang Pambansang Talumpati ni PGMA sa pagsisimula ng ikatlong regular na sesyon ng ika-13 Kongreso.
Mababang Kapulungan, Batasang Pambansa, Quezon City (Hulyo 24, 2006)
Salamat.

Salamat, ispiker de Venecia. Binabati ko ang President ente ng Senado na si Manny Villar; Pangalawang pangulo Noli de Castro; Pangulong Ramos; Punong Hukom Panganibawn; mga miyembro ng mga diplomatikong samahan; mga senador; mga kongresista; iba pang mga opisyal, kababaihan at kalalakihan.

Sa araw na ito, nakatuon ang isip natin sa ating mga kababayan sa Lebanon. Nasa kuko sila ngayon ng malagim na paglala ng digmaan. Kahapon lamang, sinalubong natin ang unang dalawang-daang Pilipinong lumikas doon. Limang-daan pa ang mauuwi natin sa susunod na apat na araw.
Sa ating mga OFW, tunay kayong mga bagong bayani. Sa inyong paglilingkod sa pamilya, sa ating bayan at sa Diyos, maraming salamat.
Sa ating mga kababayan, ang isang paglalakbay ng libong milya ay hindi nagsisismula sa isang hakbang. Ito’y nagsisimula sa unang hakbang, kasabay ng pagsasama-sama ng lahat ng paraan para makumpleto ito ng matagumpay. Ang mga pamamaraang ay isinasakatuparan na.
Sa mga kaibigan kong nasa Kongreso na, sa harap ng matinding mga konsikwensyang political, napagtagumpayan at naipasa ang ilan sa pinaka marahas at kritikal na mga repormang pampiskalya para maisalba ang ating ekonomiya, maraming salamat. Kayo ay ay mga tunay na kaibigan ng mga Pilipino. Sapagkat ang tunay na hamon ay di kailanman para magbintang kundi ang ayusin kung ano ang mali sa ating bansa at sa ating ekonomiya.
Dahil sa inyo, sa wakas may pondo na tayo, hindi lamang para ibayad sa interes, kundi para sa edukasyon, mas mabuting tulay at kalsada, pagbigay kalinga sa kalusugan at higit na trabaho sa ating bansa. Ngayon, meron tayong pera para bayaran ang ating mga utang at buuin ang ating bansa.

Sa mga tagapaglingkod sibil na humarap sa hamon ng pagbaliktad sa humihinang ekonomiya tungo sa malakas na republika, sa pamamagitan ng mas masigasig na pangongolekta ng buwis at mas alertong aksyon laban sa kurapsyon, maraming salamat. Nakamit natin ang pagtala ng koleksyon ng kita. Inililinya natin ang mga kurap na opisyal upang harapin ang kabayaran ng kanilang mga pagkakamali. At sa wakas, nakuha ang respeto ng internasyunal na komunidad bilang isang seryoso at may kapabilidad na magtagumpay bilang isang estado para sa ating disiplinang pampiskalya at bilyong piso ng taon-taong ipong interes na napupunta ngayon sa kailangang pampublikong pamumuhunan.

Sa ating mga kalalakiha’t kababaihan sa armadong serbisyo, ang malaki at malalim na kalooban ng inyong katapatan ay umani ng parangal ng bansa. Ang ilang rebelde ay kinundena na ng taong-bayan. Sila at ang kanilang mga kapartidong at pinanasyal na sumusuporta sa kanila ay dadalhin sa hustisya. Sa nakararaming kawal at pulis na nagtataguyod ng watawat ng Saligang Batas, maraming salamat.

At sa oras kung saan bawat isa sa atin, bilang indibidwal at komunidad, nagdadala ng mas malawak na responsibilidad, ang mga opisyal ng local na gobyerno ang tumatao sa unang linya sa pagbabago: pagbabago para sa mas malawak na pananagutan, para sa mas mabisang serbisyo at mas responsibo sa mga naghalal sa kanila. Sa inyong lahat, mga local na mga opisyal ng gobyerno, maraming salamat.

Higit sa lahat, salamat sa sambayanang Pilipino, para sa inyong mga sakripisyo, sa inyong tiyaga, sa pagtitiwala, sa harap ng matitinding paghihirap, sa ating mga abilidad na malampasan ang mga pagsubok sa hinaharap na karapat-dapat para sa inyo; Inyong iniwasan ang patuloy kung hindi man nakakapukaw na tawag para sa kawalang pag-asa kaysa manampalataya, pagkat kaguluhan sa halip na pagkakasundo, salamat, salamat, taus- pusong pasasalamat.

Ngayon ako’y nakatayo sa harap ninyo ngaon, para ipahayag ang kalagayang pambansa na nakapokus sa kung ano ang gusto ng taong-bayan; ang mga tao ay nais malaman ang plano na gagabay sa atin sa daan tungo sa prosperidad.

Hindi ako nandito ngayon para pag-usapan ang tungkol sa politika; Nandito ako upang pag-usapan ang nais ng tao; ang detalye sa kalagayang pambansa at kung ano ang ginagawa ng kanilang gobyerno para magkaroon ng kaunlaran sa bawat araw.

Sama-sama nating isusulong ang bansa patungo sa kinabukasang nagniningning.
Gaya ng nakikita sa graf na ito, dahil sa ating reporma sa ekonomiya, mayroon na tayo ngayong pondo para sa pang-lipunan at ekonomikong di-pagkakapantay-pantay. Masyadong marami… masyadong marami, ang mamamayang nagugutom. Hindi ako hihinto hanggang magtagumpay ang ating laban sa kahirapan.

Mayroon na tayong pondo para alisin ang terorismo at labag sa batas na dahas. May May pondo na tayo para labanan ang katiwalian.
Umani ang ating mga reporma ng P1 bilyon mula sa U.S. Millenium Challenge Account para sa mas maraming imbestigador, prosekyutor, at makabagong teknolohiya na lalaban sa korupsyon. Tinatapatan natin ito ng isa pang bilyon mula sa ating mga pampiskalyang ipon.
Ngayon ay meron na tayong pondo para sa konstitusyonal at mga elektoral na pagbabago. Sa kasalukuyang sistema, napakabagal ng proseso, at bukas sa labis na pagtutunggali, at sikil ang lalawigan at mamamayan sa paghahari ng Imperial Manila. Panahon nang bumalik ang kapangyarihan sa taumbayan at lalawigan. Dahil sigurado, mayroong namang mas mabuting paraan para mamulitika, upang silang natatalo sa eleksyon ay hindi gagawing pagbayarin ang bansa sa kanilang mga bigong ambisyon. Siguro naman may mas mabuting paraan para silang mga nanalo sa mandato ng nasyon na pamahalaan ang trabaho ng walang antala at gawa-gawang panghahadlang. Dapat may mas lalong mabuting paraan.
Samantala, ngayon ay mapopondohan na natin ang Medium Term Public Investment Program (Programa para sa panandaliang pampublikong pamumuhunan). Sumusulong na ang ating plano na may tatlong yugto. Una, ang makaahon sa mga dekada ng utang at kapos ng pondo. Nagawa na natin ito. Ikalawang yugto, ang pagbabalik sa taumbayan ang mas malaking kita ng pamahalaan: upang makapagpundar ng kalinga sa kalusugan, edukasyon at trabaho na kailangang-kailangan ng mamamayan. Ginagawa na rin natin ito. At huli, Ikatlong yugto: upang mamuhunan sa mga natural na kapakinabangan at natural na kayamanan ng bawat seksyon ng ating nasyon para pag isiningkaw ng sama-sama, ang mga pangunahing rehiyonng pang-ekonomiya ng nasyon ay mas malaki kaysa sa kabuuan ng kanyang mga parte.

Pauunlarin natin ang kompetitibong angat ng mga super regions ng Pilinas: Ang Hilagang Luzon Agribuisness Quadrangle, ang Metro Luzon Urban Beltway, Gitnang Pilipinas, Mindanao at ang Cyber Corridao.

Sa Hilagang Luzon, uunahin nating ang mga pamumuhunan sa agribusiness. Ang mga pontensyal sa agrikultura at mga palaisdaan sa Kordilyera, Ilokandia, at Cagayan Valley ay makakapagpakain sa Luzon ng abot kaya. At ang kalapitan sa Hilagang Asya ang humahawak sa saganang pangako ng agricultural na mga pangluluwas ng kalakal at turismo.

Pinagawa ng aking ama ang Halsema Highway mula Baguio patungong Bontoc, at ang paliparang Bagabag sa Nueva Vizcaya para marating ang hagdang hagdang palayan sa Ifugao, na siya nga pa lang pinuri ng UNESCO, kamakailan dahil sa paraang ipinapatupad natin ang polisiya sa presebasyon ng minanang likas yaman. Inayos natin ang Bagio tungo sa paanang highway ng Mount Data at ang natitira sa Halsema ay susunod na. Pauunlarin natin ang paliparang Bagabag at magtatayo ng bago sa Lallo, Cagayan, na magkukunekta sa Cordillera pag inayos ang Tabuk-Tuguegarao Road.

Sa Tabuk, Kalinga, noong Abril, tumanggap ng titulo sa lupa ang ilang matatanda, pagkatapos nilang naghintay ng dalawampung taon mula noong napirmahan ang Mount Data Accord ng gobyerno at ng Cordillera People’s Liberation Army. May isang matanda, suot ang lumang uniporme ng CPLA. Pumila, hila-hila ang isang binatilyo. Sabi niya, “Hindi ito para sa akin kundi para sa kanya.” Agad inabot ang titulo sa apo. Narito ngayon si Ginoong Ama Balunggay at ang kaniyang apo si Jacob. At ang pagsuporta natin sa katapusan ng anihan ay ipagpapatuloy, katulad ng malamig na sistema na ginawa natin noong 2004 sa La trinidad, Benguet sa ilalim ni alkalde Nestor Fongwan. Itoy isang pasilidad na imbakang refrigerated at mga refrigerated truck na dinadala ang mga gulay sa Metro Manila. Nais kong tumaas ang kita ng mga magsasaka, at ang ina ng bawat tahanan ay makabili ng mura at sariwang gulay para sa kaniyang mga anak. Upang malalaman ng mga tao kung gaano kagaling gamitin ang kanilang pera, ang Benguet at ang mga bayan sa Bakun , Bukod at Itogon ay nagkaroon ng bagong elektronik government accounting system (elektronikong panggobyernong sistema ng pagtutuos) sa kanilang nasasakupan.

Kung ang Ifugao ay nagawang bawasan ang kahirapan sa kalahati ng unang tatlong taon para sa ating admministrasyon simula 56 hanggang 28%, binabati ko kayo. Inaasahan natin na dahil sa mga programang ito, ang mga probinsya ay kayang matulad sa tagumpay ng Ifugao. Hangad nating dumami ang mga taga-Cordillera sa mga propesyon na tinitingalaan ng bayan, gaya ng mga abogadong gaya nina Maurice Domogan at Romeo Brawner. Ibig din nating makapaghanda ang Cordillera sa awtonomiya pagdating ng pederalismo, ayon nawa sa pagbabago ng Saligang Batas.

Sa Dagupan, inilunsad na ng mga kolehiyo gaya ng Northwestern Lyceum University ang ladderized system of education. Sa ganitong sistema, magagamit sa unibersidad and mga kursong kinuha sa vocational school at ang karanasan sa trabaho.

Palalawakin natin ang Presidente Ramos flagship San Roque Multipurporse Dam kasama ang malawak na Agno River Project. At isa pang mabigat na proyekto ay ang Banaoang Irrigation. Nagbahagi tayo ng P200 milyon kada buwan para sa maliit na irrigasyong proyekto tulad ng mga pagkontrol sa baha ng Rehiyon II Development Council na pinamumunuan ni Obispo Ramon Villena. Dagdag pa rito ay ang P200 milyon kada buwan para sa mga kalsadang mula sa mga bukirin patunong pamilihan.
Kasama sa mga Gawain ay ang intenasyunal na paliparan sa Poro, La Union at ang pagpapaunlad ng dalawang paliparan sa Batanes ayon sa rekomenda ni Gobernor Vic Gato. Ang Ilocos Sur ay magkakaroon ng daungan sa Salomague habang ang Cagayan Zon Authority ay mas may igaganda kaysa sa nasa Port Irene.

Upang makapagtipid ng dolyares, ang mga windmill sa Batanes at Ilocos Norte ay papalitan ang malalakas na hagin na megawatts. Nang si Army Commander Romy Tolention ay kumander ng Hilagang Luzon, siya’y naging sundalong magsasaka, nagtatanim ng jatropha bilang isa pang altenatibo sa langis.

Ang Metro Luzon Urban Beltway ay sakop ang halos buong Gitnang Luzon, Metro Manila, Calabarzon, Mindoro at Marinduque. Dapat itong maging isang global na kompetitibong lungsod, industrityal at sentro ng serbisyo, dahil ito’y nagdudulot ng higit pa sa kalahati ng GDP ng bansa.

Upang maging world-class tayo’y mamumuhunan sa limang komprehensibong istratehiya para sa global pagkamakompetitibo.
1. Gawing sagana at abot-kaya ang pagkain para mapanatili ang halaga ng paggawa na global na kompetititbo.
2. Bawasan ang gastos sa elektrisidad para maging rehiyunal na kompetitibo ang ating mga pabrika.
3. Modenisahin ang imprastraktura at kahit papaano at madulot ng mabisang biyahe ng pagkain at tao.
4. Paganahin, paunlarin at ipakalat ang kaalaman at teknolohiya para sa productivity.
5. Bawasan ang red tape sa lahat ng ahensiya upang bawasan ang gastos sa negosyo.
Ang pinakanakakahadlang na red tape ay ang ating napaglumaang konstitusyon. Kailangan natin ng pagbabagong konstitusyonal upang madala ang ating mga batas sa pamumuhunan sa bagong milenyo.
Ang bagong proseso ng pampublikong bidding ay pinaikli ng 45 na araw para sa imprastraktura, at 26 na araw para sa mga kagamitan, sa ngayon. Bago pa ito, ang mga kumpanya sa Metro Manila na nagbabayad ng suhol para sa mga pampublikong kontrata ay bumaba mula 57% noong 2003 ay 46 ngayon.
Binabati ko kayo, ang Metro Manila na nababasang elekronikong mga pasaporte ay pauunl.arin ang kredibilidad ng mga dokumentong sa paglalakbay sa Pilipinas, paunlarin ang mobilidad at pataasin ang pag-aasam ng negosyo at pag-gawa sa Pilipinas.
Ang lehitimong mobilidad ay hinahadlangan ng human trafficking. Gamit ang suporta ng USAID ay hinatulan natin ang mga human traffickers kasama ang mag-asawang Tongco na nasentensyahan sa isang korte sa Quezon City nakaraang Disyembre. Ang mga naisakatuparang ito’y inalis tayo sa prayoridad na binabantayang talaan sa anti-trafficking.

Upang bawasan ang gastos ay ipinakilala natin ang Wholesale Electricity Spot Market nakaraang buwan. Bigyan natin ito ng pagkakataong tumalab. At nais natin na ang malalaking kumokonsumo ng koryente tulad ng elektroniks, ang nangunguna nating iniluluwas, upang makagamit ng mas mababang tantos ng koryente mula sa National Power Corporation. Sa coc-biodiesel, meron na tayo ngayong kapasidad para sa namungkahing 1% halo na inaantay lang na maipasang bataas.

Ang Subic-Clark corridors ay tungo na sa isang kompetitibong sentro ng internasyunal na logistics. Ito ang aking magiging pamana sa aking mga cabalen, kasama sina Lito at Mark Lapid, Rev Aquino, Ana Bondoc, Blue Boy Nepomuceno, aking anak na si Mikey and Tarzan Lazatin. Sinimulan na naming ito gamit ang higanteng mga pamumuhunan sa Subic Seaport, sa Clark Airport, at sa Subic-Clark-Tarlac Expressway. At upang madala ang beltway sa kanluran ay ating pag-uugnayin ang Subic-Clark-Tarlac Road sa Dingalan Port mula sa Nueva Ecija, at ang Marikina Infanta Road sa daungan ng Real.
Upang ibsan ang pagod ng mga empleyadong namamasahe sa trapiko sa Kalakhang Maynila, mangangapital tayo sa mga expressway at tren.
Magkakaroon tayo ng mahabang highway mula Clark hanggang Metro Manila hanggang Batangas Port. TapoƒVs na iyong expressway mula Clark hanggang Maynila.. Sa ngayon wala nang isang oras ang biyahe mula Clark hanggang Monumento. Ngayon iiwasan natin ang trapiko mula Monumento, dahil idudugtong natin ang North Expressway sa C-5. Tutulong si Sonny Belmonte sa right-of-way. Ang C-5 naman ay konektado na sa South Luzon Expressway. Ang South Luzon Expressway ay pinapalapad naman hanggang Calamba. Sa Agosto, pahahabain ito hanggang Batangas. Ating ring ipapagawa ang Coastal Road hanggang Bacoor, na nagging lungsod sa ilalim ni Jesse Castillo.
Pagdurugtungin natin ang MRT at LRT mula Monumento hanggang North EDSA upang mabuo ang biyahe paikot sa Kamaynilaan, at maibsan ang trapik. Gagawa tayo ng Northrail na patungong Clark at Southrail hanggang Lucena at Bicol, at paunlarin ang ugnayan sa pagitan nila. Ating ring pahahabain ang LRT hanggang Bacoor. Sa pagbilis ng biyahe patungo at palabaas ng Metro Manila, makakatira ang manggagawa sa mas mura at maaliwalas na lalawigan.
Maayos na ang kapaligiran sa riles ng tren sa South Superhighway. Masaya ang mga pamilyang hinatid namin ni Vice President Noli de Castro sa kanilang bago at permanenteng relokasyon. Sinabi ni Teddy Boy Locsin at hindi pa ito nangyari noon , at kalian man ay hindi mangyayari.. Ano, Teddy?
Ngayon gagawin ito sa Maynila, si Lito Atienza ang bahala.
Nagpapasalamat tayo sa Tsina sa pag-sangayon na pondohan ang mga pangangailangang pabahay na ito. Huwaran ng ating programang pabahay para sa mahihirap ang mga proyekto ng Iglesia ni Kristo at Gawad Kalinga.

Ngunit kapos sa tubig ang mga taga-West Zone ng Kamaynilaan. Kaya bibigyan natin ng prayoridad hindi lamang ang edukasyon, koryente, enerhiya at kalusugan, kundi tubig din. Tayo ay nagtatayo ng 300 milyong litrong kada araw na istasyon ng bombahan ng tubig para sa Munitinlupa, Las Piñas at Parañaque.

Tayo ay magtatayo ng roll-on-roll-off sistema ng daungan upang pagdugtungin ang Lucena, Quezon tungo sa Boac, Marinduque, tulad ng Batangas-Mindoro RORO.
Sa ganitong mga proyekto, palalakasin natin ang ekonomiya ng mga barangay at lalawigan. At tatapusin na natin ang matagal nang pagmamalupit sa mga baranggay ng mga rebeldeng terorista ng pumapatay nang walang habas, kahit sa mga tulad nila. Sa mga lalawigang sakop ng 7th Division, nakikibaka sa kalaban si Jovito Palparan. Hindi siya aatras hanggang makawala sa gabi ng kilabot ang mga pamayanan at maka-ahon sa bukaƒVng-liwayway ng hustisya at kalayaan.
Sa pinaka-marahas na posibleng termino ay kinokondena ko ang mga politikal na pagpatay. Magkakasama nating tinigil ang panghukuman na pagpatay sa pamamagitan ng pag-alis ng hatol ng kamatayan. Hinihikayat naming lumapit ang mga testigo. Sama-sama nating pipigilan ang mga ekstra-hudisyal na pagpatay.
Ang gitnang Pilipinas ay may kompetitibong angat sa turismo sa mga natural nitong kagandahan, ang pambihirang hospitalidad ng mga tao rito. Ang erya ay sakop ang Palawan at Romblon, Visayas at Bicol, pati hilagang mga Mindanao na isla ng Camiguin, Siargao at Dapitan. Pinangungunahan ng Boracay, Cebu, Bohol at Palawan, ay inaakit nito ang higit sa kalahating banyagang mga turita sa Pilipinas. Ito rin ang sentro ng heotermal na lakas ng bansa, na pinagpapatuloy nating paunlarin.
Ang prayoridad ditto ay pamumuhunan sa turismo. Malapit nang dumating sa kilalang Boracay ay isang instrument landing system para sa paliparan sa Kalibo at ang P3 bilyong pribadong pamumuhunan sa San Jose, paliparan ng Romblon, dagdag pa rito ay maaayos na kalsada na ilalagay sa lahat ng destinasyon sa buong Panay.
Sa Cebu, si Gwen Garcia ay bumubuo ng sentro ng world-class na kumbensyon para sa ASEAN at East Asian Summits sa Disyembre.
Ang pagtulong sa pagpapaunlad sa ating imprastraktura ay ang taglagas sa suhulan sa mga kontrata sa pampublikong sector sa Metro, mula 62% ng mga kumpanya noong 2004 naging 47 ngayon. Binabati ko kayo Cardinal Vidal para sa paggabay sa kanyang kawan at mga alkalde ng Metro Cebu na sina Mayor Osmena, Ouano and Fernandez, at mga representatibo ng Metro Cebu, del Mar, Cuenco, Gullas and Soon-Ruiz.
Ang Bohol ay nagging naiibang destinasyon sa Cebu mula nan napahinto niot ang paghihimagsik ng mga terorista sa pamamagitan ng mga inisyatibo ng komunidad na pinangungunahan ng pagtutulungan nina Rico Aumentado at Heneral Johnny Gomez, na ngayon ay NCR kumander. Ngayon ay binibigyan na sila ng sariling paliparan, tulad ng ating bansa ay nararapat para sa isang world-class na konstitusyon na malakas na sinosoportahan ni Governor Aumentado at ng liga ng local na mga awtoridad.
Ang Turismo sa Palawan ay nangangailangan ng pag-papaunlad sa mga paliparan ng Puerto Princesa, Busuanga, San Vicente ( ang kinalakihang bayan ni Kogresman Alvarez kaya siya pumapalakpak) at pagpapatayo ng bago sa Balabac; pati na rin ang patuloy na kalsadang suporta mkula El Nido hanggang Bataraza.
Pahahabain natin ang Dumaguete runway para sa turismo pati na rin ang elektroniks. Ang Valencia, sa Oriental Negros ay maaaring makaaakit ng mga semiconductor na kumpanya na may koryenteng pinagagagamitan ng geothermal field ng Palimpinon. Itutulak ng Negro sang pagsasarili sa enerhiya gamit ng mga proyekto sa ethanol sa San Carlos City at Tamlang Valley, sa oras na pumasa ang batas sa biofuel. (Nagawa mo ang parte mo migs).
Ating paglilingkuran ang Guimaras sa pamamagitan ng pag-papagaw ng paliparan sa Santa Barbara, Iloilo at ng bagong daungan ng RORO sa Sibunag. Ating pagdudugtungin ang Sipalay gamit ang paliparan sa Silay na pinondohan ng nasyunal na pamahalaan at ang paliparan sa Kabankalan na ginagawa ng lokal na pamahalaan. Salamat.
Para sa mga butanding ng Bicol, mga bay-bay dagat, at siympre ang Bundok Mayon, ay nasimulan na natin makuha ang karapatan sa daanan para sa internasyunal na paliparan sa Daraga, Albay. Magbibigay tayo ng mga daan sa mga perpektong alon ng pasipiko sa pamamagitan ng pagpapaunlad ng mga paliparan ng Siargao, Guiunan at Tacloban.
Ating palalawakin ang kalsada papuntang Dakak sa Dapitan at pagdudugtungin ng RORO ang Siquijor tungong Santander, Cebu; Camiguin papuntang Jagna, Bohol; Ubay, Bohol tungong Maasin, Southern Leyte, para sa pagsisid sa Limasawa.
Dadalhin natin ang Masbate at Biliran sa RORO Eastern Nautical Highway mula Siagao mula Leyte mula Naval at Maripipi sa Biliran mula Esperanza, Aroroy at Isla ng Burias sa Masbate at tungong Bicol. Ang pinakahihintay na 10-megawatt na generator set ay dumatin sa Masbate nakaraang Sabado. Handa na itong bigyang koryente ang mga probinsiya bago matapos ang buwan.

Ang Camiguin, Romblon at Camarines Norte ay naalis sa listahan ng pinakamahihirap na probinsiya noong 2003. Dahil sa turismo ang mga probinsyang ito’y puwedeng yumaman.
Nananalo rin sa digma laban kahirapan at kalamidad, ng walang takot sa di-mailarawang biglang sakuna, ang matatapang na mamamayan ng Timog Leyte, sa ilalim ng pamumuno ni Rosette Lerias at Oging Mercado (an gating Rudy Guliani) ay muling binubuo ang mga buhay sa Saint Bernard at San Francisco mula sa kanilang mga kalunos-lunos na gumuhong putik. Kahapon, hiningi ko sa gobyernong Hapon na tulungan ang Timog Leyte na ipatupad ang isang pinagsamang paraan ng pamamahala upang tugunan ang kanilang kritikal na ekosistem, tulad ng sa inaprubahan ng World Bank para sa Bico River Basin. Ang Mindanao ang ating prayoridad sa pamumuhunan sa agribusiness sa Timog. Ang Mindanao halos mataba ang lupa at halos di-binabagyo, nagluluwas ng mga produkto mula sa buko at mataas na uri ng pananim, sa mga tubig nito ay nagmumula ang 40% ng isda ng bansa. Ang ating mga prayoridad sa pamumuhunan ay sinasalamin ang para sa Hilagang Luzon at marami pa dahil ang Mindanao ang mga pinakamahirap na rehiyon at probinsiya at dahil kailangan nating gumastos sa isang lohistikong sistema na idudugtong sa Norte.
Noong 2003 ay sinimulan natin ang RORO mula Zamboanga del Norte mula sa Negors, Panay at Mindoro patungong Batangas. Ang sistemang ito ay binawasan ang oras ng biyahe mula Mindanao hanggang Luzon mula 36 oras nagging 24 or5as, at presyo ng karga ng 30 porsyento, na mahalaga sa pagbibiyahe ng pagkain. Ngayon ay magpapagawa na tayo ng mas maraming ruta tulad ng mula Cagayan de Oro papuntang Camiguin, Bohol, Cebu at Masbate hanggang Bicol, ang Central Nautical Highway.
Sa 2003 rin, ang Sulu, Lanao del Sur, at Tawitawi ay nagrehistro ng dobleng dijit na pagbaba sa insidente ng kahirapan mula taong 2000. Binabati ko kayo.

Kitang-kita ang pag-ibayo ng mga isla ng Sulu, Basilan at Tawi-Tawi. Nagbukas ang Jollibee sa Basilan. Ang pagsasanay Balikatan kaisa ang Estados Unidos, na sinamahan ng programang US GEM at iba pang bigay-tulong na mga proyekto, ay walang duda ay ang nagdulot nito.
Sa Sulu, isang araw ng Mayo, umuulan, nagwakas ang isang mahabang pagtutunggali nang pumasok ang mga kawal at sibilyan sa Kampong Bitan-ag sa Panamao na hawak ng mga rebelde. Nagyakapan at nagkamayan ang dalawang panig. Dahil sa matinding pagnanais para sa kapayapaan ni Marine General Ben Dolorfino, naganap ang pagkakasundo. Gayon natapos ang isang madugong kabanata. Binabati ko kayo, Heneral Ben Dolorfino.
Susi sa anumang pag-ibayo ang malakas na suporta at ma-abilidad na liderato ng pamahalaang local. Halimbawa, iyong “mga mula sa sandatahan na napunta sa sakahan.” Ni Governor Ben Loong ng Sulu, gamit ng caravan ng mga tractors na literal na sinasakop ang dating mga kampo ng mga rebelde sa kanyang probinsiya. Binabati ko kayo.
Mahigit isang linggong nakaraan, dumating sa “Eleven Islands” ang daan-daang rebeldeng at kanilang pamilya, sa pamumuno ng dating MNLF Commander na si Aribari Samson. Dito sa mga pulo na kilalang “islang walang may-kanya” dati nagtatago ang mga rebelde at criminal. Ngayon sa tulong ng isang programa ng United Nations, nagtayo tayo ng dalawang daang tahanan at panibagong buhay para sa pangkat ni Samson. Salamat sa pagbibigay ng pagkakataon para sa kapayapaan. Binabati ko kayo, Kumander Samson.
Kukunin ko ang pagkakataong ito pupang ipahayag an gaming pasasalamat sa nagkakaloob na komunidad mula sa US, ang Organization of the Islamic Conference at European Union, Australia, Japan, at ating mga kabalikat sa ASEAN, ang mga multilaterals at sa ibang panig ng mundo. Salamat sa pagtulong sa amin sa aming prosesong pangkapayapaan. Kung kaya nating magamit ang mga lakas ng kabutihan sa ating nasyon, ang positibong lakas at trabaho dito pati na rin mula sa ibayong-bansa tulad ng US, Malaysia, ang OIC at iba pa, ay tayo’y magtatagumpay sa Mindanao gamit ang isang kasunduang pangkapayapaan na nagdadala ng kalayaan at pag-asa sa lahat ng mga Pilipino. Sa kapayapaan ito, ay aani tayo ng mga mapapakinabangan sa mga likas-yamang ipinamumuhunan sa agribusiness, hindi sa karahasan, upang bubuin, hindi buwagain ang timog ng Pilipinas.
Ilan sa mga posibleng pakinabang mula sa kapayapaan ay ang para sa masa ng mga proyektong pangkalsada tulad ng Siocon-Sirawai-Sibuco-Baligyan Road sa Zamboanga del Norte; ang Lebak papuntang Maguindanao na sinimulan ni Sim Datumanong noong siya’y Secretary of Public Works; ang kalsadang network ng Dinagat Island sa Surigao Del Norte; ang kalsadang pambaranggay ng Hawilian-Salug-Sinakungang sa Agusan del Sur; ang tulay ng Pangil Bay; ang kalsadang Surigao-Davao, na nais nating maging sing-ganda ng Bukidnon Highway na nakakumpleto sa loob ng administrasyon ni Jose Zubiri at sa termino ni Migs Zubiri.
Ang pangunahing iniluluwas ng Mindanao, na buko, ay patuloy na umuunlad sa loob ng nakaraang tatlong taon, sa tantos ng 10% kada taon. Ang mga nagtatanim ng buko ay karapat dapat ng bahagi ng kapayapaan. Iniimbitahan ko ang Kongreso at ang Bishops-Ulama-Priests-Pastors-Farmer-Lumad Conference na pinangunahan ni Arsobispo Fernando Capalla na tulungan akong siguraduhin ang nararapat na bahaging ito.
Una sa kapayapaan at pamumuhunan, ang pag-unlad ay nangangailangan ng magaling na pamamahala. Binabati ko si Donkoy Emano sa pagbaba ng mga report ng kurapsyon sa mga pampublikong kontrata sa Cagayan de Oro mula 65% ng mga kumpanya nakaraang taon na naging 38 ngayong taon. Pati na rin si Rudy Duterte at ibang mga pinuno ng Metro Davao na pinamumunuan ni Majority Leader Boy Nograles para sa parehong pagbaba, 57% nakaraang taon at 49 na ngayon. Nagkakasundo na ang mga bagay-bagay sa Mindanao, ito ang panimula ng kanilang kahandaan para sa palapit na Federalismo.
Ang Cyber Corridor ay palalakasin ang telekomunikasyon, teknolohiya at edukasyon. Ang corridor ay patatakbuhin ang magkakalayong super regions, mula Baguio hanggang Cebu at Davao. Ang mga lungsod ng Davao, Tagum at Samal Island Garden ay lahat na nag-oopereyt sa electronic government accounting systems. Marami nang daan ngayon para sa corridor dahil ang mga nagnenegosyong lokal na ehekutibo tulad ni L-Ray Villafuerte at Jerry Trenas ay agresibong nahikayat ang mga call-center sa kanilang nasasakupan (Binabati kita, Jerry). Sa corridor na ito, ang Ingles, impormasyon at panteknolohiyang kakayahan sa komunikasyon ng kabataan ay binibigyan sila ng kompetitibong angat sa mga call center at iba pang business process outsourcing.
Sa 2001, sa hall na ito, tinampok natin ang ICT bilang susi sa sektor ng kaunlaran. Kaya gumawa tayo ng imprastraktura sa telekomunikasyon at nagbukas ng market para sa mga tawag mula sa Internet. Ngayon ang internasyunal na tawag ay nagkakahalaga ng 6 na sentimo kada minuto, bumaba mula 40 sentimos. Mula sa 2000 manggagawa sa BPO noong 2001, ngayon meron tayong 20,000.
Nagkape ako kasa ang ilang nagtatrabaho sa call center nakaraang Araw ng Pag-gawa. Si Lyn, isang bagong tapos sa kolehiyo, ay sinabi sa akin “Ngayo, hindi ko na kailangang umalis ng bansa para matulungan ang pamilya ko. Salamat po.” Sobra akong na-touch/ natuwa, sa iyong mga kumento Lyn. Sa mga istruktural na repormang ito, di lang tayo nakahanap ng mga trabaho, napanatili ring buo ang mga pamilya. Salamat sa Diyos, naisip ko, o maaaring baka may sumubok na patalsikin ako sa paglabag sa Artikulo 15 ng Konstitusyon par sa kaisahan ng pamilya bilang pundasyon ng nasyon.
Sa pangangatwiran nga ni Louie Villafuerte, upang makahakbang sa kinabukasan, ang isang bansa na gusting maging kaparte ng global na ekonomiya ay kailangan ang pangahas at magaling na pondo sa pananaliksik at mga kaunlaran sa sarili nitong inisyatibo. Hanggang ngayon, ipagpapatuloy natin na pataasin ang badyet para sa siyensiya at teknolohiya, at edukasyon. Dahil sa ngayong pandaigdigang ekonomiya, kaalaman ang pinakamalaking sanihi ng kayamanan.
Bilang paglalagom, tinukoy ko ang ilang prayoridad upang mailarawan na sa maraming hinaharap nito, ay nagtatrabaho ang gobyerno, at nagtatatrabaho ito ng mabuti. Ang ating ekonomiya ay nag-iibayo ngayon sa loob ng pinakamatagal na panahon noong huling kwarter ng siglo: 22 magkakasunod na kwarter ng pag-unlad. Umakyat ng mahigit tatlumpung porsyento ang kita ng pinakamahihirap na pamilya sa unang tatlong taon ng ating panunungkulan, at bumaba ang dami ng maralita sa 25% ng mga pamilya, mula 28%, katumbas ng dalawang milyong katao na lumaya sa kahirapan. Ayon kay Thorton at Punongbayan, 70% medium-sized na mga nagnenegosyo ay positibo ang pananaw, panglima sa pinaka-optimistiko sa 30 bansa, nahuhuli lang tayo sa India, Ireland, South Africa and China.
Ang pagtatalo sa pulitika ay maaaring maantala, subalit hindi madiskaril ang mga inisyatibo ng kailangang maisagawa para sa ating mahihirap, kaunlaran, kapayapaan na adyenda. Sa kabila ng tadhana ng nasyunal na badyet, kailangan nating I-otomeyt ang nasyunal na eleksyon. Ang mga gobyernong lokal ay dapat kunin ang nararapat nilang hati sa mga kita. Hinihingi ko sa Kongreso na ipasa ang supplemental na badyet upang maisakatuparan ito.
Tayo ay magagaling na tao. Meron tayong matatapat na mga estudyante’t mga pulis. Naakyat natin ang mga tuktok ng Bundok Everest, nadomina ang palarong Southeast Asian, nanalo ng mga internasyunal na titulo sa pagandahan, at syempre nakipagbakbakan tungo sa daan ng tagumpay sa mundo ng boksing. An gating mga mamamayan ay nakikipaglaban at nagtatagumpay araw-araw sa lahat ng puwedeng maisip na trabaho sa buong mundo. Nag-iisa ay sumabak tayo sa mundo at nagtagumpay; Sama-sama, kailangan nating harapin ang mga hamon sa paggawa ng bago, payapa, makatao at kompetitibong bayan at manaig.
Sa mga gusting hukayin ang mga lumang laban, handa kami, subalit itoy pagsasayang ng oras. Bakit di na lang kayo makipagtulungan? Tumulong parasa pinakamalaking hamon sa lahat, kung saan tayong lahat ay puwedeng manalo o matalo; ang laban para mabuhay at umunlad sa ating nag-iisa at natatanging bansa.
Matapos ang tatlong taon, labing-isang buwan at anim na araw, aking lilisanin ang pagka-presidente, kung saan marami kung hindi man lahat ng aking binalangkas ay tapos na. Ayokong sabihin, sa huli, na natalo ko ang aking mga kaaway. Mas gugustuhin kong sabihin na tayong lahat, ako at ikaw, magkakaibigan at magkakaaway ngayon, ay magkakasamang nakamit ang isang bansang progresibo, masagana at nagkakaisa.
Salamat. Mabuhay!

Kalagayang Pambansang Talumpati ni PGMA sa pagsisimula ng unang regular na sesyon ng ika-14 Kongreso.
Mababang Kapulungan, Batasang Pambansa, Quezon City (Hulyo 23, 2007)

Salamat. Maraming salamat Tagapagsalitang De Venecia, Presidente ng Senado Villar, ibang bagong halal na pinuno ng dalawang kapulungan, isang pagbati sa inyo, mga Senador at Kongressman at Kongresswoman. Bise-Presidente De Castro, Dating Pangulong Ramos, Punong Hukom Puno, sa ating punong-abala Alkalde Sonny Belmonte, sa ibang opisyal ng gobyeno, miyembro ng diplomatikong sangay ng gobyerno, mga kababaihan at kalalakihan.

Tayo ngayon ay narito upang ipasinaya ang bagong Kongreso pagkatapos ng sariwa pang elekyson. Ako ay bumabati sa bawat naihalal na opisyal, mula sa munisipal sa lalawigan sa Kongreso sa mahirap na laban at matagumpay na kampanya.

Tapos na ang halalan at pamumulitika; panahon na para maglingkod nang walang damot, mamuno nang walang pangamba maliban sa kagalingan ng bayan at mamuno nang may kalakip na katalinuhan, kahabagan, layunin at pagmamahal sa bayan.

Hangarin kong mapabilang ang Pilipinas sa mayayamang bansa sa loob ng dalawampung taon. Sa panahong iyon, ang kahirapan ay dapat napapababa na at ang pagbabang iyon ay magpapaangat patungo sa pagpapalakas ng gitnang antas.

Tayo ay magkakamit ng tatak ng kalidad ng isang modernong lipunan, kung saan ang institusyon ay matatag.

Sa 2010, dapat ang Pilipinas ay patuloy na sa daan nito sa ganitong layunin. Kalakip ng reporma sa buwis ng nakaraang Kongreso, nagpapasalamat ako sa nakaraang Kongreso, nabago natin ang makroekonomiks na kalagayan sa pamamagitan ng piskal na disiplina tungo sa balanseng badyet. Binabayaran ang utang, pababa ang interes at paakyat ang pondo para sa progreso ng sambayanang Pilipino. Maraming salamat muli sa nakaraang Kongreso.

Tayo ay namumuhunan ng daang bilyon sa sangkatauhan at pisikal na imprastraktura. Sa susunod na tatlong taon makikita natin ang nakatalang antas ng pinag-isipang mabuti at masaganang pagpondo sa mga sumusunod na prayoridad:

Una, ang pamumuhunan sa pisikal, pangkaisipan, legal at seguridad na imprastraktura upang maiangat ang pangnegosyong kompiyansa. Imprastraktura para sa negosyo at trabaho. Isang milyong trabaho taon-taon.

Pangalawa, pamumuhunan sa mas matibay at mas malawak na social safety net- murang gamot, abot kayang pabahay, eskwelahang primera klase, mga gurong mas magaling at mas malaki ang kita, mga librong de-kalidad, mas maraming iskolarsyip para sa mahuhusay na mag-aaral at wikang panuto upang mapanatili ang ating pangunguna sa kagalingan sa Ingles. Dunong at kalusugan ang susi sa kasaganaan.

Ikatlo, pamumuhunan sa pagkakaroon ng kapayapaan sa Mindanao; sa pagwasak sa terorismo kahit saan ito magbanta ng panganib kahit ano pa ang paniniwala at sa pagpapatigil ng pang-aabuso sa karapatang pantao kahit ano pa ang dahilan.

Tayo ay nagbibigay pugay sa labing apat na walang awang pinatay sa Tipo-Tipo sa wala nilang takot na pagsisikap upang ipagpatuloy ang kapayapaan at pag-unlad ng Pilipinas. Hindi natin bibiguin ang kanilang pag-asa. Hindi natin sasayangin ang kanilang sakripisyo. Tayo ay hindi madadala mula sa kursong ating isinaayos sa di pagkakasundo para sa kapayapaan na may hustisya sa kabuoan ng ating lupain.

Tayo ay gumawa ng modelong Pilipinas para sa pagkakaayos na binuo sa pag-uusap ng iba’t ibang paniniwala, pinalawak na pampublikong paggawa at mas maasahang sosyal na serbisyo. Ang mga pag-iimpok na ito ay nagpapakita ng parehong panig sa hindi pagkakaisa sa Mindanao na sila ay mas mayroong pagkakatulad at mas malaking dahilan upang magsama kaysa maghiwalay, kalakip dito ang pagsasama upang maihiwalay ang terorismo. Imprastraktura ang haliging nagtitindig hindi lamang ng kapayapaan kundi ng ating makabagong ekonomiya: mga kalsada, tulay, paliparan, pampublikong parke at mga planta ng enerhiya.

Sa nakaraang taon, inilantad ko ang Super Regions-Mindanao,Central Philippines, North Luzon Agribusiness Quadrangle, Luzon Urban Beltway at ang Cyber Corridor. Upang mapalawak ang pagbabago malayo sa hindi balanseng konsentrasyon sa Metro Manila. Hindi lamang Maynila ang PIlipinas.

Ang Super Regions ay hindi lamang isang propaganda para sa okasyon kundi isang tanda ng pagbuo ng hinaharap.

Sa Mindanao, ang pinagmumulan ng ating pagkain, sinabi ko na dapat unahin ang agrikultural na pamumuhunan. At ako ay natuwa na makita sa huling sarbey noong Hunyo na ang porsyento ng kagutuman ay mabilis na nawala sa buong bansa. Nagawa natin yan.

Ang Departamento ng Agrikultura, Agrarian Reform at Environment and Natural Resources ay maglalaan ng tatlumpung porsiyento ng kanilang pondo sa Mindanao. Ang Departamento ng Agrarian Reform ay lilipat sa Mindanao.

Dapat maging daan sa tagumpay sa agribusiness ang repora sa lupa. Maayos na natupad, ang reporma ang magpapahayag ng katagumpayan ayon sa pangitain nina Ramon Magsaysay at Diosdado Macapagal. Dapat muli nating buoin ang reporma sa lupa upang ito ay makapagbigay ng benepisyo sa mga nagnenegosyo ng agrikultural.

Sa gayon, dadami pa ang mga tampok na magsasaka gaya ng mga nagwagi ng Gawad Saka, sina Ananias Cuado ng Comual at Demetrio ng Butuan at Nelson Taladay ng Sultan Kudarat, pangunahing nagbenepisyo sa reporma sa lupa ng taong 2007. Tayo ay mayroon ding natatanging mga magsasaka mula sa iba pang super regions, tulad nila Joseph Fernando at Heherson Pagulayan, Nestor Bautista, Joseph Lomibao, Arturo Marcaida, Peter Uy, Arturo Pasacas at Glenn Saludar.

Sa anim na taon, nagtayo tayo at nag-ayos ng patubig para sa milyong ektarya sa buong bansa- pinakamalaki sa matagal na panahon. Magtatayo tayo ng palaisdaan sa dagat. Isa rito ay ilalagay natin sa Sibutu. Hilig ito ni Nur Jaafar. Para sa buong bansa naglaan tayo ng P3 bilyon para sa tatlong libong kilometro ng bukirin tungo sa daang pamilihan. Sanlibong kilometro sa Mindanao. Gawa na ang tatlong daan.

Ang daan at sangay ng RORO ay nakabawas sa gastusin sa pagdadala ng mga pang-agrikultural na produkto mula Mindanao hanggang Luzon. Isang 10 wheeler ang karaniwang nagbabayad ng tatlumpong libong piso mula Dapitan hanggang Batangas. Ngayon ito ay nababayad na lamang ng labing isang libong piso. Sariwang isda na nagkakahalaga ng dalawampung libong piso bawat tonelada ang ngayon ay nagkakahalaga na lamang ng labing apat na libong piso.

Ang konstrakyon ay patuloy sa Mindanao: Dapitan-Dakak upang madala ang Cely Carreon’s Paradise palapit sa sibilisasyon. Sibuco-Siraway-Siocon-Baliguian; Dinagat Island Network, isang baptismal na regalo para kay Glenda Ecleo ang bagong lalawigan; ang animnapu’t anim kilometrong seksyon ng Manay-Mati ng Davao-Surigao; at Maguindanao-Lebak, ang ideyang sinimulan ni Sim Datumanong noong siya ay namuno sa DPWH.
Nais natin ng mas magandang paliparan, mga bagong tulay at saganang enerhiya para sa umuunlad na ekonomiya ng Mindanao.

Ang paliparan ng Dipolog at Pagadian ay papagandahin sa huling parte ng taon. Maging ang paliparan ng Cotobato. Walang pagaalinlangan ang sabik na paghihintay ni Au Cerilles, Rolando Yebes, Digs Dilangalen, Ros Labadlabad at Victor Yu, at Alkalde Evelyn Uy at Sammy Co.

Noong nakaraang Hulyo 10, tayo ay nagpasinaya ng P1.7 bilyon, 900 metrong tulay sa Butuan, itinayo sa pangunguna ni Alkalde Boy Daku Plaza, malapit sa apat na bilyong ikalawang henerasyong proyekto na pangpigil ng baha na ating itinayo. Ito ay unang ipinatayo ng aking ama pagkatapos ng matinding pagbaha sa Butuan noong 1960’s. Kailangan ipagtanggol ang kapaligiran at mamamayan sa sakuna.

Sa Agusan Del Norte, ako ay umaasa na si Edel Amante ay magiging masaya sa ating plano na simulan doon ang maliit na negosyong pang-agrikultura sa Jabonga.

Noong Hulyo 8, nagbukas ang paliparan ng Ozamis, bahagyang pinondohan nila Leo Ocampos, Aldo Parojino at kongresyonal na pondo ni Hermie Ramiro. Ito ngayon ang pondong laan sa publiko na may mabuting pakinabang.

Sa okasyong ito, ang MOU ay nilagdaan para sa Pangil Bay Bridge na magdurugtong sa Ozamis hanggang Lanao del Norte at Iligan. Sa paghihikayat ni Bobby Dimaporo, ako ay nagdeklarang ang hanay ng bundok ng Inayawan ay isang protektadong Lanao del Norte at Iligan. Sa paghihikayat ni Bobby Dimaporo, ako ay nagdeklara ng ang hanay ng bundok ng

Noong 2001, nagbukas tayo ng solar na planta sa Cagayan De Oro. Subalit, ang Mindanao ay naharap sa 100-megawatt na kakulangan sa taong 2009. Ilalabas na ang 210 megawatt na malinis na planta ng karbon sa Phividec na magpupuno sa puwang na ito. Inaasahan natin si Oca Moreno at Tinex Jaraula na patuloy na maglalaan ng mabuting klima sa pamumuhunan.

Tayo ay nagpapasalamat kay Miriam Defensor- Santiago at Migz Zubiri sa pagtangkilik ng Batas sa Biofuel sa nakaraang Kongreso. Tayo ngayon ay mayroong 160 libong hektarya ng taniman ng Jatropha sa Bukidnon at 30 libo sa General Santos. Ang Jatropha ay isang daang porsiyentong panghalili sa diesel, kalakip ang limang porsiyento lamang na emisyon nito.

Ang hamon sa enerhiya sa Mindanao ay hindi lamang nakabatay sa pagpapatakbo ng enerhiya kundi sa linya ng kuryente. Ang mga tore ng transmisyon ang mga pakay ng terorista. Dapat nating matinding ipatupad ang Human Security Act. Ang batas na ito ay unang inihain ni Johnny Enrile noong 1996, makalipas ang tatlong taon nang naganap ang unang pambobomba sa World Trade Center, apat na taon bago ang Rizal Day bombing at limang taon bago ang 9/11. Siya ang naghubog sa nakaraang bersyon ng Senado kasama ang Presidente ng Senado na si Manny Villar at Nene Pimentel.

Dumako tayo ngayon sa Gitnang Pilipinas, sa turismo ng ating super region:
*Pinoprotektahan natin ang kagandahan nitong natural at pinaglalaanan natin ng paraan ng transportasyon ang mga ito.
*Para sa Boracay, ang nangungunang destinasyon, ang paliparan ng Kalibo ay isa ng internasyonal na may instrument landing system na aking nabanggit noong isang taon. Sunod dito ang P5 milyong halaga ng terminal na hiling ni Joseph Miraflores.
* Ang daan ng Aklan-Libertad-Pandan, ay naghihintay ng pagapruba ng Japan sa mga kontraktor nito, pagdurugtungin nito ang Boracay tungo sa pangkalikasang parke na ating idineklara sa Northwest Panay Peninsula. Pinagaganda natin ang ibang daan sa Panay at ginagawa natin ang daan mula sa paliparan ng Iloilo na ating ipinasinaya sa Santa Barbara hanggang Iloilo at ang Metro Radial Road na iminungkahi ni Alkalde Jerry Trenas noong ipinasinaya natin ang paliparan, Si Art Defensor ang nakaisip ng paliparan noong siya ay gobernador, Si Gobernador Neil Tupaz ang nanguna nang ating ipinasinaya ang paliparan, ang aking sinabi ….
* Ang Iloilo ay nakaugnay sa Guimaras sa pamamagitan ng Jordan Wharf. Tayo ay nagpapasalamat sa Kongreso para sa P900 milyong pondo para sa kalamidad na idinulot ng pagtagas ng langis upang mailigtas ang kapaligiran ng Guimaras. Muli kong pinasasalamatan ang nakaraang Kongreso. Ito ay nakabalik na sa dati nitong kalagayan. Ang kabilang bahagi ng isla ay magdurugtong sa Bacolod sa lalong madaling panahon dahil sinimulan natin ang pagtatayo ng daungan ng Sibunag RORO noong Mayo sa rekomendasyon ng Gobernador ngayon Kongreswoman, Rahman Nava.
* Ang paliparan ng Bacolod-Silay, malapit sa pangkalikasang parke na ating idineklara sa Northern Negros, ay tapos na at naghihintay na lamang ng daan sa hiling ni Monico Puentavella.
* Ginantimpalaan natin ang kontrata sa pagpapaangat ng antas ng paliparan ng Dumaguete tulad ng aking iniulat kay George Arnaiz noong isang lingo.
* Ang mga namumuhunan sa Boracay ay lumalawak sa Palawan, na may Tubbataha Reef na ating idineklara bilang pangkalikasang parke. Pagkatapos ng Puerto Prinsesa-Roxas Road noong isang taon, binuksan natin ang Taytay-Elnido noong Marso. Ang P1 bilyong Taytay-Roxas ay patuloy ngayon. San Vicente airstrip at paliparan sa Busuanga ay kasalukuyang gingawa. At si Alkalde Hagedorn ay pinaalalahanan tayo sa paggawa ng Puerto Princesa Terminal.
*Kasalukuyang ginagawa ang mga daungang paliparan patungo sa mga paraiso ng surfing. Ang proyekto ni Gobernador Ben Evardone sa Guiuan at ang pinagmulan ni Lalo Matugas sa Siargao.
* Isang 100 megawatt na enerhiya ang kakulangan na lumitaw sa 2009. Ang planta ng Korea Electric sa Cebu ay maglalagay ng 200 megawatt sa 2010 kaya magkakaroon ng isang taong pagitan. Samantala, tatlong garbara ang magbibigay ng 100 megawatt at ang planta ng diesel sa Panay ay tataas mula 70 megawatt hanggang 100.
* Sa Central Cebu, ipinroklama natin ang pangkalikasang parke. Mula Cebu, ang pangunahing destinasyon ng mga turista, sila ay maaaring makarating sa iba pang destinasyon. Ang pagiging positibo ay nakakaimpluwensya at isa itong pagkakataon na hindi matatanggihan. Ang kaunlaran ay susundan pa ng kaunlaran. May isang tao, maging ang gobyerno, ang dapat magpasimula nito.
* Papuntang Katimugan, ang Cebu ay nakaugnay sa Tubigon at tungo sa Ubay, Jagna at Panglao sa pamamagitan ng Bohol Circumferential Road na ating ipinasinaya noong Mayo 9. Ang local na gobyerno ay nakapagtamo ng 85% ng lupain para sa internasyonal na paliparan ng isla ng Panglao, na ngayon ay isa ng destinasyon ng mga turista.
* Ang Ubay ay nakaugnay sa Maasin RORO port na natapos noong Oktubre. Ngayon ay umaasa ako na magkakaroon ng mas maraming divers para kay Mian Mercado.
* Ang Jagna RORO Port ay nagbukas noong nakaraang Mayo 9. Ito ay magdurugtong sa Lolo Romualdo Mambajao sa Nobyembre at sa Guinsiliban, ang daan patungong Mindanao.
* Papunta sa Norte galing Cebu City, kami ay dumaan sa North Coastal Road patungong Daanbantayan na inirekomenda sa atin ni Gwen Garcia. Ang mabigat na daloy ng trapiko ay mawawala kapag ang P1.2 bilyong tulay ng Mandaue-Consolacion ay nagbukas. Ito ay magiging mabuti hindi lamang para sa Malapascua kundi pati na rin sa Nitoy Durano industrial city ng Danao.
* Daanbantayan, ang daungang bayan ng Benhur Salimbangon, ay nagdurugtong sa Naval, Maripipi, o kaya Esperanza, na nagsimulang gawin noong Mayo. Tayo ay umaasa na matapos ang tatlong RORO sa susunod na taon.
* Ang Esperanza ang magdurugtong sa pamamagitan ng daan patungong Aroroy sa 2009. Ako ay pupunta doon kasama nila Lina Seachon at Tony Kho upang ito’y ipasinaya. Sana ako ay imbitahan.
* Noong nakaraang Mayo, Pinalitan ko ang mga ilaw sa Masbate sa isang Palace ceremony. Ngunit ang pangmatagalang solusyon ay darating sa susunod na taon na ang bagong planta ng enerhiya ay magsisilbi sa kalhating milyong mamimili sa maganda ngunit nakabukod na isla ng Masbate.
* Mula Aroroy maaari na tumungo sa tayo Claveria, na ang RORO ramp ay kasalukyang ginagawa. Sa Pasacao ang operasyon ng RORO ay nagsimula noong 2002. Iyan ang Bong Bravo ng Claveria. Ito ang nagdala sa atin sa Bohol, kasama ang Mt. Isarog Park.
* Mt. Isarog ang nagpapakain sa ilog ng Bicol. Sa susunod na tatlong taon, popondohan natin ang Bicol River Basin at Watershed kasama ang World Bank ng $15 milyong para sa irigasyon, pangpigil sa baha at patubig. Para sa Bicol, tayo ay may P7 bilyong pondo para sa kalamidad sa Bicol at gawaing rehabilitasyon nito, ito ang pinakamalaking pondong ibinigay para sa kalamidad sa ating kasaysayan. Sa wakas, ang Bicol ay nakakatanggap ng karapatdapat nitong parte. At ang North Luzon Agribusiness Quadrangle:
* Tayo ay nagpapagawa ng 1,000 kilometrong daan mula sa mga bukirin patungong pamilihan; ang 200 ay tapos na. Ngayong tapos na ang election ban, pinapaspasan ang trabaho para sa nalalabing target.
* Ang Halsema Highway mula Mount Data patungong Bontoc at ang Tabuk-Tingalayan Road ay kasalukuyang ginagawa. Kung titingnan natin ang tsart, tila may kulang sa pagitan nito.
* At ito ang Cordillera LGUs na kayang gawin ang higit na kailangang mga daan, sinabi ko sa Kongreso na hilingin sa mga kompanya na magbayad ng direkta sa LGUs ng kanilang hati mula sa kanilang natural na kayamanan. Ako ay umaasa na narinig ito ni Gobernador Dalog.
* Nagtatayo tayo ng mga paliparan para sa mga produkto ng agribusiness.
* Noong 2005 nagkaroon ng paliparan sa Baler. Sunod ang paliparan sa Casiguran. At kalsada sa pagitan.
* Walang kumukuha ng bidding para pagandahin ang runway ng Batanes kaya ang ATO ang gagawa nito bago matapos ang taon kalakip ang suporta ng DPWH at ni Gobernador Telesforo Castillejos.
* Si Joe de Venecia at Alkalde Nani Braganza ay humihiling ng paliparan sa Alaminos. Na ating gagawin.
* Ang Cagayan Economic Zone Authority at ang pribadong sector ang nagpalawak sa San Vicente naval airstrip, kaya hindi na natin kailangan gawin ang Lallo.
* Sa Lallo naman mayroong tayong inaprubahan na agribusiness ecozone. Ang mga Agribusiness ecozone ay payo ni Pangulong Ramos. Punong Hukom Puno, masaya ako na makita ka dito. Ito ang unang pagkaktaon na ang Punong hukom ay dumalo.
* Ang Tarlac-La Union Toll Road ay ipapabalita para sa pribadong sector na BOT bidding sa Agosto.
* Ang international terminal ng Poro Point ay maagang sinimulang gawin ngayong taon. Ang paliparan ng Bagabag ay kasalukuyang pinahahaba. Pinalalaganap natin ang sayang tatawid sa politikal na ideyolohiya nina Vic Ortega hanggang Caloy Padilla. Inuuna ang bansa, itinatabi ang politika.
* May ilang bayan sa Nueva Ecija, Quirino, at Isabela ang kasama sa geo-hazard mapping na ating isinagawa para sa 700 munisipalidad at bayan sa buong bansa upang maprotektahan ang kapaligiran.
* Ang Bangui Bay Wind Power Project na itinayo nang si Bongbong Marcos ang gobernador, ngayon ay patuloy na lumalawak. Sa paggamit ng hangin, nababawasan ang kailangang langis sa enerhiya. At ngayon, ang Luzon Urban Beltway, ang nangungunang taga-akit ng industriya at pamumuhunan:
* Sa panahong ito, sinimulan natin ang P5 bilyong Mt. Pinatubo Hazard Urgent Mitigation Project na magpoprotekta sa San Fernando City, Guagua at ang aking tahanan, Lubao mula sa pagbaha.
* Ang Subic-Clark-Tarlac Express Road ay nasa kanyang huling bahagi. Ang first-world na daang ito ang magbabawas ng oras sa pagbabyahe patungong Clark at Subic mula dalawang oras sa tatlumpong minuto. Gagawa tayo ng interchange sa Porac, bayan ni Lito Lapid.
* Noong huwebes kasama ni Dick Gordon, ipinasinaya natin ang container port na magsasama sa Subic kasama na ang Clark bilang isa sa mga pinakamahusay na international service at logistics center sa rehiyon.
* Ang paliparan ng Clark ay nakuha ang kanyang control radar noong Abril. Ito ngayon ay may 50 internationasyunal na pag-lipad at 50 kargong lipad bawat lingo, ang ikalawang pinakaabalang sunod sa NAIA. Nais natin ng mas maraming airline service centers doon. Ngayon, sa usaping NAIA, ako ay sigurado na ang bawat isa ay nais malaman ang tungkol sa NAIA terminal 3. Hindi lamang ang bumigay na kisame ang panganib na maaring bumagsak. May mas marami pang seryosong panganib mula sa konstraksyon at istraktural na depekto. Hindi natin pwedeng ipagsapalaran ang maaring maging bunga ng malakas na lindol. Ngunit ang NAIA ay nagsusulong ng remedyo, pagtapos at pagbubukas ng terminal. Ang kaligtasan ng publiko ang dapat unahin.
* Dahil nga una ang kaligtasan ng publiko, hiniling ko sa Kongreso na bumuo ng Civil Aviation Authority of the Philippines.
* Noong isang taon, sinabi ko na pagdurugtungin natin ang North at South Expressway sa pamamagitan ng C-5. Ginagawa na ang C-5 bandang katipunan. Kausap na ang UP para sa bagong daan patungong Commonwealth, na kasalukuyang pinapalapad at North Avenue. Sa kabilang dulo ng Mindanao Avenue, binibili na ang lupa para sa bagong daan mula Barangay Talipapa hanggang Malinta at tuloy sa NLEX. Sana bumawas ang trapik pa-North Manila.
* Binungkal na natin ang mga lupa upang ipagpatuloy ang Skyway hanggang sa Alabang. Sa isang taon ang mabilis na tren mula Caloocan hanggang Alabang ay magbibigay serbisyo sa marami araw-araw. Mula Alabang hanggang Santo Tomas ang South Luzon Expressway ay kasalukuyang pinalalaparan. At sa Marso, ang Ricky Reyes SLEX ay makakaabot na sa Batangas Port.
* Ang Coastal Road sa probinsya ni Bong Revilla sa wakas ay kasalukuyang ginagawa. Ang ating pagiimpok sa imprastraktura ay nagbubunga na, ang $1 bilyong Hanjin shipbuilding facility, na sinasabing pinakamalaki sa buong mundo, at $1 bilyong Texas instruments microchip plant sa Clark. Maging ex-OFW at ex-tambay kapwang nakahanap ng trabaho sa malalaking puhunan na ito.
* Sa ating pagbuo ng industriya, dapat nating siguraduhin na ang mga tao ay may malinis na hanging nalalanghap. Tayo ay nagpasara ng 88 kompanya dahil sa pagsira ng mga ito sa kalikasan. Gaya ng sabi ko, una ang kaligtasan ng publiko.
* Ipinroklama natin ang kritikal na tirahan na nakapaloob sa lawa ng Las Piñas at Parañaque.
* Ang mga bagong may-ari ng Maynilad ay namuhunan ng P7 bilyon para makapagdala ng malinis, at sa wakas, umaagos na tubig sa Paranaque, Parola at sa ibang dako. Ang Manila Water ay gumawa ng parehong P2 bilyong proyekto sa Antipolo.
* Gumagawa tayo ng septage tank sa Antipolo sa halagang P60 milyon na maglilinis ng sewage bago ito dumaloy sa mga estero, gaya ng itinayo ng Manila Water sa Taguig at sa San Mateo.
* Matapos ang maraming taong usapan, ang ating administrasyon ang nakapagpasimula ng Flood Control Project sa Kalookan, Malabon, Navotas at Valenzuela (CAMANAVA).
* Sa enerhiya, kailangan ng Luzon ng dagdag na 150 megawatt sa 2010. Ito ay sakop ng 350-megawatt, $350 milyong pagpapalawak ng planta ng Pagbilao ng Marubeni at Tokyo Electric, parte ito ng kanilang $4 bilyon na bumubuo ng pinakamalaking pamumuhunang Hapon sa kasaysayan ng Pilipinas.
* Tayo ay umaasa na si Gobernador Raffy Nantes at ang mga tao ng Quezon na kahit papano makabawas sa pagbabayad ng kuryente. Hiniling ko sa Kongreso na baguhin ang Electric Power Industry Reform Act para mabuksan sa mas maraming kompetisyon.

Ang Cyber Corregidor na nagtatagalay ng sentro ng teknolohiya at pagaaral ay patuloy na tumatakbo sa haba ng lahat ng super region mula sa Baguio sa Clark sa Maynila sa Cebu sa Davao at sa mga kalapit na lugar.

Naka-ranggo ang Pilipinas sa mga nangungunang sentro sa mundo dahil sa pagka-kompetitibo sa gastos at ang mahalaga ay ang mataas na kasanayan sa mahusay na Ingles, kakayahan sa IT pangangasiwa at puwersa ng paggawa.

Ang kasanayan sa IT ay napanalunan ni Warren Ambat ng Baguio City High para sa pagiging pinakamakabagong guro at ang gantimpala sa pamumuno sa Cambodia noong nakaraang Pebrero, nanguna sa mga nagsilahok mula sa 70 bansa, ako ay bumabati sa iyo.

Information technology ang tutulong sa BIR sa pagdala ng mas maraming buwis sa mga susunod na buwan. Ang Revenue Watch Dashboard ang titingin sa mga nakolektang buwis mula sa nasyonal na antas pababa sa mga nagiiksamin. Ang LGU Revenue Assurance ay magbabahagi ng impormasyon sa pagitan ng BIR at LGU upang makita ang pandaraya at hindi pagbabayad, bago pa magsuhulan ayon sa Attrition Law ni Danny Suarez.

Habang ang ating lakas sa mga contact center ay mabuting nakatatag, tayo ngayon ay nakatuon sa lumalaking higher value-added services, tulad ng accounting, legal, yamang tao at administratibong serbisyo.

At, kaya nga walang pananakot mula sa Taiwan ang maaaring pumutol ng ating cyber services mula sa kanilang mga global na kliyente, ang PLDT at Globe ay namumuhunan ng P47 bilyon sa bagong international broadband links mula sa kanilang rehiyunal na sentro para sa kadalasan sa ating cyber space.

Ang sektor ng mga serbisyo sa negosyo ang naging pinakamabilis lumaki sa ekonomiya na nagbibigay ng 400,000 na trabaho kumpara sa 8,000 noong 2000. Sa 2010, ipinagpapalagay ang isang milyong trabaho na kikita ng $12 bilyon, ang parehong halaga ay ibinabalik ng mga Pilipino sa ibayong dagat ngayon.

Sa Safety Net at Edukasyon
Noong isang taon sinabi ko sa global na ekonomiya ngayon, ang karunungan ay ang pinakamagaling na tagagawa ng kayamanan. Mahusay na edukasyon ang pinakamabuting pamana natin sa ating mga anak. Yun din ang tanging pamana na ayon sa batas kailangang ibigay sa bawat mamamayan.

Sa taong ito, tayo ay mas mamumuhunan sa edukasyon: P150 bilyon, P29 bilyon higit sa isang taon.

At, noong isang taon ang gobyerno at pribadong sektor ay nagpagawa ng 15,000 silid aralan hindi tulad ng karaniwan na 6,000.

Noon, isang libro bawat limang mag-aaral. Ngayon, tig-isang aklat na bawat baitang.

Ikatlong bahagi ngayon ng ating pampublikong paaralan ang may Internet, sa suporta ng pribadong sektor.

Tayo ay may kakulangan sa mga pampublikong paaralan ngunit may sobra na pribadong paaralan. Kaya imbis na magpagawa ng maraming paaralan, tayo nagbibigay ng mas maraming iskolarsyip-600,000 iskolarsyip sa taong ito.

Para sa Kolehiyo, tayo ay naglunsad ng P4 bilyong pondo para sa pautang sa kolehiyo, upang madagdagan ang benepisyari mula 40,000 hanggang 200,000. At para sa mga guro, tayo ay gumawa ng higit sa 50,000 na puwesto sa pagtuturo. Ngunit kailangan natin pagbutihin ang kanilang pagsasanay.

Kasama rin ang benepisyo. Salamat, dating Senador Tessie Oreta at dating Kongressman Dodong Gullas, na di na kailangan ng mga guro maghabol sa Maynila ng sweldo at pension. Pinoproseso na sa rehiyon sa rehiyonalisasyon ng kabuuang suweldo.

Ang mga guro at lahat ng ibang empleyado ng gobyerno ay nakakuha ng epektibong pagtaas ng suweldo sa pagtatapos ng buwan na ito.

Sa TESDA, bukod sa mga sariling kurso nagbibibgay ito ng mga iskolarsyip sa bukasyonal na mga paaralan: P600 milyon noong isang taon, P1 bilyon pa ang DOLE.

Tayo ay namumuhunan ng P3 bilyon sa science and engineering and development technology, kasama ang mga iskolarsyip para sa mga masters at doctoral degrees sa engineering sa pitong unibersidad. Pagpapataas ng kagalingan sa pag-gawa at kaalaman, at ang talentong Pilipino na hindi patatalo.

Ang patunay ay ang biochemist na si Baldomero Olivera ng University of Utah na pinarangalan na Scientist ng Taon ng Harvard Foundation.

Sa International Math and Science Olympiad noong 2006 sa Jakarta, si Robert Buendia ng Cavite Central School at si Wilson Alba ng San Beda Alabang ay nanalo ng ginto. Ako ay bumabati sa inyo. Anim na Pilipino ang nagkamit ng parangal sa Intel Young Scientist Competition sa New Mexico noong Mayo : Ivy Ventura, Mara Villaverde, Hester Mana Umayam at Janine Santiago ng Philippine Science High; Melvin Barroa ng Capiz National High, binabati ko kayo, Melvin; at Luigi John Suarez ng Bendicto National High. Binabati ko kayo. Noong isang linggo ang mga mag-aaral na Pilipino ay pinangunahan ni Amiel Sy ng Philippine Science High na nagwagi sa Mathematics World Contest sa Hongkong. Binabati kita, Amiel. Binabati ko ang Philippine Science High School. Ngayong buwan si Diona Aquino ng Presidential Management Staff ay nagwagi kasama ng kanyang grupo mula sa UP ang Youth Innovation Competition sa Global Governance sa Shanghai.

Ito ay malaking konsuwelo sa atin. Tayo ay gumastos ng mas malaki sa kapital na impormasyon ng tao kaysa sa nakaraan. Bakit? Dahil kung ang gobyerno ng mga tao ay hindi para sa kanila, ito ay pagkutya sa ating demokrasya.

May malaking pag-angat ang kalagayan ng maralita, gaya ng trabaho, pag-aaral at paggamot. Tingnan natin ang talaan ng bagong kalagayan ng mahirap.

Sa unang pagkakataon, gumastos ang Philhealth ng higit P3 bilyon sa paospital ng maralita.

Noong 2001 sinabi kong hahatiin natin ang presyo ng gamot na madalas bilhin ng madla. Ngayon sampung libong Botika ng Barangay ang nagtitinda ng murang gamot. Ang paracetamol na tatlong piso sa labas ay piso lamang sa Botika ng Barangay. Ang antibiotic na binebenta ng mga pangunahing parmasya sa P20 ay P2 lamang.
Kaya sa isang survey, halos kalahati ang nagsabing abot-kaya ang gamot, kumpara sa 11% noong 1999.

Upang mas mapalawak natin ito, hiniling ko sa Kongreso na ipasa ang Cheaper Medicine Bill na halos gawing batas noong Hunyo. Ang halos ay hindi pa sapat. Tulungan natin si Mar Roxas, Ferge Biron at Teddy Boy Locsin na ibigay sa mga tao ang makabuluhang, abot kayang pamimilian, mula sa ibang bansa at dito sa Pilipinas.

Hiniling ko rin sa Kongreso na ipasa ang batas na magbibigay ng pang matagalang pagaalaga sa ating mga senior citizen. Asahan natin si Ed Angara.
Si Noli de Castro na isa pang kampeon ng senior citizens ay namumuno ng ating programa sa pabahay. Binabati kita, Noli. Ang mababang halaga para sa pabahay ay hindi magbabago. Naglaan ang PAG-IBIG ng P25 bilyon na pautang, anim na ulit ng halaga na sinimulan natin noong 2001. P50 bilyon pa ang ilalaan hanggang 2010.

Sa Terorismo at Karapatang Pantao
Lalaban tayo sa terorismo. Ito ay banta sa ating kalayaan, demokrasya, maawain at desenteng paraan ng buhay. Samakatuwid, sa laban kontra karahasan, dapat nating panghawakan ang mga alituntunin. Hindi palaging tama at palaging mali ang paglaban sa kaharasan ng karahasan.

Hiniling ko sa Kongreso.. hinihikayat ko kayo na isa-batas ang pagbago ng anyo ng estado sa pagsagot sa mga pulitikal na kaharasan. Una, batas na poprotekta sa mga testigo mula sa mga lumalabag sa batas at mga nagpapatupad ng batas. Ikalawa, batas na magbibigay ng hustisya mula sa pinalakas na espesyal na korte. Ikatlo, batas na magpapatupad ng mas matinding parusa sa pagpatay dahil sa pulitika. Pang-apat, batas na nagrereserba ng pinakamatinding mga parusa sa masasamang elemento ng naka-unipormeng serbisyo na nagtraydor sa tiwala ng taong bayan at nagbigay ng kahihiyan sa mas malaking bilang ng kanilang kasamahan na nagmamahal sa bayan.

Dapat nating alisin ang duming ito sa ating demokratikong talaan.

Ngunit pangunahing pakikibaka pa rin para sa karapatan ang pagpapalaya ng masa sa gutom at kahirapan.

Kasabay ng kasaganaan ng ekonomiya ang pangangailangan sa pagpapatibay ng ating mga institusyon ng gobyerno. Simulan natin sa reporma sa eleksyon. Matagal na tayong naglaan ng pondo para sa computerization. Tayo ay umaasa din sa modernong botohan, bilangan at canvassing.

Maaaring hindi tayo sumangayon sa mga pampulitikal na adhikain ngunit hindi sa pagpapatupad ng demokratikong eleksyon. Hiniling ko sa Kongreso na magpondo sa mga magbabantay ng mga botohan. At magsa-batas ng mas malakas na batas laban sa mga karahasang may kaugnayan sa eleksyon. Dapat nating tanggalin ang kurapsyon at bumuo ng mas matibay na sistema ng hustisya na mapagkakatiwalaan ng mga tao. Tayo ay naglalaan ng bilyon para sa kontra pandarayang mga gawain. Sa gayon ang Ombudsman ay nagkamit ng 77% na marka sa taong ito, mula sa 6% noong 2002. Tayo ay nagpatupad ng lifestyle check, di-aktibo sa kalahating siglo. Tau-taon dose-dosenang opisyal ang nasususpinde, napapatalsik o kinakasuhan dahil sa labis-labis sa suweldo ang gastos at ari-arian nila.

Ang mga negosyong hiningan ng suhol sa mga buwis, pahintulot at lisensya ay bumaba mula ikatlong bahagi sa kalahati. Ang panunuhol sa kontrata ay bumaba rin. Ang pangunguwalta ay hindi natin agarang maaalis ngunit gumagawa tayo ng pagsulong.

Sa aking pagtatapos
Ang aking ginawang balangkas ngayon ay isang halimbawa ng ating P1.7 trilyon Medium Term Public Investment Program. Paano natin popondohan ang lahat ng ito? P1 trilyon mula sa buwis ng estado, kasama ang reporma sa buwis at mahigpit na utos sa BIR at Custom na makamit ang kanilang target, P300 bilyon mula sa mga korporasyon ng estado. Ang balanse mula sa pinansyal na institusyon ng gobyerno, pamumuhunan ng pribadong sector, patas na lokal na gobyerno at ating bilateral at multilateral na mga kasama.

Ang ating bagong lakas ng loob at momentum para pag-unlad ay inspirasyon sa ating relasyon sa ibang bansa, sa ASEAN Summit noong nakaraang taon at sa darating na ASEAN Regional Forum, na may pagtaas sa pag-alalay mula sa ating kapanig at kalakip ang patuloy na suporta para sa ating pagsisiskap sa kapayapaan at seguridad sa Mindanao.

Tayo ay may kayayahang palakasin ang ating ekonomiya dahil sa mga piskal na reporma na ating tinangkilik na nagdulot sa akin ng di pagsang-ayon ng publiko. Ngunit mas gusto kong maging tama kaysa maging tanyag.

Nagbubunga ang ating mga pundamental na gawain sa malalaking pagtaas ng pamumuhunan. Anim na milyong trabaho ang nalikha sa anim na taon, karamihan sa masusuportahang mga kompanya. Sa lakas ng piso, bumagal ang pagtaas ng bilihin.

Ito ang taos kong hiling na ang karamihan ng aking pangitain na ibinalangkas ay buong makamtan kapag ako ay bumaba. Ito ang aking di matitinag na pundasyon ng pangitain na magiging permanenteng pinag-ugatan, ang pag-unlad ay mangunguna at ang direksyon nito ay matatag na nakatakda sa ating mga reporma na nagbubunga na. Ang lahat ng matitira sa aking tagapagmana ay ang pagsasama-sama ng ani. Siya ay mas madadalian kaysa sa akin.

Sabi nila ang kampanya para sa susunod na eleksyon ay magsisimula sa Mayo 15, ang araw pagkalipas ng huli. Mabuti.

Hindi ako sagabal sa ambisyon ninuman. Aking tanging hiling na walang pipigil sa naisin ng mga tao at pag-unlad ng bayan.

Ang oras ng paglalaban ay tapos na. Ito ang oras upang harapin ang mas magandang hinaharap ng mga tao na nagnanais at nararapat.

Uulitin ko: Hindi ako sagabal sa ambisyon ninuman. Ngunit huwag magkakamali.. Ako ay hindi mangingimi kapag may naging sagabal sa interes ng bansa at nagtangkang pigilan ang pangitain ng bansa. Mula sa aking kinauupuan, sinasabi ko sa inyo, ang Pangulo ay puwedeng maging sing malakas tulad ng kanyang naisin.

Pagpalain tayo ng Diyos at ang dakilang gawaing hinaharap natin. Ang kalagayan ng bansa ay malakas. Inyong lingkod, Gloria Macapagal Arroyo, Pangulo ng Republika ng Pilipinas.
Kalagayang Pambansang Talumpati ni PGMA sa pagsisimula ng ikalawang regular na sesyon ng ika-14 Kongreso.
Mababang Kapulungan, Batasang Pambansa, Quezon City (Hulyo 28, 2008)

Salamat Ispiker Nograles, Senet President Villar, mga Senador at representatibo, Bise Presidente de Castro, Presidente Ramos, Punong Hukom Puno, miyembro ng samahang diplomatiko, kababaihan at kalalakihan.

Nagpapahayag ako sa inyo ngayon sa gitna ng isang malubhang sandali sa kasaysayan ng mundo.

Ilang buwan lamang ang nakalipas, tinapos natin ang 2007 na may pinakamalaking ekonomikong pag-unlad sa henerasiyon. Ang inflasiyon ay mababa, malakas ang piso at nagkaroon ng milyong trabaho. Tayong lahat ay nakatanaw tungo sa mas maunlad at magandang hinaharap.

Dahil maraming mabibigat na desisyon ang pinili, kumikilos na ang bayan sa wakas. Malapit na sana tayo sa pagbalanse ng badyet. Tayo’y nakakabayad ng utang sa malalaking halaga, na nakakabawas sa paghila ng kaunlaran ng ating bansa, habang namumuhunan sa taong bayan.

Biglang-bigla, nabaliktad ang ekonomiya ng mundo. Ang pagtalon ng presyo ng langis at pagkain ay nagbunsod ng pandaigdigang krisis, ang pinakamalala simula noong Great Depression at World War II. Iba’y sinisisi’y mga ispekulador na gumagalaw ng bilyong dolyares mula subprimong pagsasangla hanggang sa mga pangunahing pangangailangan tulad ng langis at pagkain. Iba’y tinuturo ang lantarang pagbabago ng demand habang milyong Tsino at Indian ay umakyat sa pagiging may kaya.

Anuman ang dahilan, tayo ay nasa taas-babang presyo ng langis, mataas na presyo ng pagkain at lumilitaw na ekonomiyang panghihina sa US at iba pang pandaigdigang pamilihan. Nagdaan ang panahon ng kawalang-kasiguraduhan tulad ng isang teribleng sunami sa buong mundo, binubura ang pag-unlad at mga nakamtan, binubura ang pag-unlad.

Ito’y isang komplikadong oras na tinatalo ang mga simple’t madadaling solusyon. Sa mga nagsisimula palang, mahirap matukoy ang mga kaaway, di tulad noong pampinansiyal na krisis nang 1997, lahat tila’y biktima, mayama’t mahirap na bansa, kahit talagang iba’y mas kayang tanggapin ang pasakit tulad ng iba.

Upang masolusiyunan ang mga global na hamong ito, kailangan nating magpatuloy sa pagbuo at sumuporta sa mga ugnayan sa ating mga kakampi sa buong mundo; upang madala ang bigas na magpapakain sa ating mga mamamayan, pamumuhunan para makagawa ng mga trabaho at upang mapanatili ang kapayapaan at tatag ng ating bansa at ng buong mundo. Subalit kahit umabot tayo sa mga nangangailangan, na kailangan tayo ay nagsusumikap tayo sa mas malaking pansariling kakayahan.

Subalit kahit mabibigat na desisyon ang ginawa, ang global na krisis ay di tayo naabutang walang-wala at di-handa. Dahil sa panginginita at prebisiyon, katatagan at politikal na kapangyarihan, may nabuong pananggalang sa paligid ng bansa na pinabagal at kahit papaano’y pinahihina ang pinakamasasamang epekto ng global na krisis. May pera tayo upang alagaan ang ating mga mamamayan at makabayad para sa pagkain kapag may kakulangan; krudo sa kabilaang pagtaas ng presyo.

Kahit tayo, ni sinuman sa mundo ay inaasahang dumating ng maaaga ang pagkakataong ito subalit nakapaghanda tayo. Upang ang katatagan ay hindi manghina sa harap ng mahihirap na desisyon, nagpapasalamat ako sa Panginoon. Para sa dunong na malaman kung gaano ko kayo kailangan, nagpapasalamat ako sa Kongreso sa pagpapatupad ng panukalang-batas, nagpapasalamat din ako sa mga nagbabayad ng buwis.

Ang resulta, sa unang banda, ito ang nakasalba sa bayan; at sa kabilang banda kawalang popularidad sa mga botohan ng opinyon. Subalit, ang mga di kanais-nais na sarbey ay nagpakita na ang sariling pagtingin sa kahirapan ay 20 taong mababa sa pagdating ng 2007.

Ang aking responsibilidad bilang Presidente ay masigurado na maresolba ang mga problemang kinakaharap natin at makapagbigay ng bisyon at direksyon kung paano ang ating nasyon ay sumulong para sa kinabukasan.
Marami sa malaking bulwagang ito ay masuwerte sa buhay at nagbibigay ng matinding impluwensiya sa pampublikong gawain. Ako’y abot kamay sa inyo, subalit naggugol ako araw-araw ng panahon kasama ang mga mahihirap at walang boses, na hindi kayang panghawakan ang kanilang mga buhay, nilulusong ang lahat pagsubok para mabuhay.

Nag-aalala ako para sa naka-aawang maybahay na pasan ang pananagutan para sa buong pamilya. Nag-aalala ako para sa magsasakang nasa unang hanay ng pambansang produksyon ng pagkain ngunit nagsisikap na pakanin ang pamilya. Umaalalay ako sa mga nagsisikap na mga mag-aaral na malapit nang magtapos ang umaasa na magandang trabaho at isang career na inaasam dito sa sariling bansa.

Nag-aalala ako para sa 41-year old na padre de pamilya na di araw-araw ang trabaho, at nagaabala sa asawa at tatlong anak, at dapat bigyan ng higit pang pagkakakitaan at dangal. Nag-aalala ako para sa ating mga guro na ibinigay ang pinakamaimportante mahalagang regalo natanggap natin – magandang edukasyon – habang sinusubukan paring ipasa, sa susunod na henerasyon. Inaalala ko an gang ating mga OFW, kilala sa kanilang kasanayan, integridad at walang tigil na pagsusumikap, na pinadadala ang kanilang mga kita bilang tanging paraan upang makatulong sa mga minamahal na malayo-layong sa kanila. Nagpupugay ako ngayon sa kanilang mga karaniwang Pilipino.

Sa aking mga kritiko’y ito’y mga katha lamang, tulad ng iba pang impormasyo’t pigurang babanggitin ko ngayon. Heroismo ang tawag ko rito kahit di nila kailangan ng ating papuri. Bawat isa’y bayani na para sa mga taong nagpapahalaga sa kanila, sa kanilang pamilya.

Sinasabi kong ito’y isang global na krisis kung saan lahat ay biktima. Kung saan ilan lang ang kayang umiwas, bayaran upang mapigil ang mga pinakamasasamang epekto nito.

Marami’y walang pamproprotekta sa biglang baluktot na pwersa ng trauma ng global na krisis. Tulad ninyo, nag-aalala ako para sa kanila. Ito ang mga taong bayan na dapat samahan natin. Hindi lang dahil sa mga sakripisyo nila para sa bansa kundi pati na rin dahil kababayan natin sila.
Paano nating mareresolba ang mga komplikadong hamong ito?

Sa kanilang kalagayan, ang kasagutan ay dapat ispesyal na pag-alalay at atensyon sa matinding oras ng pangangailangan na ito.

Una, kailangan nating magkaroon ng mga puntiryadong mga istratehiya na may kasamang bilang ng mga tiyak na preskripsiyon upang mabawasan ang mga hamon ng presyong hinaharap natin ngayon.

Pangalawa, pansariling-kasapatan sa pagkain; mas kaunting pag-kadepende sa enerhiya; mas malaking pagtitiwala sa sarili sa ating pag-uugali bilang isang mamamayan at ating katayuan bilang isang bansa.

Pangatlo, ang mga pandaigdigang solusyon ay hindi maaaring makasira sa mga pangmatagalang reporma. Ang mga repormang ito ay hindi lamang makakabuti sa mga susunod na henerasiyon ng mga Pilipino, pati na rin sa susunod na Presidente. Napakahalaga ang Value Added Tax sa pagharap sa mga hamong ito.
Itong programa ang sagot sa mga problemang namana natin.

Una, mabawasan ang ating mga utang at pataasin ang ating pampiskalyang kalayaan.

Pangalawa, higit na pamumuhunan para mamamayan at imprastraktura.

Pangatlo, sapat na pondo para sa mga programang pangmasa.

Kaya ang mga magkakaugnay na proyektong pang imprastraktura na nakaprograma para sa mga pinaka mahihirap nating mga probinsya kagaya ng Hilagang Samar: Lao-ang-Lapinig-Arteche, sa ngayon ay maputik. San-Isidro-Lope de Vega; angpagpapagawa ng Maharlika sa Samar .

Tanggalin ninyo ang VAT at binibitawan ko ang aming responsibilidad bilang mga pinuno at tinatanggal ang dahilan ng kasalukuya’t kinabukasang pag-unlad na maaring mapalala ng global na krisis. Lalong lumakas ang tiwala ng mga imbestor dahil sa VAT. Mula P56.50 kada dolyar, lumakas ang piso hanggang P40.20 bago bumalik sa P44 dahil sa mga pabigat ng pandaigdigang ekonomiya. Kung alisin ang VAT, hihina ang kumpiyansa ng negosyo, lalong tataas ang interes, lalong bababa ang piso, lalong magmamahal ang bilihin. Kapag ibinasura ang VAT sa langis at kuryente, ang mas makikinabang ay ang mga may kaya na kumokonsumo ng 84% ng langis at 90% ng kuryente habang mas masasaktan ang mahihirap na mawawalan ng P80 bilyon para sa mga programang pinopondohan ngayon ng VAT. Tanggalin niyo ang VAT at inaalisan natin ang mga mamamayan ng kaparaanan upang masakyan ang pandaigdigang krisis sa pagkain at enerhiya.

Malayo na ang narating natin at nakagawa na ng maraming sakripisyo upang umatras pa sating mga repormang pampiskalya. Ang pamumuno ay tungkol sa paggawa ng unang madaling bagay na papasok sa isipan; ito’y tungkol sa paggawa ng nararapat, gaano man kahirap.

Napreserba ng gobyerno, ng walang pag-aalinlangan, ang mga pinaka-pinulaan subalit di papalitang pulisya, tulad ng VAT sa krudo’t kuryente at deregulasyon sa krudo.

Patuloy na gagamitin ng pamahalaan ang lumalago nating yaman upang tulungan ang mga pamilyang naghihirap sa taas ng bilihin at hampas ng bagyo, habang nagpupundar upang sanggahan ang bayan sa mga krisis sa hinaharap.

Para sa mga namamasada at namamasahe sa dyip, sinusugpo natin ang kotong at colorum upang mapataas ang kita ng mga tsuper. Si Federico Alvarez kumikita ng P200 bawat araw sa kaniyang rutang Cubao-Rosario. Tinaas ito ng anti-kotong, anti-colorum ngayon P500 na ang kita niya. Iyan ang paraan kung paano napapanatili ang dagdag-pasahe sa piso lamang. Halaga lang ng isang text.

Ang pagtetext ay paraan ng pamumuhay. Hinihingi ko sa mga telecoms na bawasan ang halagang ng mga mensahe sa pagitan ng mga network. Kumilos sila. Ito’y kasing mura na ng 50 centavos.

Noong Hunyo, nagpalabas tayo ng apat na bilyong piso mula sa VAT sa langis—dalawang bilyong pambayad ng kuryente ng apat na milyong mahihirap, isang bilyon para sa college scholarship o pautang sa 70,000 na estudyanteng maralita; kalahating bilyong pautang upang palitan ng mas matipid na LPG, CNG o biofuel ang motor ng libu-libong jeepney; at kalahating bilyong pampalit sa fluorescent sa mga pampublikong lugar. Kung mapapalitan ng fluorescent ang lahat ng bumbilya, maktitipid tayo ng lampas P2 bilyon.

Sa sunod na katas ng VAT, may P1 bilyon na pambayad ng kuryente ng mahihirap; kalahating bilyon para sa matatandang di sakop ng SSS o GSIS; kalahating bilyong capital para sa pamilya ng mga namamasahe; kalahating bilyon upang mapataas ang kakayahan at equipment ng mga munting ospital sa mga lalawigan. At para sa mga kalamidad, angkop na halaga.

Naglabas tayo ng P1 bilyon para sa mga biktima ni bagyong Frank. Sumuporta tayo ng isang supplemental Western Visayas na badyet pangkalamidad mula sa katas ng VAT, bilang parangal sa mga tulad ni Rodney Berdin, 13 taong gulang, ng Baranggay Rohmbag Behson Antique, na iniligtas ang kanyang ina, mga kapatid mula sa malakas na alon ng ilog Sibalom.

Mula sa buwang ito, wala nang income tax ang sumusweldo ng P200,000 o mas mababa sa isang taon – P12 billion na bawas-buwis para sa maralita at middle class. Maraming salamat,sa kogreso

Ngayong may P32 na commercial rice, natugunan na natin ang problema sa pagkain sa kasalukuyan. Nagtagumpay tayo dahil sa pagtutulungan ng buong bayan pagsasaka, bantay-presyo at paghihigpit sa price manipulation, sa masipag na pamumuno ni Artie Yap.

Sa mga LGU at religious groups na tumutulong dalhin ang NFA rice sa mahihirap, maraming salamat sa inyo.

Dahil sa subsidiya, ang NFA rice ang isa sa pinakamura ng rehiyon. Habang puwede tayong huminga at sabihin na anga ating sitwasyong mas mabuti kesa ibang nasyon, ay walang kapalit ang panresolba ng problema ng bigas at krudo sa ating bansa. Sa pagsosolusyon natin, tayo’y maging matapat at malinaw sa ating pananaw. Nagkaroon ng pundamental na pagbabago sa pandaigdigang ekonomiks. Ang presyo ng pagkain at langis ay tila mananatiling mataas. Walang magiging madali; di kayang tugunan ng gobyerno ang problemang ito sa loob ng isang gabi lamang. Subalit, pwede tayong magtulungan upang mabawasan ang nalalapit na pasakit sa mga namumuhunan sa pangmatagalang solusyon.

Mula 2001, mga bagong istemang irigasyon para sa 146,000 hektarya, kasama ang Malmar sa Maguindanao at Hilagang Cotabato, Lower Agusan, Casecman at dulo sa Nueva Ecija, Abulog-Apayao sa Cagayan at Apayao, Addalam sa Quirino at Isabela, at iba pa, at ang restorasyon ng mga lumang sistema ng lupang napatubigan ng nasyon sa makasaysayang 1.5 milyong hektarya.

Si Edwin Bandila, 48 taong gulang ng Ugalingan, Carmen, Hilagang Cotabato, nag-aararo ng isang hektarya at nakapag-ani ng tatlong 35 kaban. Labing tatlong taon na ginawa iyong Malmar. Sa aking unang Kalagayang pambansang talumpati, sabi ko kung hindi matapos iyon sa Setyembre ay kakanselahin ko ang kontrata, papapasukin ko ang engineering brigade, natapos nila. Kasama si Malmar, ay nakakapagsaka na siya ng limang hektarya at nakakapag-ani ng 97 na kaban bawat ektarya. Mabuhay Edwin! Ang VAT ang kukumpleto sa proyektong Ilog San Roque-Agno.

Ang Land Bank ay apat na ulit ang dami ng mga pagpapahiram para sa mga magsasaka at mangingisda. Itong katotohanan at di katha. Beripikahinninyo. Para sa mas epektibong paggamit sa pautang, inutusan ko ang DA na buhayin muli ang mga kooperatibang pang-magsasaka.

Tayo’y namimigay ng mga bato at murang mga presyo upang matulungan ang mga magsasaka.

Ang pagtaas ng kita ng Malampaya sa bansa ng 4 na bilyon ay mapupunta sa ating programang self-sufficiency sa bigas.

Ang pagprodus ng bigas mula 2000 ay tumaas ng average na 4.07 kada taon. Doble ng porsyento ng pagdami ng populasyon. Sa pamamagitan ng pagtataguyod ng natural na pagplaplano at edukasyon sa mga kababaihan, nababawasan natin ang pagdami ng populasyon ng 2.04 porsyento sa ating administrasyon. Mula sa 2.36 noong 1990’s, kung saan ang astipisyal bista kontrol ang itinutulak. Ang ating kampanya ay magpapakalat ng kaalaman sa responsableng pagkamagulang patungkol sa birth ispaysing. Ang mahahabang taon ng pagtutulak ng contraseptivs ay nagawang kapareha ng family planning. Kaya ang napunawang pamimilian ay kailangang maraming mag-asawa, lalo na ang mga katoliko, na malaman ang natural na family planning.

Mula 1978 hanggang 1981, ay nag-export tayo ng bigas. Hindi tumagal. Subalit wag tayong maging masyadong malupit sa ating mga sarili. Panahon pa ng Kastila bumibili na tayo ng bigas sa labas. Kahit alam nating magaling tayong magtanim ng bigas, ang topograpiya ay di naman palaging nakikipagtulungan.

Ang kalikasa’y di tayo biniyayaan ng isang matatag na Mekong tulad ng Thailand at Vietnam , na may malalawak at natural na matabang lupa ng kapatagan. Sa halip, ang kalikasa’y inilagay an gating mga isla sa ibabaw ng mga karatig-bansang ito kung saan tayo nasa daanan ng mga bagyo ng pasipiko. Kaya inaangkat natin ang 10 porsyento n gating bigas.

Upang malabanan ang mga hamon ngayon, pakakanin natin ang ating mamamayan ngayon, hindi saka na, at tutulungan sila makalagpas sa mahihirap na panahon. Upang malaban ang mga hamon ng kinabukasan, kailangan nating maging self-reliant at self-sufficient at independent, mas umaasa sating mga sarili kaysa sa iba.

Ngayong pupunta tayo sa kinabukasan ng repormang agraryo.

Merong mga nagsasabi na ito ay bigo, na pinatutunayan ito ng mga pag-angkat nating ng bigas. Merong iba na nagsasabing ito’y nagtagumpay- sa dahilan lamang na mas maganda ang meron kaysa wala. Samakatuwid, ang mga tao’y mas masaya kung ang lupang pinagtratrabahuhan ay kanilang pag-aari, ano man ang mga pagsubok rito.

Sa SONA noong 2001, sinabi ko, bawat taon, mamamahagi tayo ng dalawang daang libong ektarya sa reporma sa lupa: 100,000 hektarya ng pribadong lupang sakahan at 100,000 hektaryang pampublikong sakahan, kasama ang mga ancestral na lupang sakop. Di hamak mahigit sa target ang naipamahagi natin sa nakaraang pitong taon: 854,000 hektarya ng pribadong lupang sakahan, 797,000 na pampublikong lupang sakahan, at mga Certificate of Ancestral Domain para sa 525,000 hektarya. Kasama na ang mahigit sa 100,000 hecktarya para sa Bugkalots sa Quirino, Aurora, at Nueva Vizcaya. Matapos ang paglabas ng kanilang CADT, Rosario Camma, kapitan ng Bugkalot , at ngayo’y alkalde ng Nagtipunan, ay tinulungan ang kanyang 15,000 na miyembro ng tribong nagpapaunlad sa irigasyon, mga halamang gulay at mais ay nakamit ang kasapatan sa pagkain. Mabuhay, Chief!

Ang repormang agraryo ay di lang dapat bawasan ang paghihirap. Dapat nitong maitaas ang mga pamantayang pamumuhay. Ang pagmamay-ari’y naiaangat siya subalit ang pagkaproduktibo niyo pananatilihin siyang mapagkumbaba.

Sinimulan ng aking ama ang reporma sa lupa noong 1963. Upang mabuo ito, ang ekstensyon ng CARP na may mga reporma ay punong priyoridad. Ipagpapatuloy kong gawin ang lahat ng aking makakaya para sa mga urban at siyempre pati sa mga rural na mahihirap..
Ayaw natin na paglayo ng nangungupahan sa nagmamay-ari ng lupa, mapapasailalim naman sa usurero.
Ang mga dating nangungupahan ay kailangang mabigyan ng kakayahan na maging negosyanteng pang agraryo sa pamamagitan ng pagpapahintulot na ang lupa nila’y magamit bilang kulateral.

Dapat mapalaya ng reporma sa lupa ang magsasaka sa pagiging alipin sa iba. Dapat bigyan ang magsasaka ng dangal bilang taong malaya at di hawak ninuman Kailangang mapigilan natin ang kapabayaan na nagbibigay sa lupa ng kawalang-paraang na maging produktibo at nangangagat nab ago pa mapakinabangan ng mga benepisyari.

Bukod pa rito, gusto kong mawala ang mga pangungulimbat sa mga repormang pang-agraryo. Ang mga pananakot na agawin at dahil doon uriing mababa ang lupa, sabwatan sa pamahalaan ito.
Samahan niyo ako dito. Kailangang magkaroon ng daan kung saan ang hustisya at kaunlaran ay magkatagpo. Hanapin natin ito bago magpasko. Dapat nating linisin ang landas para sa mga ibig magpursige sa pagsasaka, taglay ang pananalig na ang lupa ay sasagip sa atin sa huli kung gamitin natin ito nang maayos.

Kasabay ng masibong produksyon ng bigas, tayo’y nagbabawas na ng gastusin sa pamamagitan ng mas mabisang transportasyon. Para sa ating mga kalsadang mula sakahan at pamilihan. Naglabas tayo ng P6 bilyon noong 2007.

Sa ating mga notikong hayway. Ang mga bangkang RORO ay nagdala ng 33 milyong metriko tonelada ng kargamento at 31 milyong pasahero noong 2007.. Nakagawa tayo ng 39 na daungang RORO noong ating administrasyon. Labindalawa pa ang nakahain na simulan sa loob ng susunod na dalawang taon. Noong 2003, pinasinayaan natin ang Western Nautical Highway mula Batangas patungong Mindoro, Panay at Negros, patungong Masbate at Mindoro mainland. Ang mga pagbabagong ito ay nagpapatatag sa ating pagiging kompetitibo.

Mga nangungunang multinasyonal na kumpanyang Nestle ay nagbawas gastusin sa transportasyon at nag-offset ng matataas na presyo ng gatas sa ibayong dagat. Salamat, RORO. Ang halaga ng transportasyon ay nagging tunay na risonable para sa mga panaderya tulad ng Gardenia, ang hati ng tinapay nito sa Iloilo ay kapresyo lang ng sa Laguna at Maynila. Salamat muli sa RORO.

Sa maraming mga LGV na tumigil sa pangongolekta ng bayad mula sa mga behikulong pang-kargamento, maraming, maraming salamat.

Muli nating sinesementuhan ang mga paliparan na may kapakinabangan sa agrikultura, tulad ng Zamboanga City Airport.

Ang pagproprodus ng bigas at paglipat neto ng mas mura ay sinasagot ang suplay nap arte ng ating pangangailangan sa bigas. Sa bandang parte ng demand, ay pinalalakas natin ang kakayahan ng mga mamamayang bumili.
Ginagawa nating labor-intensive ang paggawa at pag-ayos ng kalsada at patubig. Noong SONA ng 2001, naglunsad tayo sa NCR ng patrabaho para sa 20,000 na out of school youth, na tinawag OYSTER. Ngayon, mahigit 20,000 ang ineempleyo ng OYSTER sa buong bansa. Sa mga lugar na tinamaan ng sakuna, meron tayong programang pondo para sa trabaho.

Sa pagsasanay, 7.74 milyon ang kumuha ng teknikal at bukasyonal na kurso sa loob ng huling pitong taon, doble ng dami ng nakaraang 14 na taon.Noong 2007 mismo, 1.7 milyon ang nakatapos. Kasama na sa kanila ay si Jessica Barlomento na ngayon ay nasa Hanjin bilang suplay ofiser, Shenve Catana, Marie Grace Comendador, at Marylin Tusi, mga babaeng welders. Congratulations.

Sa maykrofinans, ang mga pagpapahiram ay umabot sa P102 bilyon o 30 beses ng marami sa P3 bilyon na nasimulan natin sa loob ng 2001, na may 98 porsyente muling pagbabayad, Congratulations! Ang mga malalaking nagpapahiram ay ang Land Bank na may P69 bilyon, ang Peoples’ Credit at Finance Corporation P8 bilyon, ang National Livelihood Support Fund P3 billion, DBP P1 bilyon at ang DSWD’s SEA-K P800 milyon. Sa pakikisama sa amin na maipalabas ang entreprenyural na diwa, salamat, Go Negosyo and Joey Concepcion.

Ang mga pagpapaunlad ay nagbibigay benepisyo sa mga magsasaka farmers sa pamamagitan ng agro-forestry na mga initiatibo. Ang Rubber ay espesyal na malakas sa Zamboanga Sibugay at North Cotabato. Victoria Mindoro, 56 taong gulang, ay karaniwang kumikita na P5,000 sa isanguwan bilang isang magsasaka at isang manggagawa. Ngayon siya ay nagmamay-ari na ng 10 hektarya sa Goodyear Agrarian Reform Community sa Kabasalan, Zamboanga Sibugay, siya ay kumikita na ng P10,000 sa loob ng isang linngo. Sa isang hektarya, Pedro at Concordia Faviolas ng Makilala, North Cotabato , ay pinadala ng kanilang anim na anak sa kolehiyo, bumili ng dalawa pang hektarya, at kumikita ng P15,000 sa isang buwan. Congratulations!

Ang Jatropha estates ay nagsisimula sa 900 hektarya sa loob at paligid ng Tamlang Valley sa Negros Oriental; 200 sa Camsur; 300 sa GenSan, 500 sa Fort Magsaysay malapit sa Cordero Dam at 700 sa Samar.

Sa ating 2006 na SONA, ang mga itinuturing na pinagmumulan ng pagkain ay ang Hilagang Luzon at Mindanao.

Ang malungkot na kabalintunagan ng Mindanao bilang food basket ay meron itong isa sa mga pinakamataas na kagutuman sa ating nasyon. Meron itong malalaking sakahan na may malaking produktibidad, subalit pang-anim sa ating pinakamahirap na probinsya.

Ang primaryong rason ay ang dimatapos na laban sa Mindanao . Ang komprehensibong kapayapaan ay iniilagan tayo ng halos kalahating siglo. Subalit kagabi, ang hidwaan sa matinding isyu ng ansestral na lupain ay naresolba na. Oo, may mga political daynamiks sa pagitan ng mga mamamayan ng Mindanao . Sila’y ating isa-isahin sa pinaka seryosong paraan, may pasensiya at hinay-hinay. Hinihingi ko sa Kongreso na gawin ng lehislatibo at mga politikal na reporma na magbubunga ng isang makatarungan at pangmatagalang kapayapaan sa ating termino.

Ang pangangailangan para sa pagkadesente at awa ay humihikayat para sa mas mainam na pakikipag-usap kaysa makipag-away, kung walang soberaniyang halaga ang mawawala. Mas maraming nakamit ang dayalago kaysa komprontasiyon. Ito ang mensahe ng kalian-lang na World Conference sa Madrid na inorganisa ng hari ng Saudia-Arabia, at unibersal na mensahe ng Papa sa Sydney .

Ang ensiklika ni Papa Benedikto na Peus Carita Est ay pinaalala sa atin na: “Palaging magkakaroon ng mga sitwasyon kung may mga material napangangailangan kung saan ang tulong sa uri ng pagmamahal sa kapwa ay di mawawala.

Pinagsasama-sama natin ang mga programa ng DSWD, DOH, GSIS, SSS at iba pang lumalaban sa kahirapan sa isang National Social Welfare Program para proteksyonan ang pinaka-mahihirap mula sa pandaigdigang krisis, at para matulungan silang silang mga limitado ang kinikita sa sakit, kapansanan, kawalan ng trabaho, at iba pa – sa pamamagitan ng mga proyektong pangkabuhayan, maykrofinans, pagsasalin ng kasanayan at teknolohiya, emerhensiya at pansamantalang pamamasukan, pang pondong pampensiyon, tulong pagkain at perang subsidiya, pambatang nutrisyon, pangangalaga sa kalusugan ng mga matatanda, mga misyong medikal, pagpapahiram ng suweldo, insurance, mga programang pabahay, edukasyunal at ibang programa ng pagtitipid, at ngayon mas murang gamot – salamat sa Kongreso.

Sinabi ng world bank sa Brazil, ang kinikita ng mga pinakamahihirap na 10% ay tumaas ng 9% kada taon kumpara sa 3% sa mga kumikita nagmalaki dahil sa malaking ambag ng kanilang programang suweldong pampamilya na may kaugnayan sa mga pagbabantay kabutihan sa atendans sa eskuwela. Tayo’y naglunsad din ng kaparehong programa, pantawid pamilya.

Nagpondo ang mga employer ng dalawang pagtaas sa mga benepisyong SSS mula 2005. Salamat, employers sa pagbabayad ng primyums.

Ang mga pension ng GSIS ay indexed sa inflasiyon at tumaas kada taon mula pa nang taong 2001. Ang mga pagpapahiram nito ay tumaas mula sa dalawang buwan ay katumbas ng sampung buwan ang pinakamataas na sistema, pambpubliko man o pribado – habang ang muling pagbabayad ay mas pinalawig pa.

Ang mga pautang sa pabahay ng Pag-ibig ay tumaas mula sa P3.82 bilyon nang 2001 na nagging P22.6 bilyon nang 2007. Ngayong taon ay nakaranas ito ng 84% na pagtaas sa unang apat na buwan pa lang. Sobrang nag-iinit na. Dapat dagdagan ng GSIS at buksan muli ng SSS ang pautang sa pabahay. Aking hinihingi sa Kongreso na ipasa angpanukalang batas na nagpapahintulot sa SSS na gumawa ng pautang sa pabahay higit pa sa kasalukuyang 10% limitasyon.

Bago ako naging Pangulo, isa’t kalahating milyong maralita lamang ang may health insurance. Noong 2001, sabi natin, dadagdagan pa ng kalahating milyon. Sa taong iyon, mahigit isang milyon ang nabigyan natin. Ngayon, 65 milyong Pilipino na ang may health insurance, mahigit doble ng 2000, kasama ang labinlimang milyong maralita. Nagbayad ang Philhealth ng P100 bilyon para sa pag-papaospital.. Ang mga dukhang benepisyaryo ay mula halos sa kanluran, gitnang Bisaya, Gitnang Luzon at Ilocos. Patuloy nating palalawakin itong napaka-importanted programa, lalo na sa Tawi-Tawi, Zambo Norte, Maguindanao, Apayao, Dinagat, Lanao Sur, Northern Samar, Masbate , Abra and Misamis Occidental. Lalo na sa kanilang mga magsasaka at mangingisda.

Sa mga probinsyang ito, Agusan Sur, Kalinga, Surigao Sur at ng eryang tinamaan ng kalamidad, ay maglulunsad tayo ng masibong programang pagpapakain sa mga paaralan sa halagang P10 kada bata bawat araw na may pasok.

Bukod sa libreng edukasyon sa elementarya at high school, nadoble ang pondo para sa mga iskolarship sa kolehiyo, habang ang mga pondo para sa pribadong hayskul mula sa gobyerno ay apat na ibayo.

Nagsimula na ko sa pagrereporma at pagsasama-sama ng mga programa ng DepEd, CHED at TESDA.

Sa mga hamong piskal at pampagkain, ang global na enerhiya ay nangangailangan ng mas magaling at mas nakasentrong mobilisasyon, conserbasyon at pamamahala ng pinagkukunang-yaman.

Ang mga ahensya ng gobyerno’y nagbabawas ng gastos sa kuryente’t langis ng halos 10%, gaya ng Texas Instruments at Philippine Stock Exchange na nagawa ito nang nakaraang taon. Binabati ko kayo, Justice Vitug at Francis Lim.

Upang mabawasan ang kawalan sa sistema ng kuryente, inaasahan natin ang mga may hawak sa gobyerno at sa mga naamiyendahan ng EPIRA.

Tayo’y matagumpay sa pagpapataas ng self-sufficiency sa enerhiyang halos 56%, ang pinakamataas sa kasaysayan. Ating itinataguyod ang natural gas at biofuel; geothermal na mga planta; isa sa mga pinakamalaki sa mundo: mga windmill na tulad ng nasa Ilocos at Batanes; at ang mga solar na cells na nagbibigay liwanag sa maraming komunidad sa Mindanao . Ang bagong Galoc oil field ay kayang magprodus ng 17,000-20,000 bariles kada araw, 1/12 para sa ating krudong kinokonsumo.

Ang Renewable Energy Bill ay pumasa sa mababang kapulungan. Salamat, mga kongresista.

Ang magastos na kalakal na inaangkat tulad ng langis at bigas ay kailangang offset ng mahihirap na paglalabas ng kalakal tulad ng mga primaryong produkto, at mga mahihina tulad ng turismo at cyber services kung saan India lang ang nakakatalo sa atin.

Ang ating P350 milyong partnersyip na pagsasanay sa pribadong sector ay kailangang ma-kwalipika ang 60,000 para sa mga call center, medikal na transkripsiyon, animasiyon at software development, na nagbibigay-produksyon ng pangangailangan ng 1 milyong manggagawa na lumikha ng $13 bilyon sa 2010.

Ang internasyunal na pananalapi ay sumasang-ayon sa ating pag-unlad. Ang mga ahensiya ng pautang ay napanatili ang kanilang positibong o matatag na pagtingin sa bansa. Ang pandaigdigang pagkakompetitibo ranggo ay umangat ng limang bilang. Binabati ko kayong lahat.

Tayo ay nananatili at nagpapalawak sa ating mga piskal na reporma na umani sa atin ng respeto.

Sa ating mga namumuhunan, salamat sa inyong mahalagang ginagampanan sa ating kaunlaran. Iniimbitahan ko kayo na di lang mamuhunan sa mga pabrika at serbisyo, kundi sa mga mapagkakakitaang imprastraktura, sinusunod natin ang pormula para sa Tarlac-Pangasinan-La Union Expressway.

Hinihiling ko sa kapisanan ng negosyo’t sibil na ipagpatuloy na magtrabaho para sa isang mapanlipunan pagkakapantay-pantay, na may ekonomikal na kapasidad na mairaos ng matagumpay na may balanseng interes. Ang mga kumpanya ng minahan ay kailangang siguraduhin na ang komunidad na nagpapatuloy sa kanila ay substantibong nakikinabang mula sa kanilang mga pamumuhunan na walang pinsala sa kalikasan, dahil sa mga operasyon.
Ang ating administrasyon ay ipinapatupad ang Solid Waste Management Act, Wildlife Act, Protection of Plant Varieties, Clean Water Act, Biofuels Act at ibang batas na nagdedeklara ng proteksyon sa mga erya.

Para sa reforestasiyon, para sa susunod na taon ay nagbadyet tayo ng 102 bilyon. Hindi lang pinaunlad ng mga kagubatan ang kagandahan ng lupa, pinahupain ang pagbabago sa klima ang pinakadahilan, sanhi ng tumataon na pagdalas at paglakas ng bagyo at pinagbabayad ang bansa ng 0.5% GDP.

Tayo’y nagtayo ng halos 100 sanktwaryong pandagat at pangisdaan mula 2001. Sa sanktwaryong butanding ng Donsol, Sorsogon, 40 na taong gulang na undergradweyt sa kaolehiyo at ama ng dalawa ay dating kumikta ng P100 kada araw mula sa pangingisda at pagpapasada ng traysikel. Ngayon bilang opisyal na bantay-butanding ay kumikita ng P1000 kada araw, sampung beses ng dating kita.

Para sa malinis na tubig, na napakaimportante sa kalusugan, meron P500 milyon para sa taong ito at P15 bilyon para sa susunod na taon.

Mula sa isang sanitary landfill noong 2001, meron tayo ngayong 4, kasama ang dagdag pang 18 na trinatrabaho.

Inilunsad natin ang Zero Basura Olympics upang linisin ang mga komunidad. Kaysa maraming pera, ang tanging kailangan ay dapat na ang bawat mamamayan na pangalagaan ang tahanan at lugar na pinagtratrabahuhan ng malinis at ang mga opisyali ng basura na tumigil sa pakikipag-bangayan.

Kasama rin ng ating mga pamumuhunan ng pinakamahalagang paraan na matatag ang ating mga institusyon ng pamamahala upang malabanan ang deka-dekadang matagal ng pagdurusang dulot ng kurapsiyon. Ipagpapatuloy kong labanan ang giyerang ito bawat araw. Habang ang iba’y masaya sa mga balita ng akusasyon ng walang ebidensya at pribilehiyong pagtatalumpati ng may dapat pagbayaran, tayo ay naglaan ng higit sa P3 bilyon – ang pinakamalaking pondo kontra-pandarambong sa kasaysayan – para sa ating pangongolekta ng tunay na ebidensya at mabisang pag-uusig.
Mula sa mga nakakalungkot na nakaraang tala, ang rate ng paghahatol ng Ombudsman ay tumaas ng 500%. Ang mga lifestyle checks na hindi seryosong napatupad bago ang aking panunungkulan ay nagbunsod ng pagpapatiwalag sa mga kriminal na pinag-uusig ng dose-dosenang mga kurap na opisyales.

Kailangan lang nang makipagkita ako sa Millenium Challenge Corporation, isang ahensya ng US na nagbibigay ng pabuya sa mga bansa base sa kanilang pamamahala. Pinuri nila an gating mga pag-unlad, nag-kontribusyon ng P1 milyon para sa ating laban kontra pandarambong, at dineklara tayong karapat-dapat pa sa maraming pabuya. Salamat.

Nung nakaraang Setyembre, bumuo tayo ng Procurement Transparency Group sa DBM at iniugnay ito sa negosyo, akademya, at sa simbahan, upang mapigilan at mahuli ang mga anumalya sa mga kontrata ng gobyerno.

Sa aking pag-uutos, ang BIR at Customs ay nagtayo ng parehong gobyernong sibil na samahan para sa pangongolekta ng impormasyon, di-pagbabayad ng buwis, pagbabantay sa pagkokontrabando.

Ang mga mas maunlad na uri ng kurap na gawain ay nangangailangan ng isang kapantay na gawain sa lehislatibong mga tugon. Mga kapanalig sa kongreso, kailangan natin ng mas mahigpit na Anti-Graft Act. Sa pagmahal ng bilihin, hirap na ang mamimili – tapos, dadayain pa. Dapat itong mahinto. Hinihiling ko sa Kongreso na magpasa ng Consumer Bill of Rights laban sa price gouging, false advertising at iba pang gawain kontra sa mamimili.

Tinatawag ko ang lahat n gating mga manggagawa sa gobyerno, sa nasyunal at local na lebel na maging mas responsibo at mas namamagitan sa ating mga mamamayan. Panahon ito ng pagsubok. Kung saan kayang tumulong at dapat tumulong ang pamahalaan, dapat na nandoon tayo para tumulong. Kung saan walang maitutulong na makabuluhan, umiwas tayo. Dapat tayo’y maging mas matulungin, mas maasikaso, mas mabilis.

Kaakibat ng ating mga adhikain ang tuloy na pagkalinga sa kapakanan ng bawat Pilipino. Iisa ang ating pangarap – maunlad at mapayapang lipunan, kung saan ang magandang kinabukasan ay hindi pangarap lamang, bagkus natutupad.

Sama-sama tayo sa tungkuling ito. May papel na gagampanan ang bawat mamamayan, negosyante, pinunong bayan at simbahan, sampu ng mga nasa lalawigan.

Tayo ay tatlong sangay subalit iisang gobyerno. Meron tayong mga di-pagkakaunawaan; bawat isa’y may inaasam, at ambisyon na nagtutulak at naghahati sa atin. Personal man, etniko, relihiyoso at cultural. Subalit tayo’y iisang nasyon na may iisang tadhana.

Bilang inyong Presidente, ako’y nag-aalalang mabuti para sa nasyong ito para hayaan ang sinuman na humarang sa kabutihan ng mga mamamayan. Hindi ko papayagang humadlang ang sinuman sa pag-unlad at pagsagana ng taong bayan. Hindi ko hahayaan – ang sinumang mga pulitikal na hangarin – na maging banta sa ating pananatiling buhay.

Ang ating bansa at mga mamamayan ay di nabigo na maging nariyan. Kailangan natin na maging nasa tabi nila ngayon.

Maraming salamat.

Magandang hapon sa inyong lahat.

A. Definition of Courtship in the Philippines

“Courtship is the best part of a girl’s romance and love life”. This is the reason why in the earlier courting practices there have been a lot of rituals involved. Thus, in those times, before they get married they are able to enjoy the labors of a suitor for her love even if it takes a year or more of courtship.

In the span of courtship, they are able to enjoy themselves by being treated with outmost care and be given with all kinds of presents, from which it can be observed why some young women put off marriage to some late time to enjoy the privileges of being always free to be showered with affection (Molina, 1983).

The kind of rigorous courtship practice that is well supervised by guardians is different from the west and one of these significant differences is dating.

Dating is an art developed in western countries which is not original in itself but part of the courtship system in the Philippines. Unlike in the founded practice of chaperonage, the aim of dating from the western perspective is to “provide an occasion where a man and woman can be alone”. It can be a series of meetings where it would be best for them to develop romance, learn compatibility if they choose to get married, find similarities or attracting spiritual or life values, “mutuality in sexual satisfaction and the meeting of psychological needs” (Molina, 1983).

Also traditional courtship was participated in or controlled by the parents and other kinsmen. This system was rooted in the Filipino view that marriage was a union not only of two individuals but also primarily of their families. Therefore, it was important for a son or a daughter to marry well so that the resulting union would enhances the good name of the family. However, in this generation, single dating is already a normal occurrence but the Philippines had originally developed a number of courting practices before dating came as an influence from the west. Before this modern period, almost every region had a different courting practice handed down to their families to practice (Medina, 2005).

a. Luzon

Luzon provinces or tribes had developed courting practices that were similar to each other since there is closeness of cultures formed in between the provinces. Their courting practices are formed by their life conditions, traditions and resources.

…….The Ilocanos practice “tapat” a simple serenading of one’s love. Serenading is a means by which a suitor would be able to express his feelings for the woman he is courting through singing of romantic songs at moonlit nights with his friends in the accompaniment of a guitar. This is very similar to the balagtasan. It is the responsive song of lovers that the boy starts first then the girl answers in a song too until they arrive at an understanding. Added to this, rooster courtship is a practice wherein a rooster becomes the middleman into the prospective bride’s house where it would be left in the house of the girl to crow for the mornings of the family. On the other hand, the Pangasinense used love potions/ charms or known to them as taga-amo to make the loved one slave of one’s love as soon as it rubbed or drinks from it. Some also are serenading, reciting verses, making love letter, and giving gifts of symbolic objects to make courtship romantic. Palabas is the last way where the boy threatens to commit suicide then the girl saves the day by confessing that she loved the boy all along. The Apayaos practice mahal-alay (liberal courtship) wherein there would be sleeping together in the evening where the boy tests the girl’s feeling if she really nurtures a reciprocal sentiment toward him by stealing beside her in bed. The Bulaceños practice naninilong wherein there is prickling of the girl beneath girl’s house during the midnight by stick and they are talking in whisper. Houses in the provinces of Bulacan were made of pawid and bamboo thus it was easy for the suitor to sneak in the girl’s house. The Palawanons have their own style of courtship which is in the form of riddles they call pasaguli. They use love riddles to test the parents of the prospective bridegroom and if his answer satisfies the prospective bride’s parent they will undergo pabalic which is well related to the dowry system (Anima, 1975). The dowry is usually a marriage settlement consisting of land, house or other goods give by the groom’s family to the new wife (Costales et al, 2007).

b. Visayas

In the Visayan part Cebuanos were the most populous locals. In courtship, the Cebuanos also use reciting of love verses which they call balak. This serenading expresses the man’s love and admiration to the chosen one. Each lyric of the song comprises the appreciation to the nature and some sentimental words of admiration. Love letters which is one of the popular ways of courting wherein they express their feelings in a written way. They do not send it by mail but by someone whom they trust either it is a friend or a relative of a girl. They sent gifts not only to the girl but also to her relatives a sort of “pampalakas”. And like Pangasinense they also use love potions to make woman to fall in love easily ( Quisimbing, 1965). In contrast to the love charms, the people of Leyte strictly practice the courtship norm of paninilbihan. A Filipino man wishing to wed into a traditional family is expected to perform household service to the bride’s family as proof of his sincerity and fortitude. This can include anything from fetching water and chopping firewood, working in the farm as well as running household errands which usually last for about one year. But such test of earnestness does not guarantee affirmative acceptance of the marriage proposal.

c. Mindanao

People in Mindanao have cultivated very daunting traditional courting practices one particularly the Tausogs. The Tausogs have different kinds courting practices such as the palabas and magpasumbahi which means reckless courtship. Magpsumbahi also known as sarakahan tupul, is a dangerous form of courtship wherein life is at stake and the prosecutor could be the prospective daughter’s father if he refuses the offer. In this scenario, a man threatens to directly stab his heart in front of the lady’s father bringing with him a barong and then he will ask the hand of his daughter and if the father refuses the man permits to smite him down with the barong. But after the intimidating courtship practices, the Tausogs are known to celebrate the most elaborate, full of splendor and pageantry kind of wedding ceremony. Another is the Bagobo tribe wherein they use a spear or knife in courting which they send to the house of the prospective bride after it has been inspected. For them, the acceptance of gifts means acceptance of the suitor (Anima, 1975). Alternatively, the Muslims of the south have pre-arranged marriages but has elaborate rites before marriage takes place. These rites, even as pre-arranged, are means to get a prospective husband or wife and such engagement takes place in the betrothal. After the boy informs the parents of the girl of his noble intentions a betrothal takes place. It is a formal state of engagement to be married, the families of the girl and boy negotiate for the approval of the lady’s parents and then both families discuss if their son and daughter are fit to be husband and wife. After the agreement of the girl’s parents of the union and the boy then informs his parents the village headman who shall preside over the settlement of dowry which includes money, clothes, jewelry and other considerable wealth. After this engagement period, this will be followed by an actual wedding ceremony that begins and ends by a lavish celebration of feasting, dancing and music (Mojul, 1999).
To this day, the wedding practices of Ilocanos, Pangasinenses, Tagalogs, Aetas, Bataks, Muslims, and Igorots continue, handed down from their ancestors.

B. Modern Courting Practices in the Philippines

Courting from the 19th century Philippines, as we inherited well from the Spaniards, taught us the Maria Clara style of conservatism and repressiveness. In such ways, no emotion of submissiveness and affection to the wooing of a bachelor can be shown. But this repressive kind of behavior has been abandoned long ago as the reality of technological age make communication faster and closer. (Solis, 2007, para.5). Technology has become one of the major factors why the traditional type of courting drifted to the type of courtship the Philippines exhibit now.

a. Mobile Courting or Texting

It is apparent that today, old styles of courtship have been replaced by the modern lifestyle of the 20th century. The twentieth century has greatly influenced the country with the use of the cellphone since its arrival into the country for almost 10 years. The country’s status in cellphone use especially in texting as GMA quotes it from Joy Weaver “texting is a way of life”. It’s maximization for communicating with anyone anywhere has also reached to creating a custom of courtship in the Philippines through texting (Rules of thumb, 2007)

“People want to talk to other people – not a house, or an office, or a car. Given a choice, people will demand the freedom to communicate wherever they are, unfettered by the infamous copper wire. It is that freedom we sought to vividly demonstrate in 1973,” said Martin Cooper. He added, “As I walked down the street while talking on the phone, sophisticated New Yorkers gaped at the sight of someone actually moving around while making a phone call. Remember that in 1973, there weren’t cordless telephones, let alone cellular phones. I made numerous calls, including one where I crossed the street while talking to a New York radio reporter – probably one of the more dangerous things I have ever done in my life.”( http://www. /Rule of Thumbs Love in the Age of Texting-washingtonpost_com.html). The invention of cellular phones apparently helped in the transition of society, from 1973 to the present. From cellphones down to analog phones and to the smallest unit of phones we have today, change is in effect.
Upon approach of the cell phone technology in the Philippine, adaptation has become very rapid. The cell phone industry in the Philippines became prolific because people realized well the convenience of communicating cheaper and wider through text messaging. Thus in the advent of the of the third generation cellphones, we have been tagged as the texting capital of the world. This is for the most reason that texting is the cheapest way to communicate to as many persons possible and most of the Philippine population using cell phones can’t afford of unlimited talk time. But through text messaging, many are able to nurture intimacy by frequency of contact and express themselves more openly in a very convenient way thus helping in creating a new and more suitable doors for courtship to take place (“Mobile dating”, 2007).

• Advantages

The change in society became rapid as humans maximize the use of technology. This is very obvious in the lifestyle portrayed by westerners who have well developed information technology systems and industries. Thus, the westerners, especially women, became more career focused (Reuters, 2005).

a. More convenient way to communicate

We are offered the chance to get a partner that is compatible to our preferences in the most convenient way, empower women to initiate relationship and furthermore supplement in an adapted way of communication in courtship that create real romantic relationships (Solis, 2007).

This texting custom of courtship in the modern age opened more doors to the possibility of younger age groups to participate without hindrance from parents and more experience for romance. This texting prelude is usually followed by a date, wherein the text mates would agree to meet at a certain time and place. Dating is one of the crucial stages in courtship wherein social interaction between partners will be enhanced and compatibility will be fostered. In the western orientation, this kind of courtship through text messaging is called mobile dating, only it is part of the an e-business in the United States just like online dating (“Mobile Dating”, n.d, para1,3). Similar to the Philippine setup, through the capabilities of a mobile phone,

It is part of the Filipino culture to interact socially. Yet, telephone industry was monopolized by one major company, to some extent, by the powerful PLDT, thus prices and availability of telephones has always been limited to the very few. Though, after some deregulation of the telephone companies, some new companies have entered the market making telephone access to quite a few more. Still, for the average tao, an in home phone, land line, is not an option, it requires credit, steady job, and other things, a lot of especially younger Filipinos don’t have.
( http://www.livinginthephilippines.com/style14.html).

These information leads to the affirmation that texting is indeed more suitable to the Filipino society and social condition now a days.

b. Practical Reasons

These advancements due to technology make our life easy at the same time fast-phasing and due to these reasons, it seems like everyone should incline to the rush so that people should not left be behind.

Technology seems to be a great factor now a days, Mrs. G. Gosgolan indicated that “youth of today want things to be instant, the value of patience is now lost. They want to know right away the result even if they are not sure on what they are heading for and also for practical reasons. (Personal interview, February 2, 2009).

• DISADVANTAGES

Increase the numbers of Divorce cases

Traditions and customs are upgraded to a different level of approach. In the west, one of the effects of technology lifestyle is the increased number of divorce cases because commitment to an individual is being left out (Epstein, 2007). Because of the advancement offered by the technology there are cases in which due to the less knowledge one has to his partner, compatibility is now at stake and with this thing involve the relationship of the couple would be affected that often times will lead to divorce. Such dispute of custody is evidently happening in the Filipino society because of the instant and easier ways to acquire things and even relationships then end things instantly. Young adults today, who manage an instant lifestyle have a hard time to cultivate the values of hard work, sincerity and fortitude in reaching goals and most importantly, building relationships (Personal Communication, February 2, 2009)

B. Online Courting

Aside from mobile courting, online dating is a new dating approach that allows exclusive use of an internet service to get a potential mate (Reuters, 2005). Because of the very influential west to the Philippine culture, it didn’t take time for the Filipinas to adapt in this kind of match making. “Up to 100,000 Pinays are listed in 200 Internet dating sites” as of 2005. USA, which is the prime market of bachelors of online matchmaking found ways to get Filipinas as potential mates because most them are divorced to less traditional and career-focused western women who find them less good looking and imperfect (Reuters, 2005, p.A1). In the Philippines, online dating is a close of concept of “women’s liberation which emphasizes freedom from the traditional restrictions in sexual and social behavior which has recently manifests itself in dating patterns” (Medina, 2001, p.80). Today, patterns of initiative are no longer clear cut which is well exploited by Filipinas in online dating. It is clear that their aim in online dating is not only to get a foreign date but to the goal of courtship, which is to get married to a rich foreigner. This proves that “it is not uncommon nowadays for a woman to encourage the man or even initiate courtship” (Medina, 2001, p 80).

This escapade of essay topics will serve as sheer fancy for those who can casually or hugely relate to the following scenarios.

1. A person who could do oil painting at the same time Accounting is extraordinarily incredible

Oil Painting is one of the expressions of art I incredibly admire and without exhaustion, want to practice. If you are like me, then do not fear to do what you like. Unfortunately, I am doing opposite.

Majoring in Accounting hindered me from doing oil painting. This is because being in college is tough and graduating is what students, in such a situation, will want to prioritize. We should hope that there is enough time for us Da Vinci aspirants, in the next period of our life that we can share to the world in our genuine ways the talent God has blessed us.

1. It is extremely frustrating to encounter in your higher level of academic learning, an instructor who is, no doubt, unqualified for such profession.

Filipino society values education to a great degree that slight disqualification to such profession puts the risk of damage to the academic performance of the students. This is the reason why it is crucial that professors and instructors in college possess sound qualification in teaching by having a number of units in education.

But there are instructors that possess very satisfactory teaching skills at hand without the need of such number of education units. This is acquired by those who have mastered, by years of experience, the art of teaching and same as those who possessed the passion for it. But if the professor possesses neither of these, and they continue to poorly manage education in the collegiate level, ultimately the students are to suffer. I dare say that mismanaged education is very harmful to society.